Η υπόφυση είναι ενδοκρινής αδένας στο μέγεθος μπιζελιού και εργο του ειναι ελέγχει τη λειτουργία των περισσότερων αδένων.
Βρίσκεται στη βάση του κρανίου, κρυμμενος στο Τουρκικό Εφίππιο. Sella Turcica γιατί το σχήμα του μοιάζει με σέλα που χρησιμοποιούσαν οι τούρκοι .
Χωρίζεται στο πρόσθιο και οπίσθιο λοβό, ενώ ο ενδιάμεσος έχει ατροφήσει στον άνθρωπο.
Και οι δύο λοβοί της υπόφυσης βρίσκονται κάτω από τον έλεγχο του υποθαλάμου.
Η υπόφυση συνδέεται με τον υποθάλαμο μέσω ενος μίσχου. Αποκαλείται κυβερνήτης αδένας
Ο πρόσθιος λοβός ονομάζεται και αδενοϋπόφυση.
Τα αδενικά κύτταρα του προσθίου λοβού παράγουν πλήθος ορμονών, που ελέγχουν σημαντικές λειτουργίες του ανθρώπινου σώματος.
Οι ορμόνες αυτές είναι:
Η αυξητική ή σωματοτρόπος ορμόνη GH, Growth Hormone που προάγει την ανάπτυξη του σώματος.
Η θυρεοειδοτρόπος ορμόνη ή θυρεοτροπίνη TSH, που διεγείρει το θυρεοειδή αδένα για παραγωγή θυρεοειδικών ορμονών.
Η ωοθυλακιοτρόπος ορμόνη FSH, η οποία στη γυναίκα προάγει την ωρίμανση των ωοθυλακίων, ενώ στον άνδρα προάγει την ωρίμανση των σπερματοζωαρίων.
Η ωχρινοποιητική ορμόνη
LH, Luteinizing Hormone, η οποία στην γυναίκα προάγει την ωοθυλακιορρηξία και την έκκριση οιστρογόνων από τις ωοθήκες, ενώ στον άνδρα προάγει την έκκριση τεστοστερόνης από τους όρχεις.
Οι ορμόνες FSH και LH καλούνται γοναδοτροπίνες.
Η φλοιο επινεφριδι οτρόπος ορμόνη ή αδρενο κορτικο τρόπος ορμόνη ή κορτικοτροπίνη
ACTH, AdrenoCorticoTropic Hormone που διεγείρει τα επινεφρίδια για την παραγωγή κορτιζόλης, αλδοστερόνης και ανδρογόνων.
H ACTH προέρχεται από τη διάσπαση της προοπιο μελανοκορτίνης POMC.
Η προλακτίνη PRL, Prolactin που προάγει τη παραγωγή γάλακτος από τους γαλακτοφόρους αδένες του μαστού.
Μέσω ενός αγγειακού δικτύου κατά μήκος του μίσχου της υπόφυσης, του πυλαίου συστήματος, ορμονικές ουσίες από τον υποθάλαμο μεταφέρονται στην αδενοϋπόφυση και επηρεάζουν τη λειτουργία της.
Ο οπίσθιος λοβός της υπόφυσης ονομάζεται και νευροϋπόφυση.
Δεν αποτελείται από αδενικά κύτταρα, αλλά προέκταση νευρικών κυττάρων του υπεροπτικού και παρακοιλιακού πυρήνα του υποθαλάμου.
Οι ορμόνες που παράγει ο οπίσθιος λοβός της υπόφυσης είναι:
Η ωκυτοκίνη, η οποία προάγει τις συσπάσεις της μήτρας κατά τον τοκετό και βοηθά στο θηλασμό.
Η αντιδιουρητική ορμόνη ADH, Antidiuretic Hormone ή αλλιώς βαζοπρεσσίνη, η οποία περιορίζει την αποβολή νερού από τους νεφρούς.
Σε πολλά ζώα διακρίνεται και ένας μέσος λοβός.
Στον άνθρωπο ο μέσος λοβός αποτελεί μια μικρή στιβάδα κυττάρων προσκολλημένη στην αδενοϋπόφυση.
Τα κύτταρα αυτά έχουν ειδικευτεί στην παραγωγή της
μελανινοτρόπου ορμόνης MSH, Melanocyte-Stimulating Hormone, η οποία επάγει την παραγωγή μελανίνης από τα μελανινοκύτταρα του δέρματος.
Οι κυριότερες διαταραχές της λειτουργίας της υπόφυσης είναι
η αυξημένη ή ελαττωμένη έκκριση μιας ή περισσοτέρων ορμονών,
οι φλεγμονές και τα αδενώματα.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου