Η Οστεοπόρωση είναι μια εξελισσόμενη, σιωπηλή πάθηση του σκελετού που προδιαθέτει σε κατάγματα.
Για την πρόληψη και θεραπεία της Οστεοπόρωσης
1) Ασκούμαστε κυρίως με βάδισμα,
2) Βάζουμε στη διατροφή μας πολλά ψάρια ιδίως τα λιπαρά ξηρούς καρπούς ιδίως αμύγδαλα, ηλιόσπορους, κολοκυθόσπορους μπρόκολο, μανιτάρια και αυγά
3) Αφήνουμε τον ήλιο να βλέπει το δέρμα μας.
Για θεραπεία της Οστεοπόρωσης
Λήψη Βιταμίνης D3 2000 iu και μαγνησιου καθημερινα , περα της διατροφής,
Μετά τα 35 τα οστά μας χάνουν περισσότερο ιστό από ότι κτίζουν, έτσι τα οστά γίνονται σπογγώδη και η πυκνότητα τους μειώνεται.
Μέχρι την ηλικία των 20- 25 ετών, η οστική πυκνότητα αυξάνεται, παραμένει σταθερή μέχρι τα 35 και μετά αρχίζει να μειώνεται, με αυξημένο ρυθμό μείωσης στις γυναίκες μετά την εμμηνόπαυση.
Όταν η οστική πυκνότητα μειωθεί πολύ έχουμε την οστεοπόρωση
Τα σημεία με τα περισσότερα κατάγματα είναι το ισχίο, ο καρπός και η σπονδυλική στήλη.
Επίσης εξ’ αιτίας της οστεοπόρωσης χάνουμε ύψος και κυρτώνουμε όσο μεγαλώνουμε.
Στην Ελλάδα 400.000 άνθρωποι παρουσιάζουν οστεοπόρωση και 1.300.000 παρουσιάζουν ελαφρύτερη μείωση της οστικής πυκνότητας που λέγεται οστεοπενία.
Συνεπώς σχεδόν ο μισός πληθυσμός άνω των 50 ετών παρουσιάζει οστεοπόρωση και οστεοπενία.
Τα 2/3 των καταγμάτων του ισχίου συμβαίνουν σε γυναίκες, κυρίως μετά την ηλικία των 65, από τότε πρέπει να αρχίζει και ο έλεγχος της οστικής πυκνότητας BMD – bone mineral density με την μέθοδο DXA dual-energy X-ray absorptiometry – αυτή έχει ελάχιστη ακτινοβολία.
Μ αυτήν συγκρίνεται η πυκνότητα του οστού και βαθμολογείται με αναφορά την πυκνότητα του οστού νεαρού υγιούς ατόμου.
Τα αποτελέσματα βγαίνουν σαν
Τ- score και αν αυτό είναι
2.5 και λιγότερο υπάρχει οστεοπόρωση.
Στην οστεοπενία το Τ- score είναι μεταξύ -1 και -2.5.
Η οστεοπόρωση είναι σιωπηλή , χωρίς συμπτώματα, μέχρι να συμβεί ένα κάταγμα που να συνοδεύεται
από πόνο.
Σχεδόν οι μισές γυναίκες και το 25% των αντρών άνω των 50 ετών, θα παρουσιάσουν κάποιο κάταγμα
(με ή χωρίς πόνο)
λόγω της οστεοπόρωσης.
Τα κατάγματα από αυτήν δημιουργούνται με ελάχιστη πίεση στο οστό, με ένα πέσιμο ή με ένα σκύψιμο.
Υπ’ όψιν ότι όσο πιο αυξημένη είναι η οστική πυκνότητα στην ηλικία των 20 ετών, τόσο περισσότερο απόθεμα οστίτη ιστού υπάρχει, οπότε παρ’ όλο που αυτός μειώνεται με την ηλικία, πάλι μένει αρκετός για να μην δημιουργηθεί οστεοπόρωση.
Οι παράγοντες που ευνοούν την δημιουργία της είναι:
Η μειωμένη οστική πυκνότητα σε ηλικία 20 ετών,
η μεγάλη ηλικία, το γυναικείο φύλο,
ο υπερθυρεοειδισμός ή η λήψη θυροξίνης,
η μείωση των οιστρογόνων στις γυναίκες,
η μείωση των ανδρογόνων στους άντρες
η λήψη ορισμένων φαρμάκων για καρκίνο του προστάτη, η κληρονομικότητα
(ύπαρξη κατάγματος από οστεοπόρωση στην μητέρα ή τον πατέρα),
το μικρό σώμα,
ο υπερπαραθυρεοειδισμός,
η ρευματοειδής αρθρίτιδα,
η αυξημένη παραγωγή κορτιζόνης
από τα επινεφρίδια
(σύνδρομο Cushing) ή
η μακροχρόνια χορήγηση κορτιζόνης
η μακροχρόνια χορήγηση φαινυτοΐνης,
η μειωμένη κατανάλωση τροφών με ασβέστιο,
η καθιστική ζωή,
το κάπνισμα, και το αλκοόλ .
Η έναρξη θεραπείας εξαρτάται από τον κίνδυνο κατάγματος
στην επόμενη 10ετία,
από την οστική πυκνότητα του
και από την ύπαρξη
κατάγματος χαμηλής βίας
(με ελάχιστο κτύπημα).
Η Θεραπεία ξεκινά στις πιο κάτω περιπτώσεις:
Α) Αν η οστική πυκνότητα είναι <-2.5, στο ισχίο ή στην οσφυϊκή μοίρα της σπονδυλικής στήλης
Β) Αν έχει συμβεί κάταγμα χαμηλής βίας στο ισχίο ή στην σπονδυλική στήλη
(ακτινογραφία οσφυικής και θωρακικής μοίρας).
Γ) Αν έχουν συμβεί περισσότερα από 1 κάταγμα χαμηλής βίας σε άλλο σημείο.
Δ) Σε οστεοπενία
Τ score: -2.5 ως -1):
Αν η πιθανότητα ξεπερνά τα πιο κάτω όρια, τότε
αρχίζει φαρμακολογική θεραπεία:
i) Για ανθρώπους κάτω από 75 ετών αν η πιθανότητα είναι
>2.5% για κάταγμα ισχίου ή/και αν η πιθανότητα είναι >10% για μείζον οστεοπορωτικό κάταγμα
(σπονδυλικής στήλης, καρπού, ισχίου, ώμου).
ii) Για ανθρώπους άνω των 75 ετών αν η πιθανότητα είναι >5% για κάταγμα ισχίου ή/και αν
η πιθανότητα είναι >15%
για μείζον οστεοπορωτικό κάταγμα.
Τα πρώτα φάρμακα που χορηγούνται ονομάζονται
Διφωσφονικά
(εμποδίζουν την διάλυση του οστικού ιστού).
Αυτά είναι το Alendronate Fosamax, Risedronate ή το Zoledronic acid.
Στα 4 χρόνια ξανα-ελέγχεται ο κίνδυνος κατάγματος και σε όσες γυναίκες παραμένουν σε ψηλό κίνδυνο συνεχίζονται τα Διφωσφονικά, ενώ σε όσες μειώθηκε σε μέτριο ο κίνδυνος για κάταγμα, γίνεται προσωρινή διακοπή τους (bisphosphonate holiday).
Παρενέργεια των Διφωσφονικών, είναι η οστεονέκρωση της γνάθου (ONJ) σε ποσοστό από
1:10.000 ως 1:100.000.
Σε καρκίνο των οστών όπου αυτά χορηγούνται σε μεγάλες δόσεις και επιπλέον ενδοφλέβια, η συχνότητα της ONJ μπορεί να φτάσει στο 10%.
Αν ή θεραπεία με αυτά διαρκέσει
>4 χρόνια, ο κίνδυνος για ONJ είναι
1 ανά 500.
Η εξαγωγή δοντιού κατά τη διάρκεια της θεραπείας με αυτά έχει κίνδυνο για ONJ, 1 στα 200 (ή 0.5%).
Γι’ αυτό αν αυτά λαμβάνονται για
> 4 χρόνια, συνιστάται η διακοπή χορήγησης τους
για 2 μήνες πριν την εξαγωγή δοντιού
Ασκηση, χορήγηση βιταμίνης D3 και μαγνησιου
διακοπή του καπνίσματος και
Αλκοολ .
Το ασβέστιο (Ca) είναι ζωτικής σημασίας για τη λειτουργία του οργανισμού.
Είναι απαραίτητο για τα οστά, τα δόντια, την λειτουργία μυών, την επικοινωνία των νεύρων, την πήξη του αίματος, την παραγωγή ορισμένων ορμονών, τον φυσιολογικό καρδιακό ρυθμό και άλλα.
Το βρίσκουμε στα γαλακτοκομικά προϊόντα αλλά και στο μπρόκολο, τις σαρδέλες με τα κόκαλα τους, τον ηλιόσπορο, τα αμύγδαλα, το σουσάμι, τα φύλλα από τα ραπανάκια, στη λαχανίδα και αλλού.
Οι ημερήσιες ανάγκες για ασβέστιο είναι ανάλογες με την ηλικία και το φύλο:
Σε ηλικίες 9 ως 18 ετών χρειάζονται 1.3 γραμμάρια.
Σε ηλικίες 19 ως 50 ετών χρειάζονται 1 γραμμάριο.
Οι γυναίκες πάνω από τα 50 χρειάζονται 1.2 γραμμάρια.
Οι άντρες από 50 ως 70 ετών χρειάζονται 1 γραμμάριο και
σε ηλικία πάνω από τα 70 χρειάζονται 1.2 γραμμάρια.
Αν το σώμα δεν παίρνει όσο ασβέστιο του χρειάζεται, τα μεν παιδιά δεν αναπτύσσονται όσο πρέπει, οι δε ενήλικες παρουσιάζουν οστεοπόρωση και κατάγματα.
Τα επίπεδα του ασβεστίου στο αίμα, διατηρούνται εντός ορισμένων ορίων από ορμόνες όπως την παραθορμόνη, την καλσιτονίνη και την βιταμίνη D.
Για υγιή σκελετό δεν φτάνει η επαρκής λήψη ασβεστίου από τα φαγητά αλλά χρειάζεται και βάδισμα, διακοπή του καπνίσματος, καθολου αλκοόλ και
σωστη λήψη βιταμίνης D3, και μαγνησίου (Mg).
Υπ’ όψιν ότι το όφελος από την λήψη του ασβεστίου είναι προσωρινό και εξαφανίζεται σε 2 περίπου χρόνια από την διακοπή του.
Δυο πρόσφατες μελέτες, μετα-αναλύσεις, από την Νέα Ζηλανδία που δημοσιεύτηκαν στο ιατρικό περιοδικό BMJ,
http://www.bmj.com/content/351/bmj.h4183http://www.bmj.com/content/351/bmj.h4580
αναφέρουν ότι η χορήγηση συμπληρωματικού ασβεστίου σε ανθρώπους άνω των 50 ετών, ωφελεί ελάχιστα στην οστική πυκνότητα και καθόλου στην μείωση των καταγμάτων, σε οποιοδήποτε σημείο του σκελετού τους.
Το Ασβέστιο, όπου χρειάζεται, χορηγείται σε διαιρεμένες δόσεις του 0.5 γραμμαρίου, κατά τη διάρκεια του φαγητού για να μειωθεί ο κίνδυνος παρενεργειών.
Αν υπάρχει υποσιτισμός, ίσως καλύτερα αυτό να χορηγείται στην μορφή του tricalcium phosphate, για να ληφθεί και ο φώσφορος μαζί με το ασβέστιο.
Η Ευρωπαϊκή Εταιρία Εμμηνόπαυσης συνιστά (Οκτώβριος 2017) για τις γυναίκες μετά την εμμηνόπαυση ημερήσια λήψη 700 ως 1200 mg στοιχειώδους Ασβεστίου συνολικά. Προτιμότερο αυτό να λαμβάνεται από την διατροφή.
Το Μαγνήσιο υπάρχει στο γάλα και γιαούρτι, στο αβοκάντο, στα ψάρια , στους ξηρούς καρπούς αμύγδαλα στο σουσάμι, στους κολοκυθόσπορους, στα πράσινα λαχανικά σπανάκι, στις μπανάνες, στην μαύρη σοκολάτα, στα όσπρια, στο καφέ ρύζι, στην κινόα, στα αποξηραμένα σύκα και αλλού.
Η χορήγηση συμπληρωμάτων ασβεστίου μπορεί να προκαλέσει ανεπιθύμητες ενέργειες, όπως δυσκοιλιότητα, πέτρες στα νεφρά, συμπτώματα από το γαστρεντερικό και καρδιαγγειακές βλάβες.
Μετα-αναλύσεις δείχνουν αύξηση, κατά 20% περίπου, των εμφραγμάτων στους άντρες, λόγω ταχείας αυξήσεως του ασβεστίου στο αίμα μετά τη λήψη συμπληρώματος
επιδρά στην λειτουργία των αγγείων και στην πηκτικότητα του αίματος.
Η ασφάλεια της χορήγησης του στις μεσήλικες γυναίκες δεν είναι γνωστή.
Σύμφωνα με μια μελέτη από τη Σουηδία,
αν το συνολικά προσλαμβανόμενο ασβέστιο είναι είτε κάτω από 0.6 είτε πάνω από 1.4 γραμμάριο ανά ημέρα, αυξάνεται ο καρδιαγγειακός κίνδυνος (έμφραγμα και ίσως αγγειακό εγκεφαλικό επεισόδιο).
Η Αμερικανική Εταιρία Κλινικών Ενδοκρινολόγων (AACE) συνιστά χορήγηση συμπληρωμάτων ασβεστίου μόνον αν το ασβέστιο της διατροφής είναι λίγο και η δόση του συμπληρώματος θα είναι τόση ώστε μαζί με το διατροφικό ασβέστιο να μην ξεπερνούν το 1.2 γραμμάρια.
Όσον αφορά την βιταμίνη D3, συνιστούν έλεγχο της στάθμης της στο αίμα και αν χρειάζεται η χορήγηση συμπληρωματικής βιταμίνης, η δόση της πρέπει να εξατομικεύεται.
https://ods.od.nih.gov/factsheets/VitaminD-HealthProfessional/
Η συνήθης ημερήσια δόση της είναι 600 ως 2000 IU.
Η βιταμίνη D συντίθεται στο δέρμα με την δράση της ηλιακής ακτινοβολίας, αλλά επιπλέον προσλαμβάνεται και μέσω της διατροφής, κυρίως από τα λιπαρά ψάρια και δευτερευόντως από τα μανιτάρια, το γάλα, τον κρόκο του αυγού και άλλα.
Η στάθμη της στο αίμα εκτιμάται με έλεγχο της 25 (OH) D,
Πέραν από την υγεία του σκελετού, αυτή χρησιμεύει στην αποτροπή καρκίνου, στον πολλαπλασιασμό των κυττάρων και αλλού.
Συμπέρασμα:
Μέχρι να έχουμε αποτελέσματα από νέες μελέτες, χορηγούμε συμπληρώματα βιταμίνης D3, μέχρι να φτάσουμε στην συνιστώμενη ημερήσια δόση τους 1.2 γραμμάριο ασβέστιο και 2000 IU βιταμίνης D.
Συμπερασματικά:
Για την πρόληψη και θεραπεία της Οστεοπόρωσης
1) Ασκούμαστε κυρίως με βάδισμα,
2) Γαλακτοκομικά στα παιδιά μέχρι την ηλικία των 20 ετών,
3) Βάζουμε στη διατροφή γαλακτοκομικά πολλά ψάρια ιδίως τα λιπαρά, ξηρούς καρπούς αμύγδαλα, ηλιόσπορους, κολοκυθόσπορους μπρόκολο
μανιτάρια και αυγά
4) Αφήνουμε τον ήλιο να χαϊδεύει το δέρμα μας.
https://academic.oup.com/jcem/article/104/5/1595/5418884
http://www.ere.gr/assets/files/scientific/21_secured_COVER.pdf
.jpg)
