ΑΝΕΥΡΥΣΜΑ ΑΟΡΤΗΣ

 

Ενα  ανεύρυσμα αορτής είναι σοβαρή αγγειακή πάθηση με διόγκωση  της αορτής, της κύριας αρτηρίας μας. 

Μπορεί να μην δινει συμπτώματα για χρόνια, ωστόσο κρυβει σημαντικό κίνδυνο ρήξης, η οποία  επιφέρει ακόμα και θάνατο. 

Πέρα από τη σιωπηλή εξέλιξή του, το ανεύρυσμα αορτής αντανακλά 

σωρευτικές επιπτώσεις παραγόντων κινδύνου όπως  υπέρταση, κάπνισμα και γενετική προδιάθεση 

Η αορτή κεντρική αρτηρία του σώματος, διανέμει  το αίμα απ την καρδιά στα όργανα και τους ιστούς. 

Ένα ανεύρυσμα εμφανίζεται όταν  τμήμα του τοιχώματος της αορτής  διογκώνεται υπό την πίεση της ροής του αίματος. 

Η διαδικασία αυτή δεν είναι μια παθητική διαστολή αλλά μια προοδευτική δυσλειτουργία της αορτής λόγω χρόνιου στρες, φλεγμονής και, σε ορισμένες περιπτώσεις, γενετικών ανωμαλιών.

Το ανεύρυσμα μπορεί να εμφανιστεί σε δύο κύριες περιοχές:

• Στη θωρακική αορτή,  και συχνά οφείλεται σε γενετική προδιάθεση ή σε καταστάσεις όπως  υπέρταση.
• Ανεύρυσμα κοιλιακής αορτής, το οποίο εμφανίζεται πιο συχνά στο κατώτερο τμήμα της αορτής και συνδέεται στενά με την αθηροσκλήρωση, το κάπνισμα και τη γήρανση.

Οι κίνδυνοι που σχετίζονται μ ένα ανεύρυσμα αορτής εξαρτώνται από το μέγεθος και τον ρυθμό ανάπτυξής του. 

Τα μικρότερα ανευρύσματα μπορεί να παραμείνουν σταθερά για χρόνια, αλλά καθώς το ανεύρυσμα επεκτείνεται, το τοίχωμα γίνεται λεπτότερο και επιρρεπές σε ρήξη με επικίνδυνες συνέπειες.

Η ανάπτυξη ενός αορτικού ανευρύσματος οφείλεται σε πολλούς παράγοντες, καθώς προκύπτει από την αλληλεπίδραση γενετικής προδιάθεσης, περιβαλλοντικών παραγόντων και χρόνιας καταπόνησης του τοιχώματος της αορτής.

• Δομική διάσπαση της αορτής

Η αορτή αποτελείται από τρία στρώματα που προσφέρουν ελαστικότητα και την ικανότητα να αντέχει τη ροή του αίματος υπό υψηλή πίεση. Με την πάροδο του χρόνου, αυτή η δομή μπορεί να αλλοιωθεί λόγω χρόνιας φλεγμονής (από το κάπνισμα) υπέρτασης (καθώς η υψηλή αρτηριακή πίεση ασκεί τεράστια μηχανική πίεση στην αορτή) ή αθηροσκλήρωσης 

• Γενετικές διαταραχές.

Οι γενετικοί παράγοντες παίζουν καθοριστικό ρόλο σε ορισμένες περιπτώσεις ανευρύσματος ιδίως στην περίπτωση θωρακικής αορτής. Καταστάσεις όπως το σύνδρομο Marfan, το σύνδρομο Ehlers-Danlos και τα άτομα με διγλώχινες αορτικές βαλβίδες επηρεάζουν τη λειτουργία του συνδετικού ιστού, προκαλώντας δομική αστάθεια στην αορτή.

• Τρόπος ζωής και περιβαλλοντικοί παράγοντες.

Το κάπνισμα, για παράδειγμα, είναι ένας ισχυρός εκλυτικός παράγοντας που επιταχύνει τη βλάβη του αρτηριακού τοιχώματος, ενώ η ανεξέλεγκτη υπέρταση επιδεινώνει τη μηχανική καταπόνηση. 

Η γήρανση συμβάλλει επίσης σε μια φυσική αποδυνάμωση του αορτικού τοιχώματος.

Το ανεύρυσμα αορτής είναι συχνά ασυμπτωματικό. 

Πολλά άτομα αγνοούν την πάθηση έως ότου εντοπιστεί τυχαία σε μια απεικόνιση για κάποιο άλλο ιατρικό θέμα. 

Τα συμπτώματα εμφανίζονται όταν το ανεύρυσμα μεγαλώνει αρκετά και συμπιέζει τις γύρω δομές ή έχει υποστεί ρήξη.

Τα ανευρύσματα της θωρακικής αορτής μπορεί να προκαλέσουν πόνο στο στήθος, πόνο στην πλάτη, δυσκολία στην κατάποση ή δύσπνοια λόγω της συμπίεσης των κοντινών ιστών.

Τα ανευρύσματα της κοιλιακής αορτής μπορεί να εμφανίζονται ως βαθύς, επίμονος κοιλιακός πόνος, αίσθηση παλμού στην κοιλιά ή πόνος στην πλάτη.

Η ρήξη είναι η πιο σοβαρή επιπλοκή, που συχνά συνοδεύεται από ξαφνικό, έντονο πόνο, εσωτερική αιμορραγία και καρδιαγγειακή κατάρρευση. 

Δεδομένου του ποσοστού θνησιμότητας λόγω ρήξης, ο έγκαιρος εντοπισμός είναι εξαιρετικά σημαντικός.

Οι γιατροί θα πρέπει να είναι σε θέση να αξιολογήσουν το μέγεθος, τη θέση και την ανάπτυξη του ανευρύσματος, γι’ αυτό η διαδικασία διάγνωσης  περιλαμβάνει υπερηχογράφημα, αξονική και μαγνητική τομογραφία και ηχοκαρδιογράφημα.

Ο έλεγχος είναι ιδιαίτερα σημαντικός για άτομα υψηλού κινδύνου, όπως άνδρες άνω των 65 ετών με ιστορικό καπνίσματος ή άτομα με οικογενειακό ιστορικό ανευρυσμάτων.

Η θεραπεία ενός ανευρύσματος εξαρτάται από το μέγεθός του, τον ρυθμό ανάπτυξής του και τους σχετικούς κινδύνους. 

Οι τρόποι αντιμετώπισης  είναι είτε συντηρητικοί είτε χειρουργικοί.

Για τα μικρά, σταθερά ανευρύσματα, η τακτική παρακολούθηση μέσω απεικονιστικών εξετάσεων (κάθε 6-12 μήνες) είναι απαραίτητη. Συνιστάται στους ασθενείς να ελέγχουν την αρτηριακή πίεση με φάρμακα, να διακόψουν το κάπνισμα, και να υιοθετήσουν υγιεινό τρόπο ζωής με τακτική σωματική δραστηριότητα και διαχείριση του βάρους τους.

Τα μεγαλύτερα ανευρύσματα συνήθως >5,0 cm για τα κοιλιακά και >5,5 cm για τα θωρακικά απαιτούν χειρουργική αποκατάσταση, η οποία μπορεί να γίνει με δυο τρόπους:

• Ανοικτή αποκατάσταση ανευρύσματος, μια παραδοσιακή διαδικασία κατά την οποία το εξασθενημένο τμήμα της αορτής αντικαθίσταται με ένα συνθετικό μόσχευμα.
• Ενδοαγγειακή αποκατάσταση ανευρύσματος, μια ελάχιστα επεμβατική προσέγγιση όπου εισάγεται ένα stent για να ενισχύσει το τοίχωμα της αορτής και να προλάβει ενδεχόμενη ρήξη.

Το ανεύρυσμα αορτής είναι μια σιωπηλή αλλά δυνητικά απειλητική για τη ζωή κατάσταση που απαιτεί επαγρύπνηση και πρόληψη. 

Ενώ η πάθηση συχνά εξελίσσεται χωρίς συμπτώματα, οι συνέπειές της αναδεικνύουν τη σημασία της έγκαιρης διάγνωσης και παρέμβασης.