ΜΙΛΩΝΤΑΣ ΓΙΑ ΑΫΠΝΙΑ..

 

Κατ αρχας εχουμε την ατυπη αϋπνια, οπου  δεν φαινεται να υπαρχει κάποια αιτία και τότε  αϋπνία Θα την πουμε  πρωτοπαθή.

Το ποσοστο της κυμαινεται απο 20-30%. 

Στο υπόλοιπο 70-80, οι συχνότερες αιτίες είναι ψυχικές διαταραχές και κυρίως η καταθλιπτική ή η γενικευμένη αγχώδης διαταραχή, οπου και εχουμε ¨πρόωρη αφύπνιση¨ ενώ σε μια γενικευμένη διαταραχή εχουμε καθυστέρηση στην έλευση του ύπνου.

Στις αϋπνίες που θεωρούνται πρωτοπαθείς, συνηθως ¨υφερπει¨  κρυφή κάποια ψυχική διαταραχή που δεν εκδηλώνεται με άλλα συμπτώματα ,παρά μόνο με αϋπνία ή με  πόνους  στις αρθρώσεις, και γαστρεντερικές διαταραχές  ενώ έχουν κοινο υποβαθρο  απωθημένα, δυσάρεστα συναισθήματα θλίψης, άγχους, ενοχων, και φόβου 

Πολλοι  παραγόντες στρες, μπορεί να φερουν αϋπνία, αφού το μυαλό μας ,όταν υπάρχει ψυχική διαταραχή αντιλαμβάνεται ουσιαστικά κάποιας μορφή κίνδυνο. Απ εκει κι επειτα ελαττώνει τον ύπνο στο ελάχιστο, όπως θα έκανε αν υπήρχε στ’ αλήθεια κάποιος κίνδυνος για να τον αντιμετωπίσει.

Πως αντιμετωπιζουμε  την αϋπνία

όχι την υποκείμενη αιτία της. Ολοι γνωριζουμε οτι πολλα πραγματα μπορουν να  επηρεάσουν τον ύπνο , αλλα και που μπορούν να διορθωθούν αν τα προσδιορισουμε.

Ουσίες όπως η καφεΐνη , η θεοβρωμίνη σοκολάτα, η νικοτίνη και το αλκοόλ διαταράσσουν τον ύπνο γι αυτό είναι καλό να αποφεύγονται ή να ελαττωθούν ειδικά τις ώρες πριν τον ύπνο. 

Να σημειωσουμε  ότι το αλκοόλ διευκολύνει μεν την έλευση του ύπνου, όμως συχνά οδηγεί σε ανήσυχο, μη αναζωογονητικό ύπνο και προκαλεί πρόωρη αφύπνιση.

Σημαντικός παράγων σχετικά υποτιμημένος είναι το υπνοδωμάτιο  να είναι εντελώς σκοτεινό.

Καταστάσεις διέγερσης  κοντά στην ώρα της βραδινής κατάκλισης εμποδίζουν έναν καλό ύπνο. Οπως συζητήσεις και διενέξεις με άλλους, παρακολούθηση προγραμμάτων ή ταινιών στην τηλεόραση κ.λπ..

Η αδράνεια κατά την διάρκεια της ημέρας, μπορεί να οδηγήσει σε αϋπνία ή ρηχό ύπνο.

Ο μεσημεριανός ύπνος είναι πιθανό να ευθύνεται για δυσκολία έλευσης του ύπνου ή για πρόωρη αφύπνιση το βράδυ.

Ιδιαίτερη μνεία δίνεται στην ακόλουθη και τελευταία συμβουλή καθώς έχει την πιο καθοριστική σημασία:

Είναι πολύ σημαντικό όταν κάποιος υποφέρει από χρόνια αϋπνία να μην μένει στο κρεβάτι πάνω από μισή ώρα προσπαθώντας να κοιμηθεί, είτε επειδή δεν τον παίρνει ο ύπνος απ’ την αρχή είτε επειδή έχει ξυπνήσει πρόωρα και δεν μπορεί να ξανακοιμηθεί.

Δηλαδή αν διαπιστώσει ότι ο ύπνος δεν έρχεται παρ’ όλο που επί μισή ώρα προσπαθεί να κοιμηθεί, πρεπει να σηκωθεί απ’ το κρεβάτι και  να διαβάσει ένα βιβλίο, να δει τηλεόραση, να περιηγηθεί στο internet, να κάνει κάποια δουλειά του σπιτιού, ή αν μπορει,να πάει έναν περίπατο για μία περίπου ώρα και μετά να ξαναπέσει για ύπνο. Αν πάλι δεν τον έχει πάρει ο ύπνος μέσα σε μισή ώρα, να επαναλάβει το ίδιο. 

Αν πρόκειται για πρόωρη αφύπνιση σχετικά κοντά στην επιθυμητή ώρα αφύπνισης, σηκωνεται και ξεκινα κανονικά την ημέρα του από πολύ νωρίς το πρωί.

Όταν κάποιος μένει στο κρεβάτι και προσπαθεί να κοιμηθεί παρά το γεγονός ότι ο ύπνος δεν έρχεται, «κακομαθαίνει» το νευρικό του σύστημα. 

Είναι αλήθεια ότι η εφαρμογή της παραπάνω συμβουλής απαιτεί πειθαρχία και υπομονή από το άτομο, γιατί θα χρειαστεί για τις πρώτες μία έως το πολύ τρεις μέρες να υποστεί την δυσφορία που θα του φέρει μία έλλειψη ύπνου ακόμα μεγαλύτερη κι απ’ αυτή που του προκαλούσε η αϋπνία.

Όμως αν π.χ. κάποιος δεν κοιμηθεί καθόλου ή κοιμηθεί ελάχιστα ένα βράδυ ή ξυπνήσει και σηκωθεί πάρα πολύ πρωί εξ’ αιτίας της τακτικής που περιγράφεται παραπάνω, είναι ευνόητο ότι το επόμενο βράδυ θα είναι πολύ νυσταγμένος και οι πιθανότητες να κοιμηθεί μέσα στο πρώτο μισάωρο και χωρίς πρόωρη αφύπνιση είναι πολύ αυξημένες.

Κι αν αυτό δεν συμβεί από το πρώτο κιόλας βράδυ, θα συμβεί -λόγω συσσώρευσης της νύστας- το δεύτερο ή το τρίτο. Από κει κι έπειτα, επειδή το νευρικό σύστημα «θυμάται» ότι όταν δεν πέφτει σε ύπνο σε εύλογο χρονικό διάστημα, τότε τον στερείται ολότελα, μαθαίνει και εγκαταλείπει την συνήθεια της αϋπνίας.

Από κει κι έπειτα, υπάρχουν διάφορα φάρμακα για την αντιμετώπιση αυτής καθ’ αυτής της αϋπνίας ως σύμπτωμα, που όλα όμως συνίστανται για βραχυχρόνια χρήση, το πολύ ένα μήνα, δεδομένου ότι δεν θεραπεύουν την υποκείμενη αιτία της αϋπνίας.

Και  να ξεκινησουμε απ τα φυσικά υπνογονα , οπως την μελατονίνη . 

Το Circardin ειναι ενα καλως ανεκτο υπναγωγο, δεν προκαλει εθισμο και μπορει να βοηθησει την απεξατηση απο βενζοδιαζεπινες. 

Το ιδιο και  η βαλεριάνα Valmane μπορούν να βοηθήσουν στις διαταραχές του ύπνου. Χορηγούνται χωρίς ιατρική συνταγή.

Είναι πιο χρήσιμη σε αϋπνία που οφείλεται σε διαταραχές του κιρκαδιανού ρυθμού όπως το jet lag  λόγω της απότομης αλλαγής της ώρας από τόπο σε τόπο όταν ταξιδεύουμε μακρινές αποστάσεις με αεροπλάνο. 

Επίσης ίσως είναι χρήσιμη στην αϋπνία των ηλικιωμένων που μερικές φορές έχουν ελαττωμένη νυχτερινή έκκριση μελατονίνης και γενικά σε άτομα στα οποία η ενδογενής παραγωγή μελατονίνης είναι χαμηλή. Μπορεί να προκαλέσει κούραση και ζαλάδα.

Η βαλεριάνα είναι φυτικό προϊόν από μέρη του φυτού valeriana officinalis, και υπάρχουν πολλές διπλά τυφλές μελέτες που δείχνουν ότι μειώνει τον χρόνο επέλευσης του ύπνου και τον αριθμό των αφυπνίσεων.  

Γυναίκες και άτομα κάτω των 40 ετών φαίνεται ότι ανταποκρίνονται καλύτερα. 

Η συνήθης δόση της είναι 400 – 900 mg δύο ώρες πριν την βραδινή κατάκλιση.

Αλληλεπιδρά με τους ίδιους υποδοχείς στον εγκέφαλο (GABA υποδοχείς) των οποίων την λειτουργία επηρεάζουν και οι βενζοδιαζεπίνες και έχει όπως κι εκείνες αγχολυτικό αποτέλεσμα εκτός από υπνωτικό. Μπορεί να προκαλέσει υπολειπόμενη υπνηλία μετά την πρωινή αφύπνιση, ναυτία, πονοκέφαλο.

Αντιισταμινικά. 

Η υδροξυζίνη Atarax έχει ως κύρια ένδειξη την αντιμετώπιση του κνησμού αλλεργικής αιτιολογίας, καθώς η ισταμίνη είναι μία ουσία που διαδραματίζει κεντρικό ρόλο στην ανάπτυξη τοπικών αντιδράσεων του ανοσοποιητικού συστήματος. Βοηθα και στην αϋπνια.

Νεώτερα υπνωτικά. 

Η ζολπιδέμη Stilnox,  και ζοπικλόνη Imovane,  φέρνουν τα ίδια αποτελέσματα με τις υπνωτικές βενζοδιαζεπίνες, πλην χωρίς τα μειονεκτήματά τους εξάρτησης και αντοχής.

Όλα μπορεί να προκαλέσουν υπολειπόμενη υπνηλία και νύστα , κούραση, ζαλάδα 

Μερικά αντιψυχωτικά μπορούν να χρησιμοποιηθούν σε μικρές δόσεις για την διευκόλυνση του ύπνου δεδομένου ότι έχουν ως συχνή παρενέργεια την υπνηλία. 

Τέτοια είναι κυρίως η κουετιαπίνη Seroquel και η ολανζαπίνη Zyprexa. Ακόμα και σε μικρές δόσεις είναι πιθανό να προκαλέσουν ενοχλητική υπολειπόμενη υπνηλία  βαρύ κεφάλι, ζάλη και ελάττωση της έντασης των συναισθημάτων γενικά που είναι δυσάρεστη για έναν άνθρωπο που δεν υποφέρει από ψύχωση.