ΥΠΟΦΥΣΗ

 

H υπόφυση συνδεεται με τον μεταβολισμό. 

Διαταραχές  της προκαλουν έντονα συμπτώματα.

Ζυγίζει ένα γραμμάριο. 

Βρίσκεται περίπου στο ίδιο επίπεδο με τη μύτη .

Διαθετει δύο τμήματα, τον πρόσθιο   (HVL) και τον οπίσθιο λοβό (HHL), τα οποία συνδέονται μέσω ενος μίσχου  με τον εγκέφαλο. 

Οι δύο λοβοί είναι διαφορετικοί, ως προς τη δομή και  λειτουργία τους.

Η πρόσθια υπόφυση μπορεί να θεωρηθεί ως ένας ανεξάρτητος αδένας του σώματος, γι αυτό το λόγο ονομάζεται και αδενοϋπόφυση. 

Εδώ παράγονται πολλές από τις ορμόνες που είναι ζωτικής σημασίας για τη λειτουργία του οργανισμού και στη συνέχεια, απελευθερώνονται στην κυκλοφορία του αίματος. 

Είναι οι εξής:

GH (αυξητική ορμόνη): 

που προωθεί, την ανάπτυξη οστών και οργάνων πριν από την εφηβεία

ACTH Αδρενοκορτικοτρόπος : διεγείρει τον φλοιό των επινεφριδίων να παράγει κορτιζόλη

FSH ωοθυλακιοτρόπος : 

διεγείρει την ωρίμανση των ωοθυλακίων στη γυναίκα και την παραγωγή του σπέρματος στον άνδρα

LH ωχρινοτρόπος : 

παίζει σημαντικό ρόλο μαζί με την FSH στη ρύθμιση του εμμηνορροϊκού κύκλου

Προλακτίνη: 

διεγείρει την ανάπτυξη του μαστικού αδένα και την παραγωγή του μητρικού γάλακτος στη γαλουχία

TSH θυρεοειδοτρόπος ορμόνη: διεγείρει τη λειτουργία του θυρεοειδούς αδένα και την παραγωγή Τ3 και Τ4

Η οπίσθια υπόφυση είναι τμήμα του εγκεφάλου, που παράγει και ορμόνες

Μπορεί να θεωρηθεί εγκόλπωση του εγκεφάλου και ως εκ τούτου καλείται επίσης και νευροϋπόφυση. 

Είναι μέρος του μεγαλύτερου κέντρου ελέγχου την ορμονικής ισορροπίας, του υποθαλάμου. 

Ο υποθάλαμος είναι περιοχή του εγκεφάλου στην οποία παραγονται ορμονες. 

Στην οπίσθια  αποθηκεύονται και απελευθερώνονται, σε περίπτωση ανάγκης, ορμόνες του υποθαλάμου που είναι σημαντικές για λειτουργίες όπως 

η αναπνοή, η πρόσληψη τροφής, η ρύθμιση της θερμοκρασίας του σώματος. 

Στην ίδια τη νευροϋπόφυση παράγονται επίσης ορμόνες, οι πιο σημαντικές απ τις οποιες  είναι:

Οξυτοκίνη: 

ενεργοποιεί κατά τον τοκετό τις συσπάσεις της μήτρας, διεγείρει την έκκριση του γάλακτος στη μητέρα

ADH ή βαζοπρεσίνη ή αντιδιουρητική ορμόνη: 

ρυθμίζει μέσω της νεφρικής λειτουργίας, τον όγκο υγρών του σώματος

Ο υποθαλάμος και η υπόφυση σχηματίζουν μια λειτουργική μονάδα. 

Η υπόφυση μπορεί να θεωρηθεί ως εκτελεστικό όργανο του υποθαλάμου. Σ αυτά τα όργανα σχηματίζονται οι βασικές ορμόνες που προκαλούν την απελευθέρωση άλλων ορμονών από άλλους αδένες και τα όργανα στα οποία κάθε φορά απεθύνονται.
Για να διατηρηθούν τα επίπεδα ορμονών σε μια ισορροπία, υπάρχουν πολύπλοκοι μηχανισμοί ελέγχου. Όπως λειτουργεί ο θερμοστάτης ενός καλοριφέρ, για παράδειγμα, μπορεί ανάλογα με τη συγκέντρωση μιας συγκεκριμένου ορμόνης στην κυκλοφορία (συγκρίσιμα με τη θερμοκρασία ενός δωματίου), να ανασταλεί ή να διεγερθεί η λειτουργία της υπόφυσης ή του υποθαλάμου.

Διαταραχές του αδένα της υπόφυσης μπορεί να διαταράξουν την ορμονική ισορροπία

Μεταξύ των νόσων που μπορεί να πλήξουν του αδένα της υπόφυσης, 

οι όγκοι διαδραματίζουν το σημαντικότερο ρόλο. 

Αλλά ακόμη και φλεγμονές ή ανωμαλίες στην ανάπτυξη του οργάνου μπορεί να εμφανιστούν και να επηρεάσουν τη λειτουργία του.

Οι όγκοι που προκύπτουν από τα κύτταρα του αδένα της υπόφυσης (αδενώματα της υπόφυσης) 

είναι συνήθως καλοήθεις, δηλαδή δε σχηματίζουν δευτερογενείς όγκους 

Διακρίνουμε τους όγκους της υπόφυσης 

σε λειτουργικούς, 

δηλαδή ορμονικά – ενεργούς και 

μη λειτουργικούς , 

ανάλογα με το εαν ο όγκος απελευθερώνει ορμόνες ή όχι.

Ορμονικά ενεργοί όγκοι της υπόφυσης

Στην περίπτωση των λειτουργικά ενεργών όγκων παράγονται ορμόνες υπερβολικά και ανεξέλεγκτα. 

Ανάλογα με την ορμόνη που υπερπαράγεται εμφανίζονται πολύ διαφορετικά συμπτώματα. 

Η υπερπαραγωγή της αυξητικής ορμόνης προκαλεί για παράδειγμα τη νόσο που ονομάζεται μεγαλακρία ή ακρομεγαλία χέρια, λόγω της προκαλούμενης μεγέθυνσης των ποδιών και των χεριών.

Υπερπαραγωγή της ACTH οδηγεί σε αυξημένη διέγερση του φλοιού των επινεφριδίων με αυξημένη έκκριση κορτιζόλης. 

H νόσος ονομάζεται νόσος του Cushing. 

Τα συμπτώματα είναι η αύξηση του σωματικού βάρους με ιδιάζουσα κατανομή και συσσώρευση λίπους στον αυχένα, το κορμό και την κοιλιακή χώρα. 

Χαρακτηριστικό του συνδρόμου είναι και το πανσεληνοειδές πρόσωπο, που οφείλεται σε συσσώρευση λίπους στην περιοχή του προσώπου.

Τα προλακτινώματα είναι οι πιο συχνοί καλοήθεις όγκοι της υπόφυσης.

Μη λειτουργικοί όγκοι της υπόφυσης

Ωστόσο, οι όγκοι της υπόφυσης, οι οποίοι δεν απελευθερώνουν ορμόνες μπορεί επίσης να οδηγήσουν σε σοβαρά συμπτώματα. 

Αυτό οφείλεται κυρίως στο γεγονός ότι ο όγκος μέσω της ανάπτυξης του ασκεί πίεση στους παρακείμενες ιστούς του εγκεφάλου και με αυτόν τον τρόπο μπορεί να γίνει επιβλαβής για σημαντικές εγκεφαλικές δομές.

Σε κίνδυνο είναι ιδιαίτερα το οπτικό νεύρο, το οποίο πορεύεται κοντά στην υπόφυση. 

Ένας τραυματισμός του νεύρου μπορεί να οδηγήσει σε απώλεια οπτικού πεδίου, ακόμα και τύφλωση. 

Επίσης από τον όγκο μπορεί να επηρεάζονται άλλα τμήματα της ίδιας της υπόφυσης με αποτέλεσμα τη δυσλειτουργία της. 

Μπορεί για παράδειγμα να επηρρεαστεί η δυνατότητα της υπόφυσης να παράγει όλες ή ορισμένες από τις παραπάνω ορμόνες (υπο ϋποφυσισμός), με τα αντίστοιχα κάθε φορά συμπτώματα.

Μπορει σε μεγεθος να ειναι ελαχιστη ομως απ αυτην εξαρτωνται πολλα.

Το μονο που μπορουμε να κανουμε σαν προληψη ειναι να...περιορισουμε το αγχος και ναχουμε χαρα. 

Κατοπιν τουτου 

Παντοτε Χαιρετε.