Στο Alzheimer’s and Dementia, διαβαζουμε ότι τα σωστά και λάθος λιπίδια παίζουν πολύ πιο σημαντικό ρόλο στον γυναικείο εγκέφαλο
Οι ερευνητές πήραν αίμα από τέσσερις ομάδες ανθρώπων·
γυναίκες και άντρες με Αλτσχάιμερ, υγιείς γυναίκες και υγιείς άντρες.
Με μια τεχνική, τη λιπιδωμική, μέτρησαν 268 διαφορετικά είδη λιπιδίων σε κάθε δείγμα
και ανέλυσαν τις συσχετίσεις τους
με τη νόσο.
Βρήκαν; Ότι οι γυναίκες με Αλτσχάιμερ είχαν μια απότομη πτώση στα προστατευτικά, πολυακόρεστα λιπίδια, πλούσια σε ωμέγα-3
και άλλα ακόρεστα λιπαρά οξέα,
και αντίστοιχη αύξηση στα πιο κορεσμένα.
Στους άντρες με Αλτσχάιμερ,
αυτή η εικόνα δεν φαινόταν καθόλου.
Με απλά λόγια:
το βιοχημικό προφίλ του αίματος έδειχνε ότι ο γυναικείος εγκέφαλος χάνει την ασπίδα του στα ακόρεστα λιπίδια – ιδίως σε αυτά που σχετίζονται με ωμέγα-3 – πολύ πριν δούμε την πλήρη κλινική εικόνα της νόσου.
Και το πιο ενδιαφέρον;
Οι συσχετίσεις αυτές ήταν ανεξάρτητες από την κλασική χοληστερίνη, την LDL και την ApoB. Δηλαδή δεν αρκεί να πούμε
«έχω καλή χοληστερίνη, άρα είμαι καλυμμένη».
Υπάρχει ένα πιο βαθύ επίπεδο ποιότητας του λίπους που δεν το πιάνουν οι κλασικές εξετάσεις ρουτίνας.
Στις γυναίκες με τα χαμηλότερα επίπεδα των ωμέγα-3 λιπιδίων στο αίμα, τα τεστ μνήμης ήταν πιο φτωχά και οι δείκτες νευρωνικής βλάβης και φλεγμονής στο αίμα πιο αυξημένοι. Με άλλα λόγια, όταν η «δεξαμενή» των καλών, ακόρεστων λιπιδίων αδειάζει, ο εγκέφαλος δείχνει πιο αδύναμος, πιο ευάλωτος στις βλάβες, πιο κοντά στη γνωστική έκπτωση.
Γιατί όμως οι γυναίκες;
Και γιατί ιδιαίτερα μετά την εμμηνόπαυση;
Γνωρίζουμε ότι οι υγιείς γυναίκες έχουν φυσιολογικά περισσότερα ωμέγα-3 στον εγκέφαλο από τους άντρες – κάτι σαν ενσωματωμένο «μαξιλαράκι» προστασίας.
Τα οιστρογόνα ενισχύουν ένα ένζυμο που λέγεται FADS2, το οποίο μετατρέπει τα πιο απλά ωμέγα-3 των φυτών στα μακριά ωμέγα-3 των ψαριών, όπως το DHA, το βασικό δομικό λίπος των νευρωνικών μεμβρανών.
Όταν όμως έρθει η εμμηνόπαυση, τα οιστρογόνα πέφτουν· το ένζυμο δεν δουλεύει το ίδιο καλά και, παράλληλα, ένα άλλο σύστημα – η «πύλη» MFSD2A που μεταφέρει ωμέγα-3 από το αίμα στον εγκέφαλο – φαίνεται να εξασθενεί.
Μαζί, αυτά «ξηλώνουν» σταδιακά το βιοχημικό τείχος προστασίας του γυναικείου εγκεφάλου.
Με λίγα λόγια:
εκεί που πριν υπήρχε ένα ισχυρό τείχος, μετά την εμμηνόπαυση αυτό το τείχος λεπταίνει.
Αν ταυτόχρονα η διατροφή είναι φτωχή σε ωμέγα-3, το σωματικό βάρος αυξάνεται, το σπλαχνικό λίπος ανεβαίνει και η φλεγμονή σιγοβράζει, ο συνδυασμός γίνεται εκρηκτικός. Αυτή η μελέτη έρχεται να μας πει ότι δεν είναι μόνο η ηλικία ή τα γονίδια που εξηγούν γιατί οι γυναίκες έχουν μεγαλύτερο κίνδυνο Αλτσχάιμερ· είναι και η ποιότητα των λιπιδίων που κυκλοφορούν στο αίμα τους.
Πρέπει εδώ να είμαστε δίκαιοι:
η μελέτη είναι παρατηρητική.
Δεν αποδεικνύει ότι τα χαμηλά πολυακόρεστα προκαλούν Αλτσχάιμερ.
Δείχνει όμως ότι, όπου βλέπουμε Αλτσχάιμερ στις γυναίκες, πολύ συχνά βλέπουμε και αυτό το χαρακτηριστικό «άδειασμα» των καλών λιπιδίων και αύξηση των κορεσμένων.
Είναι ένα ισχυρό σήμα που δεν μπορούμε πια να αγνοήσουμε.
Τι σημαίνουν όλα αυτά για εμάς στην καθημερινότητα;
Πρώτον, ότι όταν μιλάμε
για πρόληψη άνοιας στις γυναίκες, δεν αρκεί να κοιτάμε μόνο
ζάχαρα και χοληστερίνη.
Πρέπει να μας απασχολεί και η πρόσληψη ωμέγα-3, η φλεγμονή,
η ποιότητα του λίπους που βάζουμε στο πιάτο μας.
Δεν έχει καμία σχέση ένας οργανισμός που τρέφεται με ψάρια, καρύδια, ελαιόλα
δο και λαχανικά, με έναν οργανισμό που βομβαρδίζεται καθημερινά με τηγανητά, επεξεργασμένα κρέατα και σνακ γεμάτα τρανς και κορεσμένα.
Δεύτερον,
μια μεγάλη μεταανάλυση 58 τυχαιοποιημένων μελετών σε ενηλίκους δείχνει ότι υπάρχει ένα «γλυκό σημείο» στην πρόσληψη ωμέγα-3 για τον εγκέφαλο:
γύρω στα 1.000–2.500 mg την ημέρα συνδυασμού EPA και DHA.
Σ αυτές τις δόσεις τα οφέλη στην προσοχή, τη μνήμη και την επεξεργαστική ταχύτητα είναι πιο έντονα, ιδιαίτερα όταν η χορήγηση γίνεται προληπτικά – σε υγιείς ή σε άτομα με πολύ αρχικά συμπτώματα – και όχι όταν η νόσος είναι προχωρημένη.
Η έρευνα δείχνει επίσης ότι όταν ξεκινάμε πολύ αργά, σε ήδη διαγνωσμένη άνοια, η εικόνα βελτίωσης είναι πολύ πιο αδύναμη ή και ανύπαρκτη· άρα το μήνυμα είναι ξεκάθαρο: να προλάβουμε, όχι να κυνηγάμε τη βλάβη όταν έχει παγιωθεί.
Από την άλλη, θέλουμε διατροφή που πραγματικά τροφοδοτεί τον εγκέφαλο με τα λιπίδια που χρειάζεται.
Αυτό, στις μεσογειακές χώρες, δεν είναι τόσο δύσκολο: δύο με τρεις φορές την εβδομάδα λιπαρά ψάρια – σαρδέλα, σκουμπρί, γαύρος – μαζί με άφθονο ελαιόλαδο, καρύδια, σπόρους, πράσινα και πολύχρωμα λαχανικά, είναι μια πολύ καλή βάση.
Τα συμπληρώματα ωμέγα-3 έχουν θέση όταν ξέρουμε ότι η διατροφή δεν καλύπτει τις ανάγκες ή όταν υπάρχει αυξημένος κίνδυνος· για παράδειγμα, οικογενειακό ιστορικό άνοιας, μεταβολικό σύνδρομο, πολύ χαμηλή κατανάλωση ψαριών.
Εκεί μπορούμε, σε συνεννόηση με τον γιατρό, να στοχεύσουμε σε αυτό το εύρος 1.000–2.000 mg EPA+DHA ημερησίως, πάντα όμως με προσοχή στην ποιότητα του σκευάσματος, στην καθαρότητα και στην οξείδωση.
Δεν είναι όλα τα συμπληρώματα ίδια και σίγουρα δεν αντικαθιστούν τη σωστή διατροφή.
Και κάτι ακόμη, εξίσου σημαντικό: αυτή η μελέτη έρχεται να μας θυμίσει πόσο κρίσιμο είναι να κάνουμε έρευνα χωριστά σε άντρες και γυναίκες.
Αν οι επιστήμονες είχαν βάλει όλους τους συμμετέχοντες σε μία «σούπα», χωρίς διαχωρισμό φύλου, οι γυναικείες διαφορές στα λιπίδια δεν θα φαίνονταν ποτέ.
Θα λέγαμε απλώς «τα λιπίδια δεν παίζουν ρόλο».
Στην πραγματικότητα όμως έπαιζαν ρόλο, αλλά κυρίως στις γυναίκες.
Το ίδιο συμβαίνει με πολλές θεραπείες και κινδύνους που αφορούν την καρδιά, τα αυτοάνοσα, τον καρκίνο.
Η βιολογία του γυναικείου οργανισμού δεν είναι απλώς «αντρική βιολογία σε μικρότερο σώμα»· έχει τους δικούς της κανόνες.
Άρα τι κρατάμε από όλα αυτά;
Αν είμαστε γυναίκες μέσης ή μεγαλύτερης ηλικίας, ειδικά μετά την εμμηνόπαυση, το να φροντίζουμε τα ωμέγα-3 μας δεν είναι λεπτομέρεια· είναι μέρος της φροντίδας του εγκεφάλου μας, όπως είναι η πίεση, η γλυκόζη, η άσκηση και ο ύπνος.
Αν έχουμε στο σπίτι μητέρα, θεία, γιαγιά, αδελφή που μεγαλώνει, ας το έχουμε στο μυαλό μας όταν συζητάμε μαζί τους για διατροφή και πρόληψη.
πηγη https://www.facebook.com/georgios.kontizas
.jpg)
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου