ΥΠΝΟΣ..ΑΫΠΝΙΑ

  Ζοπικλόνη 

χρησιμοποιείται για να προκαλέσει υπνηλία και  ύπνο . 

Αρχικά θεωρήθηκε ότι είναι λιγότερο εθιστικό από τις ξαδελφες της τις  βενζοδιαζεπίνες  

αλλά        πρόσφατες     μελέτες έχουν ανακαλέσει το ανωτέρω συμπέρασμα . 

Ζοπικλόνη δεν είναι διαθέσιμη στις Ηνωμένες Πολιτείες .Στον Καναδά διατιθεται με την επωνυμία Imovane ® και στο Ηνωμένο Βασίλειο με την επωνυμία Zimovane ® . 

Τον Απρίλιο του 2005 , η Drug Administration χαρακτηρισε τη ζοπικλόνη ως ελεγχόμενη ουσία , δηλώνοντας ότι θέτει σε κίνδυνο εθισμού παρόμοια με εκείνη των βενζοδιαζεπινών , Xanax και Ativan 

Σύμφωνα με την Sanofi - Aventis , η οποία κατασκευάζει ζοπικλόνη , οι γιατροί πρέπει να συνταγογραφούν το φάρμακο για διάστημα όχι μεγαλύτερο από δύο έως τέσσερις εβδομάδες για να μειωθεί ο κίνδυνος  εξαρτησης 

Η έρευνα έχει δείξει ότι ο κίνδυνος της εξάρτησης αυξάνει με τη δόση και  τη διάρκεια της θεραπείας . 

Άλλοι παράγοντες κινδύνου για τον εθισμό περιλαμβάνουν ασθενή που έχει ιστορία εθισμού στα ναρκωτικά ή /και αλκοόλ , και  χρησιμοποιει ζοπικλόνη με αλκοόλ ή άλλα κατασταλτικά του κεντρικού νευρικού συστήματος .

Εξ αλλου η ζοπικλόνη δεν συνιστάται στους ηλικιωμένους , καθώς έχει διαπιστωθεί ότι προκαλει σύγχυση και  αυξανει τον κίνδυνο πτωσεων .

Η ζοπικλόνη δεν πωλείται στις Ηνωμένες Πολιτείες , 

Παρομοια  ( Lunesta ® ) και ζολπιδέμη ( Ambien ® ) .

Συνταγογραφούνται σε άτομα που πάσχουν από σύντομα επεισόδια αϋπνίας .

Είναι δελεαστικό για όσους το έχουν δοκιμάσει. Η αίσθηση ότι οι σκέψεις στο μυαλό θα σταματήσουν να τρέχουν κι ότι θα αποκοιμηθείς σύντομα στα επόμενα λεπτά, επειδή πήρες το χάπι για τον ύπνο. 

Όμως όσο εύκολα θα το πάρεις τόσο δύσκολα μπορεί να το κόψεις. 

Το  φαινομενο ξεκινησε με τη μεγάλη αύξηση στην αϋπνία που σημειώθηκε κατά την πανδημία .

Παραλληλα αυξήθηκε και η συνταγογράφηση σε υπναγωγά, σε ποσοστό που αγγίζει το 50%. 

Τι χρειάζεται να γνωρίζουν όσοι ακολουθούν κάποια φαρμακευτική αγωγή με χάπι για τον ύπνο για την ώρα που θα θελήσουν να το κόψουν; 

Πότε έρχεται η σειρά του υπναγωγού, όταν  κάποιος εχει αϋπνία;  

Αρχικά  η αντιμετώπιση της αϋπνίας πρέπει να γίνεται τις πρώτες ημέρες  που μπορεί κάποιος να έχει συμπτώματα. 

Αυτό που συστήνουμε σε πρώτη φάση είναι η γνωσιακή και συμπεριφορική ψυχοθεραπεία 

Κάποιος που έχει  χρόνια αϋπνία – πάνω από 3 μήνες – μπορεί είτε να έχει πάρει ήδη κάτι είτε να έχει ενημερωθεί για την αϋπνία και έχει δοκιμάσει κάποια βήματα, αλλά συνεχίζει να βασανίζεται από αυτήν. Ζητά μια άμεση λύση για το πρόβλημά του γιατί έχει κουραστεί. 

Και ποια είναι τα φάρμακα που χορηγούνται για την αντιμετώπιση της αϋπνίας;

Είναι τριών κατηγοριών. 

Τα φυτικά σκευάσματα,Η βασική τους σύσταση είναι βαλεριάνα, πασιφλώρα, δηλαδή φυσικά υπναγωγά σε συνδυασμό με μελατονίνη, την ουσία που χρειάζεται ο οργανισμός για να κοιμηθεί. 

Υπάρχουν διάφορα είδη. Άλλα που απελευθερώνουν γρήγορα τα συστατικά τους κι άλλα βραδείας αποδέσμευσης ανάλογα με τον τύπο της αϋπνίας. 

Αν δηλαδή κάποιος έχει δυσκολία στην έλευση ύπνου ή έχει πολλές αφυπνίσεις κατά τη διάρκεια του ύπνου τού χορηγούμε και το ανάλογο σκεύασμα. Θα πρέπει όμως σε αυτό το σημείο να πω ότι η μελατονίνη ως ουσία για να δράσει θα πρέπει το άτομο να είναι πάνω από 55 χρονών. Δεν έχει νόημα να τη χορηγήσουμε σε νεότερους. 

Και τα αμιγώς υπναγωγά ποια είναι;

Αυτά που ονομάζονται μη βενζοδιαπινούχα και Ζ-Drugs (ονομάζονται έτσι γιατί η δραστική τους ουσία αρχίζει από το γράμμα Ζ όπως η ζολπιδέμη ).  

Αυτά τα φάρμακα δρουν πάνω στον πυρήνα του ύπνου και έχουν υπναγωγό δράση, δηλαδή φέρνουν άμεσα ύπνο.

Κι εκτός από αυτά;

Υπάρχουν κάποια φάρμακα ψυχιατρικά ή νευρολογικά που τα χορηγούμε για να εισπράξουμε κάποια παρενέργειά τους ή ταυτόχρονα για να θεραπεύσουμε το βαθύτερο αίτιο της αϋπνίας που μπορεί να είναι το χρόνιο άγχος ή η κατάθλιψη. 

Μέσα σε αυτήν την κατηγορία είναι τα αγχολυτικά που δρουν στον πυρήνα του άγχους, αλλά η παρενέργειά τους είναι ότι δρουν και στον πυρήνα  του ύπνου. 

Τα  χορηγούμε για να εισπράξουμε την παρενέργεια της υπνηλίας, 

τα δίνουμε σε μικρή δοσολογία, αν θέλουμε ταυτόχρονα να σπάσουμε και το άγχος. Και σε αυτή την περίπτωση μπορεί να τα χρησιμοποιήσουμε και μέσα στη μέρα αυξάνοντας τη δόση. 

Το πιο συχνό φάρμακο αυτού του είδους που χορηγείται στην Αμερική λέγεται τρανζοδόλη και ανήκει στα αντικαταθλιπτικά. 

Σε αυτά τα φάρμακα δεν χορηγούμε μεγάλη δόση, καθώς η μικρότερη δόση προκαλεί καλύτερα ύπνο. Γενικά, οποιοδήποτε υπναγωγό και να χρησιμοποιήσουμε, δεν ξεκινάμε με το πιο δυνατό. 

Στόχος δεν είναι το 8ωρο ύπνου. 

Ας κοιμηθεί το άτομο και 5 ώρες εκεί που κοιμόταν μόνο δύο. 

Σκοπός είναι να πάμε βήμα βήμα.  Υπάρχουν κάποιοι βέβαια που τα παίρνουν αυτοβούλως, παρόλο που είναι φάρμακα εθιστικά όπως βενζοδιαζεπίνες, π.χ. 

το Xanax και το Lexotanil. 

Είναι χαρακτηριστικό ότι στην Ελλάδα υπάρχουν πολλοί που έχουν χρησιμοποιήσει από νεαρή ηλικία αυτά τα φάρμακα, για να αντιμετωπίσουν περιόδους αυξημένου στρες και παράλληλα αντιμετωπίζουν την αϋπνία τους εισπράττοντας την παρενέργεια ότι φέρνουν ύπνο. 

Τα χρησιμοποιούν 10 – 15 χρόνια κι αν προσπαθήσουν να τα κόψουν έχουν φαινόμενα στέρησης.

Υπάρχει έξοδος για κάποιον που έχει μάθει να κοιμάται με χάπι για τον ύπνο; 

Είναι μια δύσκολη υπόθεση. Θα πρέπει να το κόψουμε σιγά σιγά.

Ο εγκέφαλος έχει συνηθίσει σε αυτό και έχει μάθει να λειτουργεί όλος ο οργανισμός κάτω από την επήρειά του. 

Προσπαθούμε να το μειώσουμε σταδιακά σε ένα διάστημα εβδομάδων ή μηνών, κάνοντας ταυτόχρονα τη γνωσιακή θεραπεία. Ή μπορεί να δώσουμε ένα άλλο φάρμακο ή φυτικό συμπλήρωμα παράλληλα, για να το συνηθίσει ο οργανισμός. 

Μετά στόχος μας είναι να χορηγείται το χάπι μέρα παρά μέρα ή σε μικρότερη δόση. 

Όλα αυτά ενώ καταγράφεται από το άτομο ένα ημερολόγιο ύπνου σε συνεργασία με τον ειδικό ύπνου και με τον ψυχολόγο.

Ισχύει αυτό. Γιατί με την πρώτη δυσκολία στον ύπνο θα στραφείς σε αυτό. Βοηθάει αν υπάρχει σύντροφος να αναλάβει εκείνος να δίνει τη μικρότερη δόση, ώστε να μην ξέρει το άτομο με την αυπνία τη δοσολογία. 

Τι ποιότητα ύπνου εξασφαλίζουν τα υπναγωγά;

Ελαττώνουν τις μικροαφυπνίσεις, οπότε δεν χαλάει η αρχιτεκτονική του ύπνου. Άλλα χάπια αυξάνουν τον ύπνο βραδέων κυμάτων και μπορεί να καταφέρει το άτομο να ξεκουραστεί, όμως άλλα τον μειώνουν, οπότε το άτομο μπορεί να νιώθει κουρασμένο όταν ξυπνήσει, ακόμα κι αν έχει κοιμηθεί αρκετές ώρες χάρη στο χάπι. 

Το ίδιο ισχύει και για το αλκοόλ;

Ναι, διευκολύνει την έλευση του ύπνου, κυκλοφορεί στο αίμα για κάμποσες ώρες, όμως μέσα στη νύχτα έχει μεταβολιστεί από το ήπαρ, με αποτέλεσμα να δημιουργούνται διάφορες αλλαγές στα στάδια του ύπνου.  

Το πρώτο μισό της νύχτας, που υπάρχει στο αίμα, μας εμποδίζει να μπούμε στον ονειρικό ύπνο, οπότε στο δεύτερο μισό μπορεί να έχουμε rebound και να δούμε πολλά όνειρα, πολλούς εφιάλτες και να έχουμε κακής ποιότητας ύπνο.

Ποιο είναι το φυσιολογικό διάστημα που αναμένεται να έρθει ο ύπνος  σε έναν άνθρωπο χωρίς πρόβλημα αϋπνίας;

Σε 10 με 15 λεπτά έρχεται ο ύπνος, όμως σε κάποιους μπορεί να χρειάζονται και είκοσι λεπτά. 

Είναι λάθος να πιστεύουμε ότι πρέπει να αποκοιμηθούμε αμέσως μόλις βάλουμε το κεφάλι στο μαξιλάρι ή στα επόμενα 5 λεπτά. 

Αν πάντως δεν έρχεται ο ύπνος στα 20 λεπτά, αυτό αποτελεί σύμπτωμα αϋπνίας.

Τι είναι τελικά αυτό που δεν μας επιτρέπει να αποκοιμηθούμε; 

Στις περιπτώσεις που η αϋπνία δεν είναι ιδιοπαθής 

(δεν οφείλεται σε αίτιο παθολογικό), 

αυτό που αγχώνει πολύ το άτομο είναι η έλευση του ύπνου και πόσο σύντομα έρχεται. 

Από εκεί και πέρα η αϋπνία και μόνο ως λέξη αγχώνει.. 

Στην πραγματικότητα, από τη στιγμή που θα ξυπνήσουμε μέχρι το βράδυ που θα πάμε για ύπνο δεν πρέπει να σκεφτόμαστε τη λέξη αϋπνία.