Η ΛΙΠΟΠΡΩΤΕΙΝΗ α ή Lp (a)

 

Η Λιποπρωτείνη α ή Lp (a) είναι μια μορφή λιποπρωτεΐνης που μοιάζει με την LDL χοληστερίνη, προκαλεί αθηρωμάτωση και φλεγμονή, σαν αυτήν και επιπλέον προκαλεί υπερπηκτικότητα του αίματος.

Η Lp (a) είναι παράγοντας κινδύνου αθηροσκλήρωσης και επιπλέον συνδέεται με την εκφυλιστική στένωση της αορτικής βαλβίδας και με ανεύρυσμα της κοιλιακής αορτής.

Αυτή είναι αυξημένη κληρονομικά περίπου στο 20-25% των ανθρώπων.

Η αυξημένη τιμή της Lp(a) καθορίζεται γενετικά κατά 90% (από τον ένα κυρίως γονιό) και δυστυχώς μειώνεται ελάχιστα με δίαιτα, άσκηση και επηρεάζεται πολύ λίγο, προς το παρόν, από φάρμακα.

Τα εμφράγματα και η τεράστια πλειοψηφία των εγκεφαλικών οφείλονται στη δημιουργία αθηροσκληρωτικών πλακών και στην θρόμβωση πάνω σ’ αυτές.]

Επιθυμητή τιμή της Lp (a) είναι η < 30mg/dL (ή < 62-75 nmol/l ). Άλλοι θεωρούν ότι το όριο πρέπει να είναι < 50 mg/dL (ή < 100-125 nmol/l ).

Όταν η τιμή της Lp (a) είναι περισσότερο από 50 mg/dL (ή > 100-125 nmol/l ) υπολογίζεται ότι αυξάνεται ο κίνδυνος εμφράγματος κατά 3-4 περίπου φορές και επίσης αυξάνεται ο κίνδυνος ισχαιμικού εγκεφαλικού σε νέους κατά 4 φορές.

Γενικά όσο πιο αυξημένη είναι αυτή, ξεκινώντας από το όριο των 25 mg/dL, τόσο αυξάνεται ο κίνδυνος εμφράγματος και εγκεφαλικού επεισοδίου.

Δυστυχώς, μέχρι τώρα δεν υπάρχει ικανοποιητική θεραπεία για τη μείωση της ψηλής  Lp (a).

Ίσως να χορηγήσουμε Νικοτινικό οξύ, 2-3 γραμμάρια /ημέρα. Αυτό μειώνει την Lp (a) κατά 25%. 

Επίσης οι αναστολείς του ενζύμου PCSK9 

μειώνουν κατά 30% την Lp (a).]

Το Νικοτινικό οξύ ή Νιασίνη (βιταμίνη Β3) υπάρχει κυρίως στα εξής τρόφιμα:

Κοτόπουλο, γαλοπούλα,γαύρο, σκουμπρί, , ψαρονέφρι, καστανό ρύζι, φιστίκια 

Δυστυχώς δεν υπάρχει ακόμη διεθνής εναρμονισμός των τιμών των μεθόδων μέτρησης της Lp (a).

Υπάρχουν >40 ισομορφές της Lp (a) και κάθε μια έχει διαφορετικό μοριακό βάρος.

Η  Lp (a) προκαλεί και αθηροσκλήρωση (εισχωρεί κάτω από το ενδοθήλιο των αρτηριών, όπου δημιουργείται φλεγμονή που έλκει μονοκύτταρα που μετατρέπονται σε μακροφάγα και τελικά αφρώδη κύτταρα) και επίσης αυξάνει την πηκτικότητα του αίματος (μέσω μειωμένης ινοδώλυσης).

Επίσης φαίνεται ότι βοηθά και στη δημιουργία της εκφυλιστικής στένωσης της αορτικής βαλβίδας και ίσως στη δημιουργία του ανευρύσματος της κοιλιακής αορτής.

 

Μια πρόσφατη μελέτη έδειξε ότι η αυξημένη Lp(a) προκαλεί ασβεστοποίηση και στένωση της αορτικής βαλβίδας (μέσω οστεογενετικής διαφοροποίησης των διαμέσων κυττάρων της βαλβίδας).

Όταν μετρούμε άμεσα ή όταν υπολογίζουμε την LDL χοληστερίνη mg/dL με την εξίσωση του Friedwald [LDL χοληστερίνη = Ολική χοληστερίνη – ΗDL χοληστερίνη- (Τριγλυκερίδια/5)] η τιμή που βρίσκουμε είναι το άθροισμα της LDL χοληστερίνης, της ΙDL χοληστερίνης και της  Lp(a).

Αυτή πρέπει να υπολογίζεται κυρίως είτε σε άτομα ή οικογένειες με πρόωρες ή ανεξήγητες καρδιαγγειακές παθήσεις είτε σε ενδιάμεσες τιμές καρδιαγγειακού κινδύνου, για κατάταξη στην χαμηλότερη ή την ψηλότερη κατηγορία κινδύνου είτε αν κάποιος υπολογιστεί ότι έχει > 5% κίνδυνο από το HeartScore.

ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ ΚΙΝΔΥΝΟΥ ΑΘΗΡΩΜΑΤΩΣΗΣ

α) Το ΚΑΠΝΙΣΜΑ.

β) Η αυξημένη LDL (κακή) χοληστερίνη. Η ανώτερη επιτρεπόμενη φυσιολογική τιμή της δεν ίδια είναι για όλους.

γ) Η μειωμένη HDL (καλή) χοληστερίνη. Δηλαδή η μικρότερη από 40 mg/dL για τον άντρα, και η μικρότερη από 50 mg/dL για τη γυναίκα. Αντίθετα, αν η HDL είναι μεγαλύτερη από 60 mg/dL, υπάρχει σχετική προστασία.

δ) Αν η Αρτηριακή πίεση μεγαλύτερη από 140/90 mm Hg (ή λήψη αντι-υπερτασικής θεραπείας).

ε) Η ύπαρξη  Διαβήτη.

ζ) Η Ηλικία του άντρα πάνω από 45 ετών, της γυναίκας πάνω από 55 ετών.

Οι γυναίκες προστατεύονται μερικώς, για όσο έχουν έμμηνο ρύση, από τις ορμόνες του γυναικείου φύλου.

η) Κληρονομικότητα ύπαρξη εμφράγματος ή εγκεφαλικού επεισοδίου στον πατέρα ή τον αδελφό σε ηλικία μικρότερη των 55 ετών είτε στην μητέρα ή την αδελφή σε ηλικία μικρότερη των 65 ετών.

Παρ’ όλο που στην προηγούμενη λίστα δεν υπάρχει η παχυσαρκία, η υγιεινή διατροφή και η καθιστική ζωή, αυτές θεωρούνται καταστάσεις που πρέπει να διορθωθούν επειγόντως. 

Πηγη  Πισσαρίδης Κώστας