ΑΥΠΝΙΑ..ΥΠΝΟΣ..ΥΠΝΟΓΟΝΑ

 

Η αϋπνία είναι ένα πολύπλοκο πρόβλημα 

Αιτια : 

άγχος, διαταραχές καθημερινοτητας 

ρουτίνα, ή  οργανικές παθήσεις. 

Τα υπνογόνα ,  είναι αποτελεσματικα για την προσωρινή ανακούφιση από την αϋπνία, αλλά δεν ενδείκνυνται για μακροχρόνια χρήση.

Δραση των Υπνογόνων:

Άμεση ανακούφιση:

Μπορούν να βοηθήσουν άμεσα στην αϋπνία, δίνοντας στον οργανισμό την ευκαιρία να ξεκουραστεί. 

Ωστόσο, αυτή η "ανακούφιση" είναι προσωρινή και δεν αντιμετωπίζει την υποκείμενη αιτία της αϋπνίας.

Παράπλευρες Επιδράσεις: 

Αν χρησιμοποιούνται συχνά, μπορεί να επηρεάσουν και την ποιότητα του ύπνου.

Συμπεριφορικές Αλλαγές: 

1. Όταν εξαρτάσαι από υπνογόνα , μπορεί να χάσεις την ικανότητα διαχειρισης του ύπνου φυσικά.

Εθισμός και Ανάπτυξη Ανοχής:

• Εθισμός: Ορισμένα υπνογόνα, όπως οι βενζοδιαζεπίνες (π.χ. η αλπραζολάμη), μπορούν να προκαλέσουν εθισμό αν χρησιμοποιούνται για παρατεταμένο χρονικό διάστημα. 

• Ο εθισμός συνήθως συνδέεται με την ανάγκη για συνεχόμενη χρήση και την ανάπτυξη ανοχής, δηλαδή, το σώμα απαιτεί όλο και μεγαλύτερη δόση για το ίδιο αποτέλεσμα.

• Ανοχή: Αυτό σημαίνει ότι με τον καιρό, το άτομο μπορεί να χρειάζεται μεγαλύτερες ποσότητες του φαρμάκου για να πετύχει την ίδια αποτελεσματικότητα, γεγονός που μπορεί να οδηγήσει σε υπερβολική χρήση και πιθανή εξάρτηση.

Εναλλακτικές Λύσεις:

• Γνωστική Συμπεριφορική Θεραπεία για την Αϋπνία (CBT-I): Αυτή η μέθοδος είναι ιδιαίτερα αποτελεσματική για τη μακροχρόνια διαχείριση της αϋπνίας χωρίς την ανάγκη φαρμάκων.

• Βελτίωση Υγιεινής Ύπνου: Καλύτερη οργάνωση της ρουτίνας ύπνου, περιορισμός της καφεΐνης και της χρήσης ηλεκτρονικών συσκευών πριν τον ύπνο, καθώς και η δημιουργία ενός ήρεμου περιβάλλοντος ύπνου, μπορούν να συμβάλλουν στην επίλυση του προβλήματος.

Σε κάθε περίπτωση, αν η αϋπνία είναι χρόνια ή σοβαρή, είναι καλό να συμβουλευτείς έναν ειδικό για να εξετάσει τις αιτίες και τις κατάλληλες θεραπείες.

Αλπραζολάμη (Xanax), Ζολπιδέμη (Stilnox), Ζολπικλόνη (Imovane) και κίνδυνος άνοιας

1. Αλπραζολάμη (Xanax)

• Είναι βενζοδιαζεπίνη, φάρμακο αγχολυτικό και υπνωτικό.

• Έχει συνδεθεί σε πολλές μελέτες με αυξημένο κίνδυνο για άνοια, ιδίως σε μακροχρόνια χρήση (πάνω από 3-6 μήνες), υψηλές δόσεις, και σε ηλικιωμένους.

• Η επίδραση μπορεί να οφείλεται σε μακροχρόνια καταστολή του ΚΝΣ (εγκεφάλου), ελάττωση της νευρικής πλαστικότητας και καταστολή της μνήμης.

2. Ζολπικλόνη και Ζολπιδέμη

• Ανήκουν στα λεγόμενα "Z-drugs", που μοιάζουν στις επιδράσεις με τις βενζοδιαζεπίνες, αλλά είναι διαφορετικής χημικής δομής.

• Χρησιμοποιούνται κυρίως για αυπνία.

• Αρχικά θεωρήθηκαν πιο ασφαλείς, όμως πρόσφατες μελέτες δείχνουν ότι ίσως δεν είναι τελείως ακίνδυνες, ιδίως με παρατεταμένη χρήση.

• Κάποιες μελέτες δείχνουν αυξημένο κίνδυνο άνοιας, άλλες όχι. Άρα τα δεδομένα είναι αντικρουόμενα, αλλά προβληματισμός υπάρχει.

• Οι διεθνείς κατευθυντήριες οδηγίες (όπως του NICE και του American Geriatrics Society) συνιστούν αποφυγή αυτών των φαρμάκων σε ηλικιωμένους, ειδικά μακροχρόνια.

• Προτείνεται:

  • χρήση βραχυχρόνια (κάτω από 2-4 εβδομάδες)

  • εναλλακτικές προσεγγίσεις  μελατονίνη, 

  • Δεν προκαλούν άνοια άμεσα, αλλά η μακροχρόνια χρήση – ειδικά σε ηλικιωμένους – αυξάνει τον κίνδυνο.

• Ιδιαίτερα η αλπραζολάμη έχει πιο ισχυρή σύνδεση με γνωστική επιβάρυνση.