ΤΡΙΤΗ ΗΛΙΚΙΑ..ΠΤΩΣΕΙΣ...ΠΡΟΛΗΨΗ

 

Οι ηλικιωμένοι  νιώθουν αστάθεια. Αυτό μπορεί να οφείλεται σε κάποια φαρμακευτική αγωγή αλλά και στη φυσική τάση του σώματος για πιο αργές κινήσεις, οι οποίες  επιφέρουν μία φυσιολογική αστάθεια.

Όταν οι πτώσεις είναι συχνές ή υπάρχουν ενδείξεις για προβλήματα υγείας, τότε  ψάχνουμε σε τι οφείλονται.

Πότε πρέπει να ανησυχήσουμε για τις πτώσεις ανθρώπου τρίτης ηλικίας.

Φυσιολογικές αλλαγές λόγω ηλικίας

Είναι λογικό ότι όσο μεγαλώνουμε, τόσο το σώμα αποκτά μια γενικότερη αστάθεια και αβεβαιότητα όσον αφορά στις κινήσεις. 

Για παράδειγμα, όταν σηκωνόμαστε, μπορεί να υπάρξει αστάθεια μέχρι να περπατήσουμε.

Οταν ένας άνθρωπος τρίτης ηλικίας σηκωθεί, μπορεί να θέλει να ελεγξει  την επιφάνεια για να δει,αν είναι ανομοιόμορφη ή γλιστράει. 

Αυτές είναι φυσιολογικές αντιδράσεις ενός μεγάλου ανθρώπου και δεν χρειάζεται να μας ανησυχούν.

Πότε ανησυχούμε για μια πτώση

Ένας άνθρωπος της τρίτης ηλικίας έχει αργές αντιδράσεις (ρεφλέξ) και λιγότερη μυϊκή μάζα: αυτό σημαίνει ότι μπορεί να πέσει πιο εύκολα γιατί δεν θα προλάβει να πιαστεί κάπου ή τα χέρια του δεν θα τον κρατήσουν.

Όταν ηλικιωμένος πέσει πάνω από 2 φορές μέσα σε 6 μήνες, τότε ίσως υπάρχει λόγος να αναζητήσουμε την αιτία, πέραν από τη φυσιολογική αστάθεια λόγω ηλικίας.

Ιατρικές αιτίες συχνών πτώσεων στους ηλικιωμένους

Προβλήματα αστάθειας πέρα από την ηλικία

Άνθρωποι με Πάρκινσον ή άλλες νευρο-εκφυλιστικές νόσους όπως η πολλαπλή σκλήρυνση έχουν περισσότερες πιθανότητες να πέσουν γιατί οι μύς τους δεν τους κρατούν. 

Σ αυτές τις περιπτώσεις, οι πτώσεις είναι πιο συχνές.

Επίσης, οι ηλικιωμένοι που έχουν περάσει εγκεφαλικό είναι συχνά επιρρεπείς σε πτώσεις γιατί η επικοινωνία μεταξύ εγκεφάλου και σώματος μπορεί να είναι επιβαρυμένη.

Μειωμένη όραση

Οι μεγάλοι άνθρωποι που έχουν μειωμένη όραση δεν μπορούν να εστιάσουν καλά στο βάθος και στην απόσταση μεταξύ του σώματός τους και του εδάφους. 

Επίσης, μπορεί να μην βλέπουν καλά εμπόδια, χαλάκια ή ακόμα και ένα μικρό κατοικίδιο, οπότε και πέφτουν.

Καρδιολογικές παθήσεις

Η υπόταση και κάποιες καρδιοπάθειες μπορεί να προκαλέσουν αστάθεια και πτώσεις. Για παράδειγμα, ένας ηλικιωμένος με υπόταση μπορεί να σηκωθεί απότομα και να μην μπορεί να σταθεί όρθιος. Μέχρι να υποχωρήσει η υπόταση, μπορεί να έχει πέσει.

Φαρμακευτική αγωγή

Κάποια φάρμακα μπορεί από μόνα τους να προκαλούν αστάθεια. Για παράδειγμα, φάρμακα για καρδιοπάθειες, φάρμακα για την αϋπνία, καθώς και κάποια αναλγητικά, μπορεί να προκαλέσουν αστάθεια. 

Ακόμα κι αν κάποια φάρμακα ήταν καλά ανεκτά στο παρελθόν, μία αλλαγή στη δοσολογία μπορεί να συμβάλλει σε μια γενικότερη αστάθεια.

Μη ιατρικές αιτίες πτώσεων

Δεν ευθύνονται πάντα οι ιατρικές παθήσεις. Σε πολλές περιπτώσεις, οι ηλικιωμένοι πέφτουν επειδή το σπίτι τους δεν είναι οργανωμένο για έναν άνθρωπο της τρίτης ηλικίας που εκ των πραγμάτων έχει μια γενικότερη αστάθεια.

Για παράδειγμα, ένα σπίτι με σκάλες είναι δύσκολο για έναν ηλικιωμένο, ιδίως αν αυτές είναι πολύ στενές. Ακόμα και ένα μικρό σκαλοπατάκι στη μέση του καθιστικού ή στην εξώπορτα μπορεί να προκαλέσει πτώση αν ο ηλικιωμένος βιάζεται και δεν το προσέξει.

Χαλάκια, μικρά τραπεζάκια και αντικείμενα στο πάτωμα μπορούν εύκολα να ρίξουν έναν ηλικιωμένο. Ακόμα και ένα κατοικίδιο που κρύβεται στα πόδια μπορεί να γίνει αιτία πτώσης.

Τέλος, ο κακός φωτισμός δυσκολεύει την κυκλοφορία ενός μεγάλου ανθρώπου μέσα στο σπίτι του, ιδίως το βράδυ. 

Αν, για παράδειγμα, σηκωθεί το βράδυ και δεν υπάρχει δυνατότητα να ανάψει το φως χωρίς να σηκωθεί από το κρεβάτι, μπορεί να πέσει στην προσπάθεια να βρει τον διακόπτη. Και βέβαια, το σκοτάδι είναι πάντα μια συχνή αιτία πτώσης από μόνο του.

Γιατί είναι επικίνδυνες οι πτώσεις;

Όλοι οι άνθρωποι απεύχονται να πέσουν και να σπάσουν κάποιο κόκκαλο, αλλά για τους ηλικιωμένους, ο κίνδυνος είναι μεγαλύτερος.

Η πτώση δεν αφορά μόνο το σπασμένο κόκκαλο. Ένας ηλικιωμένος συχνά παίρνει φαρμακευτική αγωγή που μπορεί να δυσκολεύει την επούλωση, όπως για παράδειγμα αντιπηκτική αγωγή. Επίσης, μια πτώση μπορεί να προκαλέσει πάνω από ένα κάταγμα, ενώ μπορεί να αφορά και το κρανίο. Τέλος, σε κάποιες περιπτώσεις, συνυπάρχουν και άλλα προβλήματα υγείας τα οποία μπορεί να απαγορεύουν μια εγχείριση ή έστω να την δυσκολεύουν.

Για τους ηλικιωμένους, η επούλωση ενός τραύματος είναι αργή. 

Το σώμα χρειάζεται περισσότερο χρόνο για να επανέλθει και αρκετές φορές οι ηλικιωμένοι φοβούνται να σηκωθούν από το κρεβάτι. 

Αυτό προκαλεί ακινησία και μπορεί να οδηγήσει σε κατάκλιση και σε προβλήματα κυκλοφορίας του αίματος και γενικότερης υγείας και υγιεινής.

Από ψυχολογικής πλευράς, ένας ηλικιωμένος που έχει πέσει και χτυπήσει χρειάζεται σημαντική υποστήριξη και παρότρυνση για να ξανασηκωθεί. 

Ένας ηλικιωμένος που μένει καθηλωμένος στο κρεβάτι βιώνει συχνά κατάθλιψη και φοβίες. 

Πολλοί φοβούνται να σηκωθούν από φόβο μην πέσουν ξανά, οπότε και μπαίνουν σε έναν φαύλο κύκλο απομόνωσης, όντας κλινήρεις.

Προσοχή για τους ηλικιωμένους

Ένας ηλικιωμένος χρειάζεται περισσότερη προσοχή και φροντίδα. Αρκετά προβλήματα υγείας όπως καρδιολογικές παθήσεις, νευρολογικές παθήσεις, η άνοια, ο διαβήτης και η αρθρίτιδα, ακόμα και ο καταρράκτης, μπορούν να προκαλέσουν πτώσεις στους ηλικιωμένους λόγω αστάθειας ή έλλειψης αίσθησης του χώρου.

Σ αυτές τις περιπτώσεις, είναι σημαντικό να υπάρχει μια στενή ιατρική παρακολούθηση, για να μειώσουμε τις πιθανότητας πτώσεις και τις μετέπειτα επιπλοκές.

Αν ο ηλικιωμένος μένει στο σπίτι, καλό είναι να μειώσουμε τα επικίνδυνα σημεία, οπότε ανοίγουμε τους χώρους, βγάζουμε τα χαλάκια, βάζουμε τα προσωπικά αντικείμενα σε προσβάσιμα σημεία, βάζουμε φώτα και διευκολύνουμε τη ζωή και την καθημερινότητα του ηλικιωμένου. Έτσι, μπορούμε να μειώσουμε τις πιθανότητες πτώσεις και βελτιώνουμε την γενικότερη ποιότητα ζωής του ανθρώπου μας.

Η ΠΡΟΛΗΨΗ ΣΩΖΕΙ..Η ΥΠΕΡΔΙΑΓΝΩΣΗ ΟΧΙ

 Όταν το σώμα μας χτυπάει ένα καμπανάκι, πρέπει να το ακούμε! Ακόμα και αν κάνουμε περιττό κόπο, αξίζει να επαγρυπνούμε!

Η επιθυμία , ασθενών και ερευνητών για τον Καρκίνο είναι να βρεθεί μια εξέταση αίματος, που να βρίσκει τον καρκινο σε πρώιμα στάδια 

Προς το παρόν θα πρέπει όλοι να είμαστε ευαισθητοποιημένοι σε συμπτώματα που μπορεί να υποκρύπτουν μια κακοήθεια.

Η  συντριπτική πλειοψηφία των καρκίνων είναι ύπουλοι και αθόρυβοι! Ομως, οι συχνότεροι τύποι καρκίνου  δίνουν  συμπτώματα, ένα καμπανάκι που συχνά διαλανθανει της προσοχής μας.

Αλλαγές σε βλάβη του δέρματος

Ένας σπίλος σκούρου χρώματος (μελαγχρωματικός σπίλος) που πρωτοεμφανίζεται ή προϋπάρχει και αλλάζει χρώμα, διάσταση, σχήμα και προκαλεί κνησμό θα πρέπει να ελέγχεται άμεσα από ειδικό δερματολόγο. 

Σπίλοι με δυσπλαστικά χαρακτηριστικά (δηλαδή που έχουν όχι τυπικά κύτταρα) καλό είναι να αφαιρούνται, ιδίως αν βρίσκονται σε σημεία του σώματος που εκτίθενται στον ήλιο! 

Το μελάνωμα είναι επιθετικός καρκίνος του δέρματος και μπορούμε να τον προλάβουμε. 

Υπάρχουν, όμως, και άλλοι τύποι καρκίνου του δέρματος, που δεν είναι σκουρόχρωμοι. 

Όταν έχουμε μια βλάβη που αλλάζει σχήμα και χρώμα, επιμένει και επεκτείνεται (ιδίως σε μεγαλύτερες ηλικίες) και ματώνει ή ρίχνει κάθε τόσο καύκαλο, καλό είναι να αφαιρείται. 

Ο καρκίνος του δέρματος είναι απολύτως ιάσιμος σε αρχικά στάδια!

Επίμονος βήχας

Ένα σύμπτωμα που συχνά μπερδεύει  είναι ο επίμονος βήχας. 

Ο καπνιστής τον ξεπερνάει συνήθως με τη φράση «τσιγαρόβηχας είναι» Και μπορεί να έχει δίκιο, με την προϋπόθεση ότι ακολουθεί τις σύγχρονες οδηγίες πρόληψης για τον καρκίνο του πνεύμονα, που είναι η αξονική θώρακος χαμηλής δόσης κάθε χρόνο! 

Όταν, όμως, κατά το βήχα δούμε και αίμα, η διερεύνηση θα πρέπει να είναι πιο ενδελεχής. 

Κάθε αιμόπτυση δεν σημαίνει και καρκίνο! 

Αλλά το να την παραβλέπουμε μπορεί να είναι εγκληματικό.

Όλα αυτά είναι ακόμα πιο σημαντικά για τους μη καπνιστές. 

Ένας επίμονος βήχας που κρατάει περισσότερο από 2-3 εβδομάδες θέλει ψάξιμο. 

Το πιο πιθανό είναι να οφείλεται σε λοίμωξη του αναπνευστικού. 

Αλλά αυτό θα πρέπει να το πει γιατρός.

Αλλαγές στο στήθος

Στα παλαιότερα χρόνια, η αυτοεξέταση του μαστού στις γυναίκες, ήταν η μοναδική δυνατότητα να βρούμε πρώιμους καρκίνους. 

Με τον τρόπο αυτό ανακαλύπτονται βλάβες πάνω από 1-2 εκ. (ανάλογα το μέγεθος του μαστού). 

Ο στόχος μας σήμερα είναι να διαγνωστεί κάτι σε μέγεθος χιλιοστών! Αυτό μπορεί να γίνει μόνο με ψηφιακή μαστογραφία

Αν όμως ζούμε σε απομακρυσμένες περιοχές ή για κάποιο λόγο δεν το κάνουμε, τότε πρέπει οπωσδήποτε να αξιολογηθούν: 

θηλή που ξαφνικά τραβιέται μέσα, δέρμα που παρουσιάζει βαθούλωμα ή όψη φλοιού πορτοκαλιού, έκκριμα από τη θηλή (ιδίως αιματηρό) και τέλος αλλαγή στο σχήμα του μαστού. 

Όλα αυτά καλό είναι να τα παρατηρεί η γυναίκα στον καθρέφτη του μπάνιου, σταθερές ημέρες του κύκλου της (πχ. μερικές μέρες μετά το τέλος της περιόδου) ή περιοδικά όταν δεν έχει περίοδο. 

Δεν υπάρχει καλύτερος γιατρός για μια γυναίκα από τον εαυτό της!

Πολλές φοβούνται να ψηλαφήσουν το στήθος τους. Λάθος! 

Πρέπει να το κάνουν, και εκείνες θα καθοδηγήσουν το γιατρό.

Φούσκωμα και εναλλαγές κενώσεων

Το πρήξιμο στην κοιλιά είναι συχνό σύμπτωμα δυσανεξίας σε τροφές ή ευερέθιστου εντέρου (η παλιά καλούμενη σπαστική κολίτιδα). 

Αν, όμως, επιμένει παρά τη διατροφική προσοχή από μεριάς του ατόμου, και ιδίως αν συνοδεύεται με πόνους περιοδικά έντονους και επιτεινόμενους και εναλλαγές κενώσεων (μια δυσκοιλιότητα και μια διάρροιες), τότε θα πρέπει να το συζητήσουμε με το γιατρό μας.

Η πραγματικότητα είναι ότι τέτοια συμπτώματα μας λένε συχνά ασθενείς που έρχονται στο ιατρείο με καρκίνο εντέρου, και που δεν τους είχαν δώσει σημασία. 

Η παρουσία αίματος στα κόπρανα είναι ένα σύμπτωμα που θα πρέπει να διερευνάται και όχι να αποδίδεται ελαφρά τη καρδία σε αιμορροΐδες. Δεν είναι όπως το πιο συχνό σύμπτωμα! Αναίτιες ξαφνικές αλλαγές στις γνωστές συνήθειες του εντέρου μας είναι καμπανάκια

Αλλαγές στις συνήθειες ούρησης στους άνδρες ή αίμα στα ούρα

Η συνήθεια να σηκώνονται οι άντρες τη νύχτα για ούρηση είναι συχνό μετά από κάποια ηλικία. 

Μην θεωρούμε αυτό απαραίτητα φυσιολογικό, ιδίως αν συνοδεύεται από δυσκολία και μείωση της ακτίνας ούρησης ή παρουσία αίματος. 

Ο τακτικός έλεγχος του προστάτη από ουρολόγο μαζί με αιματολογική μέτρηση του PSA μετά από τα 50 έτη είναι επιθυμητός.

 Επίσης, αιματουρία (ιδίως ανώδυνη) απαιτεί έλεγχο για καρκίνο νεφρού ή ουροδόχου κύστης. 

Οι κακοήθειες του ουροποιητικού έχουν πολύ καλή πρόγνωση αν βρεθούν εγκαίρως

Διόγκωση λεμφαδένων

Κάθε πρήξιμο σε λαιμό, μασχάλες ή βουβωνικές περιοχές δε σημαίνει καρκίνο! 

Ειδικότερα, λεμφαδένες που πονάνε συνήθως υποδηλώνουν φλεγμονή στην περιοχή. 

Από την άλλη, λεμφαδένες σκληροί, ανώδυνοι και συχνά σε μπλόκ (πολλοί κολλημένοι μεταξύ τους) και μη κινητοί, θα πρέπει άμεσα να αξιολογούνται από γιατρό. 

Ας μη βάζει κανείς διάγνωση μόνος του. Η ψηλάφηση από έμπειρο γιατρό είναι η πρώτη κίνηση που θα καθοδηγήσει περαιτέρω κινήσεις.

Οι αιματολογικές κακοήθειες έχουν καλή ανταπόκριση στις θεραπείες και είναι σημαντικό να διαγιγνώσκονται εγκαίρως. 

Συχνά, δεν υπάρχει άλλο σύμπτωμα

 (πχ. κόπωση, εφιδρώσεις κλπ.) 

ή μπορεί και να υπάρχει.

Αλλαγές στους όρχεις 

Ο κάθε άντρας είναι εξοικειωμένος με το σχήμα και μέγεθος των όρχεων του. 

Κάθε αλλαγή, ιδίως ανώδυνη, πρέπει να ελέγχεται! 

Ο καρκίνος των όρχεων, δυστυχώς προσβάλλει νεαρές ηλικίες. 

Δεν είναι συχνός, αλλά η άμεση αντιμετώπισή του σώζει ζωές! Υπάρχουν και καλοήθεις καταστάσεις διόγκωσης των όρχεων 

(πχ. κιρσοκήλη ή υδροκήλη), 

αλλά αυτό πρέπει να διερευνάται. 

Ο έλεγχος είναι εύκολος και θα πρέπει να γίνεται σε κάθε περίπτωση.

Δυσκολία στην κατάποση

Η δυσκολία να καταπιούμε μπορεί να ξεκινάει από ψηλά στο πίσω μέρος του στόματος (βάση γλώσσας ή φάρυγγας) ή χαμηλότερα (κόμπος πίσω από το στέρνο). 

Στην πρώτη περίπτωση, αν η δυσκολία επιμένει, θα πρέπει να ελεγχθεί στόμα, φάρυγγας και λάρυγγας από ΩΡΛ. 

Καρκίνοι στην περιοχή σχετίζονται με το κάπνισμα (ιδίως πούρου!) ή και κάποιους ιούς. 

Σε κάθε περίπτωση, δυσκαταποσία, βήχας και πιθανά αίμα οδηγούν στον ειδικό γιατρό.

Όταν καταπίνοντας στερεές τροφές νιώθουμε κόμπο στον οισοφάγο, τότε μπορεί να υπάρχει μια καλοήθης πάθηση που λέγεται 

αχαλασία οισοφάγου. 

Αν όμως παρατηρείται σε μεγαλύτερες ηλικίες, ο καρκίνος του οισοφάγου ή της αρχής του στομάχου καραδοκεί. 

Πολλοί αλλάζουν τη σύσταση της τροφής προς μαλακότερες για να μην έχουν την ενόχληση!

 Αυτό καθυστερεί τη διάγνωση και την αποτελεσματική αντιμετώπιση. 

Ο αποκλεισμός προβλήματος καλοήθους ή κακοήθους είναι εύκολος και απαραίτητος.

Αίμα από τον κόλπο 

Αίμα από τον κόλπο σε γυναίκες αναπαραγωγικής ηλικίας μπορεί να έχει πολλές αιτίες, συνήθως καλοήθεις. 

Η ενημέρωση του γυναικολόγου είναι απαραίτητη. 

Σε εμμηνοπαυσιακές γυναίκες, όμως, η εμφάνιση αίματος από τον κόλπο πρέπει να οδηγήσει άμεσα σε έλεγχο μήτρας, τραχήλου και κόλπου. 

Συχνά το αποτέλεσμα θα είναι καθησυχαστικό, αλλά αυτό δε σημαίνει ότι θα πρέπει να το αγνοεί κάθε γυναίκα.

Βράχνιασμα 

Κλασσική δικαιολογία, ιδίως των καπνιστών, είναι ότι το βράχνιασμα στη φωνή οφείλεται στο τσιγάρο. 

Και, όντως, μπορεί να είναι έτσι. Αλλά, επίσης συχνά, υποδεικνύει αρχή κακοήθειας 

(προκαρκινικές καταστάσεις) 

στο λάρυγγα ή και προχωρημένο καρκίνο. 

Ακόμα και αν ο έλεγχος από ειδικό ΩΡΛ είναι αρνητικός, αυτό δε σημαίνει ότι δεν ξαναελέγχουμε το πρόβλημα ποτέ! 

Ο περιοδικός έλεγχος θα προλάβει μια δυσάρεστη εξέλιξη, που μπορεί άθελα μας να την καλύψουμε με τη φράση «..ε καλά, το έχω δει αυτό!»

Απώλεια βάρους

Η απώλεια αρκετών κιλών σε μικρό χρονικό διάστημα σε άτομα άνω των 50 ετών, 

όταν μάλιστα συνοδεύεται με ανορεξία ή απέχθεια στο κρέας ή άλλες τροφές, 

είναι ισχυρό καμπανάκι για ψάξιμο. 

Η δυσκολία βρίσκεται όταν αυτή συμπίπτει με μια διαιτολογική προσπάθεια. 

Αν χάνονται κιλά χωρίς ιδιαίτερη προσπάθεια, αυτό είναι ύποπτο. 

Σε κάθε περίπτωση, η ευαισθητοποίηση του ατόμου και η προσπάθεια του να ξεκαθαρίσει πρώτα μόνος του τι νιώθει, είναι βασικό για να πάει στο γιατρό. 

Καλό είναι να προσέξουμε και άλλα συμπτώματα, που μπορεί να ην είχαμε δώσει σημασία.

Εύκολη κόπωση

Όλοι μας γνωρίζουμε τα όρια του εαυτού μας, τις περιόδους ιδιαίτερης ταλαιπωρίας του σώματός μας και καταστάσεις επαγγελματικές ή οικογενειακές που μας οδηγούν σε κούραση. 

Όταν όμως νιώθουμε αδικαιολόγητη κόπωση που επιμένει, λαχάνιασμα ακόμα και στις σκάλες ή στη δουλειά, τότε μπορεί να μας έχει πέσει ο αιματοκρίτης! 

Αυτό συμβαίνει σε γυναίκες που χάνουν αρκετό αίμα στην περίοδο ή σε άτομα με αιμορροΐδες που αιμορραγούν έντονα σε κάθε κένωση!

Όταν δεν έχουμε ιδιαίτερο λόγο, τότε μπορεί να σημαίνει άδηλη απώλεια αίματος στο πεπτικό (στομάχι ή παχύ έντερο) ή κάποιο αιματολογικό νόσημα. 

Και στις δύο περιπτώσεις μπορεί να οδηγηθούμε στην ανεύρεση ενός καρκίνου πρώιμα! 

Αν όλα είναι αρνητικά, τότε ας κοιμηθούμε ήσυχοι!

Ειπαμε η προληψη σώζει ! 

Όταν το σώμα χτυπάει καμπανάκι, τότε πρέπει να το ακούμε! 

Ακόμα και αν κάνουμε περιττό κόπο, αξίζει να επαγρυπνούμε!