ΣΙΔΗΡΟΣ..ΚΑΙ ΑΝΘΡΩΠΙΝΟΣ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΣ

Κουρασμένοι, κακοδιάθετοι ή αδύναμοι Εξετάστε τα επίπεδα σιδήρου σας;

Η έλλειψη σιδήρου , είτε λόγω απωλειών είτε λόγω μειωμένης πρόσληψης από τη διατροφή,ονομάζεται :

Σιδηροπενική αναιμία. 

Εχουμε έντονο αίσθημα κόπωσης. 

Κατι που οφείλεται στο ότι  δεν έχουμε αρκετα ερυθροκύτταρα ή στο ότι αυτα  δεν έχουν αρκετή αιμοσφαιρίνη (πρωτεΐνη- φορεας  σιδηρου) 

οπότε δεν μεταφέρουν το απαιτούμενο οξυγόνο στα κύτταρα .

Συμπτώματα αναιμίας είναι: 

δύσπνοια, ζάλη, κεφαλαλγία, ψυχρότητα στα χέρια και τα πόδια, χλωμό δέρμα, πόνος στο στήθος, αδυναμία και κόπωση  

Ενώ, σε βρέφη και μικρά παιδιά τα συμπτώματα της αναιμίας είναι  ανορεξία, επιβράδυνση της ανάπτυξης καθώς και προβλήματα συμπεριφοράς 

όπως ευερεθιστότητα ή αδυναμία συγκέντρωσης.

Ο σίδηρος είναι ένα από τα σημαντικότερα μέταλλα . Η συμμετοχή του σε κύριες βιοχημικές και μεταβολικές διεργασίες του οργανισμού, είναι :

η παραγωγή ενέργειας και η αναπνοή,  απαραίτητη και αναντικατάστατη.

Ο σίδηρος απεκρινεται μέσω των ούρων, των κοπράνων, του δέρματος και του αίματος. 

Οι απώλειες αντισταθμίζονται απ την πρόσληψή του μέ τη διατροφή μας.

Τρόφιμα με τη μεγαλύτερη περιεκτικότητα σε σίδηρο είναι: 

το κόκκινο κρέας αρνί, κατσίκι,  μοσχάρι,  συκώτι και τα ψάρια, τα πουλερικά και τα θαλασσινά . 

Από αυτές τις πηγές απορροφάται μέχρι και το 50 με 60% του σιδήρου που περιέχουν.

Ο μύθος του Ποπάϋ

Η αγαπημένη φιγούρα του Ποπάϋ έχει συνδεθεί με το σπανάκι, με την περιεκτικότητα του σε σίδηρο και την ενδυνάμωση που προκαλεί. 

Αποτελεί απλά μύθο και οφείλεται σε λάθος καταγραφή στοιχείων; 

Η αλήθεια είναι ότι και τα φυτικά τρόφιμα δηλαδή και ιδιαίτερα τα πράσινα και φυλλώδη περιέχουν σίδηρο χωρίς όμως να ξεχωρίζει κάποιο από αυτά σε έντονο βαθμό. 

Το πρόβλημα με τις φυτικές τροφές όμως, είναι ότι ο σίδηρος περιέχεται σε τέτοια μορφή 

(μη – αιμικός σίδηρος) 

που δεν είναι εύκολα απορροφήσιμος από τον οργανισμό, σε αντίθεση με τη μορφή που βρίσκεται στο κόκκινο κρέας 

(αιμικός σίδηρος).

Σύμφωνα και με το πρότυπο της μεσογειακής διατροφής, το κόκκινο κρέας θα πρέπει να καταναλώνεται 1 φορά την εβδομάδα . 

Οπότε, πώς μπορεί κάποιος να εξασφαλίσει την επαρκή πρόσληψη σιδήρου; οταν, μάλιστα, 300 εκατομμύρια άνθρωποι παγκοσμίως πάσχουν από σιδηροπενική αναιμία καταλαβαίνουμε πόσο εκτεταμένο είναι το πρόβλημα 

της ανεπάρκειας σιδήρου.

Το δύσκολο, δεν είναι να βρούμε τρόφιμα που να περιέχουν σίδηρο, 

το δύσκολο είναι να εξασφαλίσουμε την απορρόφησή του. 

Για να γίνει αυτό, θα πρέπει να προσέχουμε τι συνδυασμούς  κάνουμε καθημερινά καθώς υπάρχουν συστατικά που ενισχύουν την απορρόφησή του αλλά και συστατικά που τη μειώνουν ή την εμποδίζουν. 

Οι ζωϊκές πρωτεΐνες, οι βιταμίνες του συμπλέγματος Β ( Β12, Β6), η βιταμίνη C και αντιοξειδωτικά ανήκουν στην πρώτη κατηγορία δηλαδή στα συστατικά που βοηθούν το μη αιμικό σίδηρο να μετατραπεί σε αιμικό και έτσι να απορροφηθεί σε μεγαλύτερο ποσοστό ακόμα και από τα φυτικά τρόφιμα. 

Από την άλλη όμως, συστατικά όπως είναι το ασβέστιο, που περιέχεται κυρίως στα γαλακτοκομικά, οι τανίνες και οι πολυφαινόλες που περιέχονται κυρίως στον καφέ, στο τσάι, στο κρασί ανταγωνίζονται το σίδηρο και έτσι μειώνουν ή αναστέλλουν την απορρόφησή του.

Έτσι, όταν τρωμε φακές  αποφευγουμε το τυρί και τις συνδυάσετε με  βιταμίνη C όπως , σαλάτα με πιπεριά, μπρόκολο,  πορτοκάλι ώστε να απορροφηθεί όσο το δυνατόν μεγαλύτερη ποσότητα.

Η μέγιστη απορρόφηση του σιδήρου αλλά και η εξασφάλιση της επαρκούς πρόσληψής του είναι απαραίτητη, ιδιαίτερα σε περιόδους έντονου άγχους και στρες όπως είναι η περίοδος των εξετάσεων για τα παιδιά και τους φοιτητές. 

Συν τοις άλλοις, υπάρχουν και πληθυσμιακές ομάδες όπως είναι οι γυναίκες κατά την αναπαραγωγική ηλικία  οι εγκυμονούσες, οι αθλητές ή αυτοί που ακολουθούν χορτοφαγική δίαιτα των οποίων οι ανάγκες σε σίδηρο είναι σημαντικά αυξημένες σε σχέση με αυτές του γενικού πληθυσμού.

Στην περίπτωση, λοιπόν, που κάποιος εμπίπτει σε μία από τις παραπάνω κατηγορίες ή που έκανε πρόσφατα εξετάσεις αίματος και διαπίστωσε ότι έχει χαμηλά επίπεδα σιδήρου στο αίμα, το πρώτο πράγμα που πρέπει να κάνει είναι ο τακτικός έλεγχος μέσω εξετάσεων και μια ισορροπημένη διατροφή. 

Στην περίπτωση των συμπληρωμάτων είναι ιδιαίτερα σημαντικό, εκτός από σίδηρο να περιέχεται βιταμίνη C και βιταμίνες Β έτσι ώστε να επιτυγχάνεται η μέγιστη δυνατή απορρόφησή του.