Η άλφα-φετοπρωτεΐνη AFP είναι μια α1-σφαιρίνη που ανευρίσκεται φυσιολογικά σε υψηλή συγκέντρωση στον ορό του εμβρύου αλλά μόνο σε ίχνη στη μετέπειτα ζωή.
Η υψηλή AFP στους ενήλικες υποδηλώνει παρουσία ηπατοκυτταρικού καρκίνου .
Οι ανώτερες φυσιολογικές τιμές της AFP είναι 16 ng/mL, ενώ η διάγνωση του καρκίνου του ήπατος τίθεται για τιμές AFP άνω των 200 ng/mL.
Οσο πιο αυξημένη είναι η AFP τόσο πιο μεγάλη είναι η ακρίβεια διάγνωσης του ηπατοκυτταρικού καρκίνου.
Εάν κάποιος έχει AFP μεγαλύτερη των 500 ng/mL σημαίνει ότι έχει οπωσδήποτε καρκίνο
Μερικές φορές τιμή AFP >500 ng/mL δυνατόν να παρατηρηθεί και σε ασθενείς με ενεργό ιογενή ηπατίτιδα. Εάν όμως συνδυαστεί με ιστορικό κίρρωσης και μάζας στο συκώτι μεγαλύτερη από 2 εκατοστά,
τότε η τιμή της AFP >200 ng/mL θεωρείται διαγνωστική για καρκίνο ήπατος.
Αυξημένη AFP παρατηρείται και σε ασθενείς με καρκίνο στομάχου ή όγκους ενδοδερμικής προελεύσεως, ή σε εγκύους γυναίκες.
Η α-φετοπρωτεΐνη που είναι υψηλότερη από 500 ng/mL σχετίζεται με κακη πρόγνωση των ασθενών με καρκίνο ήπατος που υπεβλήθησαν σε μεταμόσχευση σε σχέση με αυτους με χαμηλή AFP .
Όμως σε γενικές γραμμές δεν υπάρχει πρόγνωση του καρκίνου του ήπατος με το επίπεδο της AFP στο αίμα.
Μόνο το μισό του συνόλου των όγκων θα αποδώσουν αυξημένες τιμές της άλφα-φετοπρωτεΐνης. Έτσι, μια κανονική τιμή της άλφα-φετοπρωτεΐνης δεν αποκλείει την παρουσία του ΗΚΚ.
Αυτό περιπλέκεται περαιτέρω από το γεγονός ότι η άλφα-φετοπρωτεΐνη παράγεται επίσης από πολλαπλασιαζόμενα κύτταρα του ήπατος
Έτσι ένας ασθενής με κίρρωση και ηπατική ανάπλαση είναι πιθανό να έχει ήδη αυξημένα επίπεδα άλφα-φετοπρωτεΐνης.
Τα σταθερά αυξανόμενα επίπεδα της άλφα-φετοπρωτεΐνης είναι πιο πιθανό να υποδείξουν την ύπαρξη ΗΚΚ.
Ακόμη και όταν δεν υπάρχει ανιχνεύσιμη ένδειξη του ΗΚΚ, οι ασθενείς με κίρρωση και με ανώμαλα επίπεδα άλφα-φετοπρωτεΐνης εξακολουθούν να έχουν ένα υψηλό κίνδυνο να το αναπτύξουν.
Κάθε ασθενής με κίρρωση και με σταθερά αυξανόμενα επίπεδα, κατά πάσα πιθανότητα θα αναπτύξει είτε ΗΚΚ ή θα πάσχει ήδη από ΗΚΚ χωρίς να το έχει ανακαλύψει.
Δεν υπάρχει μια μοναδική απεικονιστική τεχνική που προσδιορίζει σωστά οποιοδήποτε ΗΚΚ.
1. Υπέρηχος ήπατος
Είναι η πρώτη εξέταση που πραγματοποιείται εάν υπάρχει υποψία ύπαρξης ΗΚΚ. Η ακρίβεια των αποτελεσμάτων υπερήχου εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από τον τεχνικό ή τον ακτινολόγο, ο οποίος εκτελεί την εξέταση. Μερικοί έμπειροι χειριστές ενδέχεται να είναι σε θέση να ανιχνεύουν βλάβες (περιοχές του παθολογικού ιστού) τόσο μικρές όσο 0,5 εκατοστά.
Ο υπέρηχος έχει το πλεονέκτημα ότι δεν περιλαμβάνει ιονίζουσα ακτινοβολία.
Με την ενδοφλέβια έγχυση σκιαγραφικού μπορεί να ανιχνευτεί ευκολότερα ένας όγκος, λόγω της πρόσληψης της σκιαγραφικής ουσίας από διάφορα τμήματά του και της σύγκρισης της εικόνας πριν και μετά τη λήψη του σκιαγραφικού.
Η ταυτόχρονη εφαρμογή της Triplex απεικόνισης των αγγείων μπορεί εδώ να αναδείξει τηναιμάτωση του όγκου.
2. Αξονική τομογραφία (CT )
Όταν πραγματοποιείται με ενδοφλέβια χορήγηση σκιαγραφικής ουσίας η αξονική τομογραφία μπορεί να είναι εξίσου ή περισσότερο ευαίσθητη σε σχέση με το υπερηχογράφημα. Αυτό συμβαίνει επειδή το σκιαγραφικό μέσο βελτιώνει την απεικόνιση των αρτηριακών και φλεβικών συστημάτων και αναδεικνύει την αγγειακή τροφοδοσία του όγκου και άλλες καταστάσεις, όπως νεκρώσεις ή αιμορραγίες εντός αυτού. Γίνεται πάντα σύγκριση των εικόνων πριν και μετά την έγχυση σκιαγραφικού. Η χορήγηση της σκιαγραφικής ουσίας συνήθως επιβάλλεται να γίνεται με ειδικό εγχυτή που εγχέει ταχύτατα το σκιαγραφικό μέσα στη φλέβα μέσω καθετήρα. Με αυτόν τον τρόπο είναι δυνατόν να απεικονίζεται άμεσα η αιμάτωση (σκιαγραφικός εμπλουτισμός) του όγκου και από το χρόνο του εμπλουτισμού να λαμβάνονται πληροφορίες για το πόσο οργανωμένος είναι. Επίσης είναι δυνατό να απεικονίζονται μεταστάσεις ή επέκταση του όγκου σε γειτονικά όργανα και ακόμη μπορεί να μετρηθεί με ακρίβεια το μέγεθος του όγκου.
Με τη βοήθεια του αξονικού τομογράφου μπορούν να πραγματοποιηθούν και κατευθυνόμενες βιοψίες του ήπατος και του όγκου, που προσφέρουν απόλυτη ακρίβεια στη θέση τοποθέτησης της βελόνας και λήψης του υλικού από τον ηπατικό ιστό και τον όγκο.
Η αξονική τομογραφία εξαρτάται ελάχιστα από το χειριστή σε σχέση με το υπερηχογράφημα, καθώς ο υπολογιστής του αξονικού τομογράφου περιέχει προτυποποιημένα πρωτόκολλα εξέτασης, ανάλογα με το τι θέλει κανείς να ανιχνεύσει και να απεικονίσει. Έχει επίσης το πλεονέκτημα ότι είναι σε θέση να παρέχει περισσότερες εικόνες των περιοχών του σώματος. Τα μειονεκτήματά της είναι ότι έχει υψηλότερο κόστος από ό, τι ο υπέρηχος και εκθέτει τους ασθενείς σε ιονίζουσα (ραδιενεργό) ακτινοβολία. Επίσης οι σκιαγραφικές ουσίες που χορηγούνται μπορεί να προκαλέσουν αλλεργικές αντιδράσεις και επιβάρυνση των νεφρών (συνιστάται πάντοτε μετά από αξονική τομογραφία η λήψη μεγάλων ποσοτήτων νερού για διούρηση). Εξετάζεται πάντοτε το ιστορικό του ασθενή για αλλεργίες.
3. Ηπατική αγγειογραφία
Σε αυτή τη διαδικασία ένας καθετήρας εισάγεται εντός της ηπατικής αρτηρίας και σκιαγραφική ουσία εγχέεται στο ήπαρ. Μπορεί να είναι χρήσιμο για την αξιολόγηση δύσκολων αλλοιώσεων, αλλά περιλαμβάνει επίσης κινδύνους της ιονίζουσας ακτινοβολίας, της αρτηριακής παρακέντησης (αιμορραγία) και της χορήγησης σκιαγραφικού μέσου (πιθανές αλλεργικές αντιδράσεις κλπ).
Η ηπατική αγγειογραφία πραγματοποιείται συνήθως σε άτομα που θεωρούνται υψηλού κινδύνου, αλλά τα οποία δεν έχουν εμφανίσει οποιαδήποτε σημάδια του ΗΚΚ σε άλλες απεικονιστικές εξετάσεις. Κατά το χρόνο της αγγειογραφίας, εάν ανιχνευτεί ένας όγκος, μπορεί να αποφασιστεί αν θα γίνει αποκλεισμός της αρτηρίας, η οποία τροφοδοτεί τον όγκο μετά την έγχυση αντικαρκινικών φαρμάκων σε αυτόν (χημειοεμβολισμός). Με τον αποκλεισμό της αρτηρίας του όγκου, αυτός θα συρρικνωθεί (λόγω διακοπής της αγγειακής τροφοδοσίας του) και έτσι θα καταστούν αποτελεσματικότερες οι φαρμακευτικές παρεμβάσεις σε αυτόν.
4. Μαγνητική Τομογραφία
Η μαγνητική τομογραφία γίνεται ολοένα και πιο δημοφιλής για τη διάγνωση των ηπατικών όγκων. Όπως ισχύει στην αξονική τομογραφία μπορεί να εξετάσει μεγάλες περιοχές του θώρακα και της κοιλιάς σε μια μόνο εξέταση. Αλλά επειδή δεν υπάρχει εμπλοκή ιονίζουσας ακτινοβολίας, η απεικόνιση μπορεί να επαναληφθεί πολλές φορές με μικρό κίνδυνο. Η τεχνολογία έχει εξελιχθεί σε σημείο που οι νεότερες μαγνητικές τομογραφίες να μπορούν να ανασυνθέτουν και να δημιουργούν τρισδιάστατες εικόνες των χοληφόρων πόρων, της χοληδόχου κύστης, των αρτηριών και των φλεβών του ήπατος. Η χρήση ενδοφλέβιων μέσων σκιαγραφικής αντίθεσης αυξάνει σημαντικά την ευαισθησία της διαδικασίας, αλλά επίσης αυξάνει το κόστος. Η μαγνητική τομογραφία είναι σήμερα δαπανηρή και η διαθεσιμότητα των μηχανημάτων μαγνητικής τομογραφίας είναι περιορισμένη.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου