ΓΑΣΤΡΟ-ΟΙΣΟΦΑΓΙΚΗ ΠΑΛΙΝΔΡΟΜΗΣΗ

 

Είναι μια  υδραυλική νοσηροτητα..

Η θωρακική και η κοιλιακή κοιλότητα χωρίζονται από το διάφραγμα εχοντας, εκ φύσεως, διαφορετική πίεση εσωτερικά. 

Στην θωρακική η πίεση είναι χαμηλότερη από την ατμοσφαιρική, ενώ στην κοιλιακή υψηλότερη.  Έτσι, η διαφορά αυτή των πιέσεων, σπρώχνει το γαστρικό περιεχόμενο από κάτω προς τα επάνω.

Ό,τι υπάρχει στο στομάχι μας , μπορεί να βρεθεί στον οισοφάγο, εκτός εκτός αν ο οισοφάγος στο κάτω μέρος του εκεί που συνδέεται με το στομάχι, διαθέτει  μηχανισμό αντεπιστροφής. Δηλαδη μιαν ανεπίστροφη βαλβίδα τον κατώτερο οισοφαγικό σφιγκτήρ η οποια πρέπει να μην είναι χαλαρή και να λειτουργεί καλά. Να ανοίγει για να περάσει προς τα κάτω η μπουκιά και η γουλιά, αλλά στη συνέχεια να κλείνει και να αντέχει στις πιέσεις που της ασκούνται από κάτω προς τα επάνω.

Ερωτημα : Γιατί  οι πιέσεις στο θώρακα και την κοιλιά  είναι διαφορετικές 

 

Στον μεν θώρακα, οι χαμηλές αρνητικές πιέσεις δεν εμποδίζουν τη συνεχή λειτουργία των πνευμόνων και της καρδιάς διότι εξασφαλίζουν πως τα όργανα αυτά δεν θα κουράζονται 

Στην κοιλιά, οι πάνω από την μια ατμόσφαιρα (θετικές) πιέσεις, κρατούν τα αέρια του πεπτικού σωλήνα περιορισμένα, έτσι ώστε να μην είναι η κοιλιά μας σαν Μπαλόνι.

Υπάρχουν τώρα διάφοροι λόγοι για τους οποίους ο αντιπαλινδρομικός μηχανισμός ή με άλλα λόγια η βαλβίδα, δεν εξυπηρετεί το ρόλο της. 

Τα υγρά του στομαχου έχουν διαβρωτικά ένζυμα, ισχυρό υδροχλωρικό οξύ, ενίοτε δε και αλκαλικές ουσίες από τη χολή. 

Μπορεί το εσωτερικό του στομαχιού  να διαθέτει  αντιστάσεις και υπό ομαλές συνθήκες να μην παθαίνει βλάβη, ο οισοφάγος όμως , θα πάθει.

Υπάρχουν άνθρωποι με παλινδρόμηση χωρίς εντούτοις  σοβαρά υποκειμενικά συμπτώματα. Αυτό συχνά οδηγεί σε υποβάθμιση του προβλήματος από τον ίδιο τον πάσχοντα.

Λίγοι γνωρίζουν πως η γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση έχει συμπτώματα όχι μόνον οισοφαγικά, αλλά και από άλλα όργανα  εξωοισοφαγικά συμπτώματα. 

Το φάσμα τους είναι αρκετά μεγάλο.

Το πλέον σύνηθες είναι η καούρα και αίσθημα επιστροφής καυστικού υγρού ή και τροφής, κατά μήκος του οισοφαγικού σωλήνα . 

Ενίοτε υπάρχει κόμπος που δυσκολεύει την κατάποση, αίσθημα φουσκώματος και ρεψίματα, θωρακικός πόνος με εντόπιση στο ύψος του στέρνου . 

Απ το φάσμα των συμπτωμάτων , σχηματίζονται διάφορες κατηγορίες πασχόντων που μπορεί τα παράπονα τους να μοιάζουν μερικώς, ελάχιστα ή και καθόλου. Έτσι εξηγείται το γιατί μια τόσο συνηθισμένη ασθένεια, μπορεί να ξεφεύγει από την διάγνωση επί μεγάλο χρονικό διάστημα.

Αν ενας ασθενής πηγαίνει για την βραχνάδα του σε γιατρό, διαλέγει ωτορινολαρυγγολόγο  Αυτός ίσως να μην σκεφτεί την γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση. 

Ο ίδιος  ασθενής εξάλλου που μπορεί να έχει και φουσκώματα, ρεψίματα και δυσπεψία, δεν τα συνδέει με την βραχνάδα του και δεν θεωρεί πως πρέπει να τα αναφέρει στον γιατρό διότι δεν είναι ο αρμόδιος και κατάλληλος για αυτή τη δουλειά

Το ίδιο συμβαίνει και με το βήχα που είναι ξηρός, ερεθιστικός, επίμονος, κυρίως την νύχτα αλλά και την ημέρα, και που υπάρχει όταν τα όξινα υγρά θα περάσουν πάνω από τον ανώτερο οισοφαγικό σφιγκτήρα πιο εύκολα όταν είμαστε ξαπλωμένοι και θα μπουν στον φάρυγγα και από εκεί στον λάρυγγα με τον αέρα της αναπνοής, φθάνοντας τελικά στα πνευμόνια σαν ψεκασμός σταγονιδίων*, και ερεθίζοντας, ώστε να προκληθεί βρογχόσπασμος. 

Οι ασθενείς επισκέπτονται πνευμονολόγο ή και αλλεργιολόγο.Συχνά..μπαινει..διάγνωση άσθματος  και δίδεται η ανάλογη φαρμακευτική αγωγή που επιδρά δυσμενώς στην Γ.Ο.Π.  

Ξεκινάει έτσι ένας φαύλος κύκλος.

Είναι επίσης δυνατόν να εμφανιστούν εκδηλώσεις από τον πνεύμονα, όπως χρόνια βρογχίτιδα, πνευμονία από εισρόφηση, και αν η κατάσταση χρονίζει ακόμα και διάμεση πνευμονική ίνωση.

(*) Ανασαίνουμε και καταπίνουμε με κοινό μονοπάτι στην αρχή, από το οποίο περνούν τροφές, υγρά και αέρας της αναπνοής, πριν το μονοπάτι αυτό χωρίσει (τραχεία εμπρός, οισοφάγος πίσω). Εάν τα υγρά που παλινδρομούν περάσουν το επάνω στόμιο του οισοφάγου και μπουν στο κοινό μονοπάτι, ο αέρας της αναπνοής (που περνά με μεγάλη ταχύτητα), θα σηκώσει σταγονίδια και θα τα οδηγήσει στους πνεύμονες. Κάτι ανάλογο με αυτό που συμβαίνει όταν είμαστε κοντά στη θάλασσα και βρεχόμαστε επειδή φυσάει πολύ δυνατά.    

Με τον ίδιο τρόπο θα προκύψει η βραχνάδα που αναφέραμε, λόγω οιδήματος στις φωνητικές χορδές, εξαιτίας των καυστικών επιδράσεων των υγρών του στομάχου. 

Στην Γ.Ο.Π, υπάρχουν ασθενείς που πετάγονται στον ύπνο τους γιατί πνίγηκαν και δεν μπορούσαν να ανασάνουν. Αρκετοί το καταλαβαίνουν πως γύρισαν πίσω τα υγρά του στομαχιού ή και φαγητό. Άλλοι πιστεύουν πως ήταν εφιαλτικό όνειρο. Σηκώνονται για λίγο, περπατούν αλαφιασμένοι και αφού ηρεμήσουν ξαπλώνουν πάλι.

Ιδιαίτερο ενδιαφέρον πρέπει να δείξουμε στον πόνο. Μερικές φορές σφίγγει δυνατά με εντόπιση το στήθος. Αρκετοί νοιώθουν τον πόνο να αντανακλά προς τα πίσω στην σπονδυλική στήλη. Ένας ισχυρός πόνος τέτοιου είδους, είναι φυσικό ότι θα μας κάνει να σκεφτούμε την καρδιά, την στηθάγχη και το έμφραγμα. Η επίσκεψη σε καρδιολόγο ίσως είναι αναγκαία, ίσως και όχι, αλλά μόνο αν η διάκριση είναι δυνατή με σιγουριά.

Αρκετές φορές πάντως δεν είναι εύκολο να το πούμε με την κλινική μόνο εκτίμηση και χρειάζονται εξετάσεις. 

Υπάρχει πάντα ο κίνδυνος της άσκοπης κινητοποίησης αλλά και της ολιγωρίας που θα μπορούσε να αποδειχθεί καταστροφική. 

Η όλη διαδικασία θυμίζει το μύθο του Αισώπου με τον χωρατατζή τσοπάνη που φώναζε λύκος στα πρόβατα. Μόνο που εδώ δεν χωρούν αστεία. Η συνύπαρξη μάλιστα των δυο καταστάσεων ασθενής με ιστορικό στηθάγχης ή εμφράγματος και Γ.Ο.Π περιπλέκει περισσότερο τα πράγματα.

Άλλα ασυνήθη έως και σπάνια συμπτώματα, είναι το βούλωμα στα αυτιά λόγω επίδρασης οξέων , ενίοτε δε ένα γαργάλημα που μοιάζει να αφορά το λαιμό αλλά και να αντανακλά στ αυτιά. Πρόκειται για δυσλειτουργία της ευσταχιανής σάλπιγγας, εξαιτίας οιδήματος στο εσωτερικό ή φαρυγγικό στόμιο της. 

Η δυσλειτουργία αυτή μπορεί να προκαλέσει ισχυρό πόνο στο αυτί, ιδίως σε καταδύτες ή και στο αεροπλάνο.

Τέλος ένα αίσθημα εμποδίου ή αίσθημα ξένου σώματος, που μας κάνει να προσπαθούμε να καθαρίσουμε διαρκώς το λαιμό μας δεν είναι ασύνηθες ενώ η αίσθηση ξηρού λαιμού που επιδεινώνεται την νύχτα  καθώς και η κακοσμία της αναπνοής είναι συχνά ενοχλήματα. 

Πριν δυο τρείς δεκαετίες, οι γνώσεις μας για την ΓΟΠ ήσαν ελάχιστες. Οι περισσότεροι γιατροί απέδιδαν τα ενοχλήματα που προέκυπταν σε νευροφυτικά.  

Συχνά χορηγούνταν φάρμακα με αντένδειξη στην ΓΟΠ, τα οποία επιδείνωναν τα ενοχλήματα. Πολλοί ασθενείς οδηγούνταν σε ψυχολόγους και εξ αυτών αρκετοί λάμβαναν ψυχοφάρμακα. 

Η πρόοδος που προέκυψε στις γνώσεις μας, προήλθε από την ραγδαία αύξηση των δυνατοτήτων ελέγχου μέσω της τεχνολογίας.

Παρά ταύτα εξακολουθούμε να μαθαίνουμε και η πορεία θα έχει ενδιαφέρον. Ένα παράδειγμα της αύξησης των γνώσεων μας είναι πως σήμερα γνωρίζουμε ότι η νόσος συσχετίζεται με διαταραχές του ύπνου οπως ανήσυχος ύπνος, ξύπνημα χωρίς φανερή αφορμή, αϋπνία, αλλά και με το σύνδρομο της υπνικής άπνοιας.

Γνωρίζουμε επίσης πως λόγω επίδρασης οξέος στο ρινοφάρυγγα στο βλεννογόνο στο πίσω μέρος της μύτης μας, έχουμε αύξηση στις εκκρίσεις που είναι κολλώδεις και παχιές. Αυτό εξαιτίας της τοπικής φλεγμονής μπορεί να εμποδίζει την ρινική αναπνοή και ίσως να είναι υπεύθυνο για ανάπτυξη ιγμορίτιδας.

Τα δόντια στην οισοφαγική παλινδρόμηση κάνουν πιο εύκολα διαβρώσεις και οι επισκέψεις στον οδοντίατρο είναι συχνότερες. Από το στόμα μπορεί να έχουμε μουδιάσματα της γλώσσας 

Η χρονίζουσα και μεγάλη διάρκεια επίδρασης οξέος, δημιουργεί ενίοτε στην περιοχή του ρινοφάρυγγα και λάρυγγα διάφορες άλλες βλάβες. Οζίδια , κοκκιώματα, πολυποειδείς εκβλαστήσεις.

Ο καρκίνος τέλος στο λάρυγγα ή τον υποφάρυγγα είναι μια από τις επιπλοκές.

Καταλήγοντας  

• Η γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση είναι πολύ συνηθισμένη.
• Στις περισσότερες περιπτώσεις είναι χρονία 
• Προκαλεί κλασσικά αλλά και ασυνήθη συμπτώματα.
• Η διάγνωση της δεν είναι πάντα εύκολη.
• Ακόμα και ειδικοί μπορεί να μην την υποψιαστούν.
• Η θεραπεία της πρέπει να είναι εξατομικευμένη και προσαρμοσμένη σε κάθε ασθενή.
• Οι οδηγίες σε κάθε ασθενή είναι απαραίτητες και πρέπει να τον βοηθούν ώστε να ελέγχει την χρονία αυτή νόσο όσο δυνατόν καλλίτερα και να χρειάζεται μόνο μια φορά το χρόνο τον γιατρό.