ΑΝΤΙ-ΚΑΤΑΘΛΙΠΤΙΚΑ.ΜΠΑΜΠΟΥΛΑΣ ΑΝΕΥ ΛΟΓΟΥ

 

Αντικαταθλιπτικά και αγχολυτικά περιβάλλονται από μύθους και ανησυχία, σχετικά με τις παρενέργειές τους. 

Ακούμε να τα κατηγορούν ως χάπια των τρελών, που σε κάνουν ζόμπι ή  αργό κοιμισμένο ή χαζοχαρούμενο. 

Ακούμε ότι δε χρειάζεται να πάρεις αντικαταθλιπτικά, αλλά  ν αλλάξεις ή να το παλέψεις μόνος 

Η αλήθεια, είναι διαφορετική. 

Στην πραγματικότητα,είναι εργαλείο, που βοηθά μία μεγάλη μερίδα πληθυσμού να αντιμετωπίσει δυσκολίες και να αντεπεξέλθει στην καθημερινότητα , λειτουργικά και χωρίς να ταλαιπωρείται.

Τελευταίες έρευνες δείχνουν ότι τα αντικαταθλιπτικά δεν είναι εθιστικά, ούτε ηρεμιστικά. 

Αντίθετα, ειναι εξισορροπητικά μεταξυ των νευροδιαβιβαστων, κι επιφέρουν  Νορμοθυμία, δηλαδή την αίσθηση ισορροπίας. 

Οχι ότι είναι καλό να λαμβάνονται άσκοπα και άκριτα, με το παραμικρό συναίσθημα θλίψης ή σε μία δύσκολη κατάσταση. 

Αν και  μπορεί να τα προμηθευτεί κανείς χωρίς συνταγογράφηση , είναι απαραίτητο να ρωτησει πριν προβεί στη λήψη τους. 

Τα αντικαταθλιπτικά απαιτουν συνέπεια από το άτομο.

Ας πάρουμε όμως τα πράγματα από την αρχή. Τα βλεπουμε για  πρώτη φορά τη δεκαετία του ’50-’60 για την αντιμετώπιση της κατάθλιψης, εξ ’ου και το όνομά τους. 

Σήμερα, αποτελούν θεραπεία εκλογής και για άλλες διαταραχές εκτός από την κατάθλιψη. 

Συγκεκριμένα, μπορούν να χορηγηθούν σε περιπτώσεις όπως η διαταραχή πανικού, το μετατραυμτικό stress (PTSD) ή η γενικευμένη διαταραχή άγχους, η ιδεοψυχανα γκαστική διαταραχή, οι διατροφικές διαταραχές, οι διαταραχές σωματοποίησης 

(όταν δηλαδή ένα ψυχικό πρόβλημα εκδηλώνεται με σωματικά συμπτώματα), 

η προεμμηνορυσιακή δυσφορική διαταραχή κ.α.

Σε άλλες περιπτώσεις, χορηγούνται  ως συμπληρωματική θεραπεία στην αϋπνία, τον χρόνιο πόνος και στις ημικρανίες.

Πως λειτουργούν 

Στοχεύουν στη βελτίωση και τη διόρθωση της δράσης των νευροδιαβιβαστών, που απελευθερώνονται από τους νευρώνες προκειμένου να επιτευχθεί η νευρωνική επικοινωνία. 

Η έκκριση και η λειτουργία των νευροδαβιβαστών πολλές φορές μπορεί να διαταραχθούν για διάφορους λόγους. 

Ολοι ξερουμε τη σεροτονίνη,  νοραδρεναλίνη και ντοπαμίνη. 

Αυτοί μάλιστα εμπλέκονται στη διαμόρφωση της διάθεσης και της συμπεριφοράς. 

Κάποιο πρόβλημα μ αυτούς τους νευροδιαβιβαστές μπορεί να εκδηλωθεί με διαταραχές της διάθεσης, παθολογικό άγχος και άλλα προβλήματα. 

Τα αντικαταθλιπτικά, , στοχεύουν στην διόρθωση αυτής της ισορροπίας των νευροδιαβιβαστών, που εκδηλώνεται με διάφορα ενοχλητικά συμπτώματα.

Κατα κανονα τα αντικαταθλιπτικά δε δρουν αμέσως. Χρειάζονται αρκετές ημέρες για να λειτουργήσουν. 

Η βελτίωση των συμπτωμάτων μπορεί να πάρει έως κι 6 εβδομάδες.

Τύποι αντικαταθλιπτικών φαρμάκων

Υπάρχουν διάφοροι τύποι ,  χωρίζονται ανάλογα με τον  μηχανισμό δράσης τους σε διαφορετικά μέρη – συστήματα του εγκεφάλου. 

Κάθε τύπος φαρμάκου αποτελείται από διαφορετικά μόρια και προφίλ δράσης. 

Αντικαταθλιπτικά νέας γενιάς

SSRIs

Πρόκειται για τους 

επιλεκτικούς αναστολείς της επαναπρόσληψης της σεροτονίνης, 

οι οποίοι μάλιστα συνταγογραφούνται συχνότερα . 

Εμποδίζουν την επαναπρόσληψη, δηλαδή την απορρόφηση, της σεροτονίνης.

Γι αυτό, ονομάζονται και επιλεκτικοί, αφού δεν επιδρούν σε άλλους νευροδιαβιβαστές, όπως είναι η ντοπαμίνη. 

Έτσι, συμβάλλουν στη βελτίωση της λειτουργίας των νευρικών κυττάρων στον εγκέφαλο και τη λήψη & μεταφορά μηνυμάτων. 

Χορηγούνται σε περιπτώσεις διαταραχών διάθεσης 

(μείζονα κατάθλιψη), 

αγχωδών διαταραχών, ιδεοψυχαναγκαστικής διαταραχής. 

Σε σύγκριση με πιο παλιά αντικαταθλιπτικά, τα SSRIs εχουν λιγότερες παρενέργειες.

Μερικά SSRIs είναι τα εξής:

• Παροξετίνη (Seroxat)
• Eσιταλοπράμη (Cipralez, Entact)
• Φλουοξετίνη (Ladose)
• Φλουβοξαμίνη (Dumyrox)
• Σιταλοπράμη (Seropram)
• Σερτραλίνη (Zoloft)

SΝRIs

Οι επιλεκτικοί αναστολείς της επαναπρόσληψης της σεροτονίνης και της νοραδρεναλίνης (SNRIs) 

εκτός από τη σεροτονίνη επιδρούν και στη νορεπινεφρίνη, 

με αποτέλεσμα να συμβάλουν στη σταθεροποίηση του συναισθήματος και της διάθεσης. 

Συνήθως, χορηγούνται σε περιπτώσεις μείζονος καταθλιπτικού επεισοδίου, αγχωδών διαταραχών, χρόνιου πόνο και ινομυαλγίας.

Μερικά SΝRIs είναι τα εξής:

• Bενλαφαξίνη (Effexor)
• Ντουλοξετίνη (Cymbalta)

NASSAs

Πρόκειται για τους ανταγωνιστές ή αναστολείς επαναπρόσληψης  σεροτονίνης και νοραδρεναλίνης 

και αποτελούν αποτελεσματική θεραπεία για την κατάθλιψη με στοχευμένο μηχανισμό σ αυτήν.

Συγκεκριμένα, αυξάνουν τα επίπεδα νοραδρεναλίνης και σεροτονίνης στις συνάψεις των νευρώνων. 

Μπορεί να χορηγηθούν, επίσης, σε διαταραχές άγχους και διαταραχές της προσωπικότητας, όπως είναι η οριακή ή οιστριονική διαταραχή.

Μερικά NASSAs είναι τα εξής:

• Μιανσερίνη
• Μιρταζαπίνη (Remeron)

NDRIs

Είναι οι αναστολείς επαναπρόσληψης νορεπινεφρίνης και ντοπαμίνης. 

Είναι χρήσιμοι στην αντιμετώπιση της κατάθλιψης, καθώς προσφέρουν κινητοποίηση, αφού επιδρούν στο προμετωπιαίο φλοιό, με αποτέλεσμα να αυξάνουν την ενέργεια και να τονώνουν το άτομο. 

Προτείνεται σε άτομα με  υπνηλία,  κλινοφιλία κ.α. 

Το πιο γνωστό ΝDRI είναι η βουπροπιόνη (Wellbutrin).

NaRIs ή NSRIs

Οι αναστολείς επαναπρόσληψης νορεπινεφρίνης 

είναι ευρέως διαδεδομένοι για την αποτελεσματικότητά τους σε συμπτώματα διαταραχής ελλειμματικής προσοχής – υπερκινητικότητας (ΔΕΠ-Υ). 

Κυρίως η ατομοξετίνη (Strattera). Ένα άλλο είδος NSRI, η ρεβοξετίνη πολλές φορές έχει αμφισβητηθεί ως κατάλληλο για την αντιμετώπιση της κατάθλιψης.

SMSs

Είναι οι τροποποιητές και διεγέρτες των υποδοχέων σεροτονίνης, που συγκαταλέγεται στα τελευταίας γενιάς αντικαταθλιπτικά. 

Μεταξύ άλλων, βελτιώνει τις γνωστικές λειτουργίες. 

Η βορτιοξετίνη είναι ένα από αυτά.

SARIs

Οι αναστολείς επαναπρόσληψης σεροτονίνης και ανταγωνιστής των 5-HT2 υποδοχέων. 

Στοχεύουν στην ανακούφιση της αϋπνίας, καταθλιπτικής διάθεσης και  ψυχοκινητικής ανησυχίας.

Σε αυτήν την κατηγορία ανήκουν τα εξής:

• Tραζοδόνη (Trittico, Desyrel)
• Nεφαζοδόνη (Dutokin)

Παλιότερης γενιάς αντικαταθλιπτικά

TCAs

Πρόκειται για τα λεγόμενα τρικυκλικά αντικαταθλιπτικά, τα οποία πήραν το όνομά τους από τους 3 δακτυλίους που έχουν στη χημική τους δομή. Χρησιμοποιούνται για την θεραπεία της κατάθλιψης, του παθολογικού άγχους και του χρόνιου πόνου. 

Είναι αρκετά αποτελεσματικά , αλλά επειδή ανήκουν σε προηγούμενη γενιά παρουσιάζουν περισσότερες παρενέργειες σε σχέση με τα νεότερα αντικαταθλιπτικά.

Τα TCAs είναι τα εξής:

• Aμιτριπτυλίνη (Minitran)
• Kλομιπραμίνη (Anafranil)

ΜΑΟΙs

Oι αναστολείς της μονοαμινοξειδάσης αναστέλλουν τη δράση αυτής, η οποία είναι ένα ένζυμο στον εγκέφαλο, που συμβάλει στη διάσπαση της σεροτονίνης. 

Χορηγώντας αυτό το φάρμακο, διασπάται λιγότερη σεροτονίνη, άρα συγκεντρώνεται περισσότερη, με αποτέλεσμα τη βελτίωση του συναισθήματος. 

Χορηγούνται ακόμη, κυρίως σε περίπτωση που δε λειτουργήσουν, άλλα νεότερα φάρμακα, όπως είναι τα SSRIs και SNRIs.

Τα MAOIs είναι τα εξής

• φαινελζίνη (Nardil)
• τρανυλκυπρομίνη
• ισοκαρβοξαζίδη

Ποτε χρειάζεται να πάρω αντικαταθληπτικά

Χορηγούνται όταν το άτομο αδυνατεί να βιωσει την καθημερινότητα ή όταν αρνητικά συναισθήματα, όπως  άγχος θυμός και  θλίψη, υπερβαίνουν τα όρια του. 

Μία ακόμη περίπτωση χορήγησης αντικαταθλιπτικών, είναι η υπάρξη σοβαρών ψυχικών διαταραχών,  η μείζων καταθλιπτική διαταραχή, η διπολική διαταραχή ή διαταραχές προσωπικότητας.

Ένας συχνός φόβος σχετικά με τα αντικαταθλιπτικά είναι ότι θα αλλάξει η προσωπικότητα του ατόμου, μια  αρκετά συχνή, πεποίθηση, που δεν έχει ομως καμία επιστημονική βάση.  

ή ότι θα δεσμευτεί με αυτά για όλη του τη ζωή. 

Ειπαμε,

Τα αντικαταθλιπτικά επεμβαίνουν σε μέρη του εγκεφάλου, που ρυθμίζουν το συναίσθημα και τη διάθεση, με στόχο την εξισορρόπησή τους. 

Έτσι, δίνουν κίνητρο στο άτομο να αντιμετωπίσει με καλύτερη ψυχολογία ενδεχόμενα προβλήματα, που αντιμετωπίζει ή να ανακουφιστεί από εξαιρετικά δύσκολα συμπτώματα και από τη δυσφορία.


Σημαντικό είναι η φαρμακευτική αγωγή να συνδυάζεται με ψυχοθεραπεία. 

Αν και υπάρχουν σύνθετες ψυχιατρικές διαταραχές με βιολογική και κληρονομική βάση, συνήθως, οι ψυχολογικές δυσκολίες αποτελούν απόρροια του τρόπου ζωής του ατόμου και των επιλογών που κάνει. 

Έτσι, είναι σημαντικό να δράσει κανείς ολιστικά, ώστε να ζήσει μία ζωή από την οποία αντλεί ικανοποίηση.

Προσοχή

Δεν λαμβάνονται κατά βούληση ουτε  διακόπτεται απότομα η λήψη τους.