ΠΡΟΛΑΚΤΙΝΗ..

 

Παράγεται στην υπόφυση

Αυξάνεται φυσιολογικά μετά τον τοκετό για να προκαλέσει παραγωγή γάλακτος . 

Σε φυσιολογικές συνθήκες,  άντρες, και οι γυναίκες, έχουν μια σχετικα μικρή ποσότητα προλακτίνης στον οργανισμό τους. 

Τα επίπεδα της ελέγχονται απ τη ντοπαμίνη.

Κατά τη διάρκεια της κύησης, τα επίπεδα της αυξάνουν. 

Μετά τον τοκετό υπάρχει απότομη πτώση 

οιστρογόνων και προγεστερόνης και ακόμη μεγαλύτερη αύξηση της προλακτίνης, κάτι που ενεργοποιεί την παραγωγή γάλακτος από τους μαστούς. 

Σε γυναίκες εκτος εγκυμοσύνης, η προλακτίνη παίζει ρόλο στη σταθερότητα του κύκλου, 

ενώ στους άντρες επηρεάζει την παραγωγή σπέρματος.

Ηυξημένη προλακτίνη: τη λεμε και Υπερπρολακτιναιμία

κυκλοφορούν ηυξημένα επίπεδα προλακτίνης. 

Πρόκειται για συχνή κατάσταση στις γυναίκες αναπαραγωγικής ηλικίας. 

Το 1/3 των γυναικών με διαταραχές περιόδου με φυσιολογική ομως λειτουργία των ωοθηκών τους, έχουν ηυξημένη προλακτίνη. 

Αν συμβεί αυτό, ισως η γυναίκα να δυσκολεύεται να μείνει έγκυος, ή να παρατηρηθεί.. έκκριση γάλακτος από τους μαστούς (γαλακτόρροια). 

Το 90% των γυναικών με γαλακτόρροια..εχουν..υπερ προλακτιναιμία. 

Η αύξηση της προλακτίνης επεμβαίνει στην παραγωγή οιστρογόνων και προγεστερόνης, δεν επιτρέπει τη φυσιολογική λειτουργία των ωοθηκών, δεν συμβαίνει ωοθυλακιορρηξία με αποτέλεσμα διαταραχές της περιόδου.

Στους άντρες, αύξηση της προλακτίνης μπορεί να προκαλέσει γαλακτόρροια (σπάνια), ανικανότητα (αδυναμία στύσης), μειωμένη σεξ επιθυμία και υπογονιμότητα. 

Άντρας με υπερπρολακτιναιμία ενδέχεται να παράγει λιγότερο σπέρμα, ή ακόμη και καθόλου.

Και τα δύο φύλα μπορεί να υποφέρουν από ανεξήγητους πονοκεφάλους ή διαταραχές της όρασης επί αυξημένης προλακτίνης.

Αίτια

Οι πιο συχνές αιτίες για αυξημένη προλακτίνη είναι:

• Όγκοι της υπόφυσης
• Υποθυρεοειδισμός
• Φαρμακευτική αγωγή για κατάθλιψη, ψυχώσεις, υπέρταση, ακόμη και κάποια αντισυλληπτικά
• Κάποια χορταρικά και βότανα (τριγωνέλλα, μάραθο, κόκκινο τριφύλλι)
• Ερεθισμός των μαστών από χειρουργικές ουλές, έρπη ζωστήρα, ή ακόμη και από πολύ στενό στηθόδεσμο
• Υψηλά επίπεδα stress, προβλήματα ύπνου και έντονη άσκηση
• Κάποιες τροφές
• Χρόνιος ερεθισμός της θηλής

Τα προλακτινώματα είναι αδενώματα (καλοήθεις όγκοι) της υπόφυσης που εκκρίνουν αυξημένη προλακτίνη. Συνήθως εμφανίζονται σε γυναίκες κάτω των 50 ετών. 

Τα επίπεδα της προλακτίνης είναι πολλαπλάσια του φυσιολογικού. 

Όσο το μέγεθός τους παραμένει μικρότερο του ενός εκατοστού αποκαλούνται μικρο-αδενώματα, ενώ όταν γίνονται μεγαλύτερα ονομάζονται μακρο-αδενώματα 

(σ αυτή την περίπτωση οι τιμές της προλακτίνης είναι κάποιες χιλιάδες).

Για την απεικόνισή τους απαιτείται MRI εγκεφάλου.

Σπανιότερα αίτια είναι παθήσεις του ήπατος και των νεφρών, το σύνδρομο πολυκυστικών ωοθηκών και η νευρογενής ανορεξία. 

Στο ένα τρίτο των περιπτώσεων υπερπρολακτιναιμίας δεν ανευρίσκεται συγκεκριμένο αίτιο. 

Η κατάσταση αυτή είναι γνωστή ως ιδιοπαθής υπερπρολακτιναιμία και συνήθως υποχωρεί αυτόματα μέσα σε μερικούς μήνες.

Η προλακτίνη εμφανίζει αύξηση μετά από....οργασμό. 

Η μείωση της ντοπαμίνης επιφέρει αύξηση της προλακτίνης η οποία παραμένει σχετικά αυξημένη για περίοδο έως και 2 εβδομάδων.

Τα επίπεδα της προλακτίνης ελέγχονται με απλή εξέταση αίματος. Το δείγμα λαμβάνεται τρεις με τέσσερις ώρες μετά την αφύπνιση και αφού σε αυτό το διάστημα δεν έχετε φάει κάτι. 

Η προλακτίνη μπορεί να βρεθεί αυξημένη αν έχετε μόλις φάει κάτι, ή αν είστε αγχωμένη. 

 Φυσιολογικές τιμές:

Γυναίκες εκτός εγκυμοσύνης	< 25 ng/mL
Έγκυες γυναίκες	29 έως 386 ng/mL
Άντρες	< 15 ng/mL

Θεραπεία υπερπρολακτιναιμίας

Η θεραπεία εξαρτάται από το αίτιο. Αν το αίτιο είναι υποθυρεοειδισμός, θα πρέπει να ρυθμισθεί ο θυρεοειδής. 

Αν η προλακτίνη είναι αυξημένη λόγω κάποιου όγκου στην υπόφυση, τότε συνήθως η θεραπεία γίνεται με τη μορφή φαρμακευτικής αγωγής. Κάποιοι όγκοι μπορεί να χρειαστούν χειρουργική εξαίρεση, ή ακτινοβολία. 

Τα συνήθη φάρμακα για τη θεραπεία της υπερπρολακτιναιμίας είναι η καβεργολίνη (dostinex®) και η βρωμοκρυπτίνη (parlodel®). 

Και τα δύο είναι ανταγωνιστές ντοπαμίνης. 

Η καβεργολίνη είναι νεότερο φάρμακο με λιγότερες ανεπιθύμητες ενέργειες από τη βρωμοκρυπτίνη και χορηγείται σε σταδιακά αυξανόμενη δόση μία έως και 2 φορές την εβδομάδα. 

Τα φάρμακα είναι ιδιαίτερα αποτελεσματικά όχι μόνο στη μείωση των επιπέδων της προλακτίνης, αλλά και στη συρρίκνωση των αδενωμάτων της υπόφυσης. 

Η προλακτίνη επιστρέφει στο φυσιολογικό συνήθως μέσα στις πρώτες τρεις εβδομάδες αγωγής. 

Αν πρόκειται για προλακτίνωμα, τότε για να μειωθεί το μέγεθός του θα χρειασθούν αρκετοί μήνες.

Άλλα μέτρα που μπορείτε να εφαρμόσετε για μείωση της προλακτίνης:

• αλλαγή της διατροφής και μείωση του στρες
• παύση κάθε έντονης δραστηριότητας ή εξαντλητικής άσκησης
• αποφυγή ρουχισμού που είναι πολύ στενό στο στήθος
• αποφυγή ρουχισμού και δραστηριοτήτων που ερεθίζουν τις θηλές
• λήψη συμπληρωμάτων βιταμίνης B-6 και Ε