Η παραθυρεοειδής ορμόνη (PTH), παραθορμόνη ή παραθυρίνη,
είναι μια πεπτιδική ορμόνη που εκκρίνεται από τους παραθυρεοειδείς και ρυθμίζει τη συγκέντρωση ασβεστίου στο αίμα μέσω των επιδράσεών της στα οστά, τα νεφρά και το έντερο.[1]
Το μέσο επίπεδο παραθορμόνης είναι 8–51 pg/mL.[19]
Το φυσιολογικό επίπεδο ολικού ασβεστίου στο πλάσμα κυμαίνεται από 8,5 έως 10,2 mg/dL [20]
.jpg)
Η παραθορμόνη επηρεάζει την αναδιαμόρφωση των οστών, η οποία είναι μια συνεχής διαδικασία κατά την οποία ο οστικός ιστός εναλλάξ απορροφάται και αναδομείται με την πάροδο του χρόνου.
Η παραθορμόνη εκκρίνεται ως απόκριση σε χαμηλά επίπεδα ασβεστίου στον ορό του αίματος (Ca2+).
Η παραθορμόνη διεγείρει έμμεσα τη δραστηριότητα των οστεοκλαστών εντός των οστών (οστεώνας), σε μια προσπάθεια να απελευθερώσει περισσότερο ιοντικό ασβέστιο (Ca2+) στο αίμα για να αυξήσει ένα χαμηλό επίπεδο ασβεστίου στον ορό.
Τα οστά λειτουργούν ως μια (μεταφορικά) τράπεζα ασβεστίου από την οποία το σώμα μπορεί να κάνει «αναλήψεις» όταν χρειάζεται για να διατηρήσει την ποσότητα του ασβεστίου στο αίμα σε κατάλληλα επίπεδα παρά τις διαρκώς παρούσες προκλήσεις του μεταβολισμού, του άγχους και των διατροφικών παραλλαγών.
Η παραθορμόνη είναι «κλειδί που ξεκλειδώνει το θησαυροφυλάκιο της τράπεζας» για την αφαίρεση ασβεστίου.
Εκκρίνεται κυρίως από τα κύρια κύτταρα των παραθυρεοειδών αδένων.
Είναι ένα πολυπεπτίδιο που περιέχει 84 αμινοξέα, είναι μια προορμόνη.
Η δράση της είναι αντίθετη από αυτή της ορμόνης καλσιτονίνης.
Υπάρχουν δύο τύποι υποδοχέων παραθορμόνης.
Οι υποδοχείς 1 της παραθυρεοειδικής ορμόνης, που ενεργοποιούνται από τα 34 Ν-τερματικά αμινοξέα της PTH, είναι παρόντες σε υψηλά επίπεδα στα κύτταρα των οστών και των νεφρών. Οι υποδοχείς 2 της παραθυρεοειδικής ορμόνης είναι παρόντες σε υψηλά επίπεδα στα κύτταρα του κεντρικού νευρικού συστήματος, στο πάγκρεας, στους όρχεις και στον πλακούντα.[3]
Ο χρόνος ημιζωής της παραθορμόνης είναι περίπου 4 λεπτά.[4]
Διαταραχές που αποδίδουν πολύ λίγη ή πάρα πολύ παραθορμόνη, όπως ο υποπαραθυρεοειδισμός, ο υπερπαραθυρεοειδισμός και τα παρανεοπλασματικά σύνδρομα
μπορεί να προκαλέσουν οστική νόσο,
υπασβεστιαιμία και υπερασβεστιαιμία.
Η παραθορμόνη ρυθμίζει το ασβέστιο του αίματος μέσω των επιδράσεών της στα οστά, τα νεφρά και το έντερο:[1]
Μέσω των νεφρών, η παραθορμόνη ενισχύει την απορρόφηση του ασβεστίου στο έντερο αυξάνοντας την παραγωγή της ενεργοποιημένης βιταμίνης D.
Η ενεργοποίηση της βιταμίνης D συμβαίνει στα νεφρά.
Η παραθορμόνη ρυθμίζει προς τα πάνω την 25-υδροξυβιταμίνη D3
τη μετατροπή της βιταμίνης D στην ενεργή μορφή της
(1,25-διϋδροξυ βιταμίνη D).
Αυτή η ενεργοποιημένη μορφή βιταμίνης D αυξάνει την απορρόφηση του ασβεστίου (ως ιόντα Ca2+) από το έντερο μέσω της καλβινδίνης.
Η παραθορμόνη ρυθμίζει προς τα πάνω τη δραστηριότητα του ενζύμου 1-α-υδροξυλάση, το οποίο μετατρέπει την 25-υδροξυχοληκαλσιφερόλη, την κύρια κυκλοφορούσα μορφή της ανενεργής βιταμίνης D, σε 1,25-διυδροξυχοληκαλσιφερόλη, τη δραστική μορφή της βιταμίνης D, στα νεφρά.
Ο υπερπαραθυρεοειδισμός, η παρουσία υπερβολικών ποσοτήτων παραθορμόνης στο αίμα, εμφανίζεται σε δύο πολύ διακριτές καταστάσεις. Ο πρωτοπαθής υπερπαραθυρεοειδισμός οφείλεται σε αυτόνομη, μη φυσιολογική υπερέκκριση παραθορμόνης από τον παραθυρεοειδή αδένα, ενώ ο δευτεροπαθής υπερπαραθυρεοειδισμός είναι ένα κατάλληλα υψηλό επίπεδο παραθορμόνης που θεωρείται ως φυσιολογική απόκριση στην υπασβεστιαιμία.
Χαμηλά επίπεδα παραθορμόνης στο αίμα είναι γνωστά ως υποπαραθυρεοειδισμός και συνήθως οφείλεται σε βλάβη ή αφαίρεση των παραθυρεοειδών αδένων κατά τη διάρκεια χειρουργικής επέμβασης στον θυρεοειδή.
Υπάρχει ένας αριθμός σπάνιων αλλά καλά περιεγραμμένων γενετικών καταστάσεων που επηρεάζουν τον μεταβολισμό της παραθορμόνης, συμπεριλαμβανομένου του ψευδοϋποπαραθυρεοειδισμού,
της οικογενούς υποασβεστιουρικής υπερασβεστιαιμίας και της αυτοσωμικής κυρίαρχης υπερασβεστιαιμίας.
Αξίζει να σημειωθεί ότι η παραθορμόνη είναι αμετάβλητη στον ψευδο-ψευδοϋποπαραθυρεοειδισμό.
Σε οστεοπορωτικές γυναίκες, η χορήγηση ενός εξωγενούς αναλόγου της παραθυρεοειδικής ορμόνης
( τεριπαρατίδη, με ημερήσια ένεση) μαζί με θεραπεία με οιστρογόνα προκάλεσε αυξήσεις στην οστική μάζα και μείωσε τα σπονδυλικά και μη σπονδυλικά κατάγματα κατά 45 έως 65%.[18]
.jpg)
