PLACEBO...ΜΗΠΩΣ ΝΑ ΛΕΓΑΜΕ..ΠΙΣΤΗ.

 

Το placebo στην ιατρική είναι μια ουσία, ένα χάπι ή μια θεραπευτική πράξη , ακομα και επεμβαση, που εφαρμόζεται σε ασθενείς, που ομως  στην πραγματικότητα δεν ειναι παρα καθαρη πιστη..

Το placebo είναι ιδιαίτερα σημαντικο σε κλινικές έρευνες καθώς αποτελει τη Λυδια λιθο για την αποτελεσματικότητα μιας θεραπείας.

Κατ αρχην, δηλαδη κατα κανονα, η θεραπεία placebo δεν είναι πραγματική. Ειναι ψευτικη. 

Βασιζεται στην εδραιομενη πιστη του ασθενους οτι παιρνει το σωστο φαρμακο.

Οι ερευνητές συγκρίνουν τα αποτελέσματα μιας placebo θεραπείας μ αυτά της πραγματικής και αποφασίζουν ,βάσει δεδομένων και στατιστικών, για την κυκλοφορια ή μη του δοκιμαζομενου φαρμακου, και την επιδραστικότητα της υπό εξέτασιν θεραπείας.

1 στα 3 άτομα έχει βιώσει κάποια στιγμή στη ζωή του αυτο που λεμε 

placebo effect.

Πώς  εξηγείται το placebo effect;

Το placebo effect συνιστα μια καταπληκτική σχεση μεταξύ σώματος εγκεφάλου και σκέψης. 

Κλασσική συσχέτιση

Η κλασσική συσχέτιση είναι ουσιαστικά μια μορφή εκμάθησης και αλληλεπίδρασης με το περιβάλλον. Συμβαίνει για παράδειγμα όταν κάποιος αρρωσταίνει τρωγοντας ένα συγκεκριμένο φαγητό.

Αυτή η συσχέτιση 

φαγητού-ασθένειας 

είναι ικανή να προκαλέσει ανάλογα συμπτώματα ακόμα και αν δώσουμε στο ίδιο άτομο μια άσχετη τροφή αλλά τον πείσουμε πώς είναι η τροφή που τον είχε πειράξει αρχικά.

Σε ακόμα πιο ακραίο σενάριο, μπορεί το άτομο να ασθένησε για εντελώς άσχετους με την τροφή λόγους, ωστόσο η ισχυρή συσχέτιση που έχει σχηματίσει στον εγκέφαλο είναι ικανή να προκαλέσει συμπτώματα ακόμα και στην ιδέα της ένοχης τροφής.

2 παραδείγματα:

• Αν ένας ασθενής πάρει ένα συγκεκριμένο χάπι πονοκεφάλου και δει βελτίωση, θα συσχετίσει το συγκεκριμένο χάπι με τη βελτίωση της κατάστασης. 

Αν του δώσουμε μια καραμέλα με ίδια ακριβώς εμφάνιση, το πιθανότερο είναι να παρατηρήσει παρόμοια μείωση στα συμπτώματα του πόνου.

• Κάποιοι ασθενείς συσχετίζουν το ιατρείο με ανακούφιση και ασφάλεια. Έτσι και μόνον η επίσκεψη στον έμπιστο ιατρό φτάνει για να ανακουφιστούν σημαντικά ορισμένα επώδυνα σύνδρομα.

Το κλασσικότερο παράδειγμα συσχέτισης ειναι αυτό 

της βαθειας θρησκευτικής πίστης. 

Το ειπε ο Χριστος: 

Ει δυνασαι πιστευσαι, παντα δυνατα τω πιστευοντι.

Προσδοκίες

Το placebo effect έχει βαθειά σύνδεση με τις προσδοκίες του ασθενούς. 

Αν  έχει προσδοκίες, θετικές ή αρνητικές, πριν από μια θεραπευτική διαδικασία, αυτό μπορεί να επηρεάσει καταλυτικά το θεραπευτικό αποτέλεσμα.

Αν για παράδειγμα κάποιος έχει την προσδοκία πως ο πόνος στον αυχένα θα περάσει μόνον αν ακούσει το ‘κρακ’ της άρθρωσης κατά το χειρισμό στο manual therapy, 

ο ήχος αυτός και μόνον είναι ικανός να μειώσει δραματικά τον πόνο. 

Από την άλλη, ακόμα και αν η κινητοποίηση είναι καταπληκτική, μπορεί ο ασθενής που δεν θα ακούσει το κρακ να μη νιώσει το πλήρες εύρος της θεραπευτικής επιτυχίας.

Αυτός ο τύπος placebo effect μπορεί να είναι εξαιρετικά χρήσιμος στους θεραπευτές καθώς μπορούν να ‘χειριστούν’ τις προσδοκίες των ασθενών με 3 τρόπους:

• Λεκτικά. Όταν ο θεραπευτής προδιαγράφει το αναμενόμενο αποτελέσμα με συζήτηση πριν τη θεραπεία

• Πρακτικά όταν γνωρίζει εκ των προτέρων την ψυχολογική επίδραση μιας θεραπευτικής πράξης και την εφαρμόζει με τρόπο που δεν επηρεάζει αρνητικά τη θεραπεία 

(πχ όταν ο ασθενής πιστεύει έντονα οτι ο υπέρηχος θα μειώσει τον πόνο ενώ ο θεραπευτής δεν έχει ουσιαστικό λόγο εφαρμογής, μπορεί να γίνει μια σύντομη εφαρμογή υπερήχου για να επηρεάσει θετικά την προσδοκία του ασθενούς)

• Κοινωνικά. Όταν ο τόνος της φωνής, οι λέξεις και οι φράσεις που χρησιμοποιούνται, δημιουργούν τις θετικές προσδοκίες στον ασθενή πως όλα βαίνουν καλώς.

Το nocebo effect. 

Είναι σημαντικό να επισημάνουμε πως το placebo effect δεν έχει πάντα θετικά αποτελέσματα. 

Σε ορισμένες περιπτώσεις μπορεί να έχουμε αρνητική επίδραση, και τότε λέμε πώς έχουμε το nocebo effect.

Κλασσική περίπτωση nocebo έχουμε όταν πχ ένας ιατρός διαβεβαιώνει τον ασθενή πως ότι και να κάνει δεν θα έχει αποτέλεσμα. 

Σε αυτή την περίπτωση οι αρνητικές προσδοκίες του ασθενούς μπορεί ακόμα και να ακυρώσουν εντελώς κάθε άλλη θεραπευτική προσπάθεια.

Φυσικά ο μηχανισμός δράσης είναι ακριβώς ο ίδιος, βασισμένος στις προσδοκίες και στην κλασσική συσχέτιση.

Placebo 

Ενώ τα placebo effects έχουν παρατηρηθεί σε πολλά θεραπευτικά σενάρια, υπάρχουν αρκετά πράγματα που δεν έχουν γίνει απολύτως ξεκάθαρα σχετικά με τους μηχανισμούς δράσης.

Οι έρευνες συνεχίζονται ακόμα και σήμερα και εστιάζουν στον τρόπο αλληλεπίδρασης εγκεφάλου-σώματος σε βιοχημικό και μακροκυτταρικό επίπεδο.

Πώς μπορεί απλά και μόνο ένας ήχος, μια λέξη, μια εικόνα ενός placebo χαπιού πριν την κατάποση να έχει τόσο καταλυτική επίδραση σε κυτταρικούς μηχανισμούς και βιολογικές διεργασίες;

Αυτό που έχει αποκαλυφθεί είναι πώς το placebo effect προκαλεί την απελευθέρωση νευροδιαβιβαστών και ορμονών που έχουν άμεση σχέση με βιοχημικές αλλαγές σε κυτταρικό επίπεδο. 

Είναι εξαιρετικά ενδιαφέρον το γεγονός πως μπορούμε να ‘ξεγελάσουμε’ τον εγκέφαλο, αναγκάζοντας τον να παράγει βιολογικές ουσίες χωρίς πραγματικό λόγο.

Ο πόνος, η κόπωση και ορισμένες ψυχολογικές νόσοι φαίνεται να επιδέχονται σημαντικής βελτίωσης απλά και μόνο με το placebo effect.

Απορίες της επιστημονικής κοινότητας σχετικά με το placebo

Οι ερωτήσεις που προκύπτουν στην επιστημονική κοινότητα είναι οι εξής;

1. Είναι ηθικό να χρησιμοποιούμε placebo μεθόδους για θεραπευτικούς σκοπούς;

2. Μπορεί τελικά ένα άτομο να προκαλέσει πλήρη αυτόϊαση, αν είναι απελευθερωμένο από πεποιθήσεις και αρνητικές προσδοκίες;

3. Μπορεί μια placebo θεραπεία να έχει ίδια ή καλύτερα αποτελέσματα από μια φαρμακευτική αγωγή;

4. Τελικά το placebo effect έχει επίδραση μόνο σε επιφανειακά συμπτώματα πόνο, δυσφορία, κόπωση ή μπορεί να δράσει θεραπευτικά ακόμα και σε κυτταρικό επίπεδο, 

πχ σε ασθενείς με καρκίνο;

Το μόνο σίγουρο είναι πως η επικοινωνία με τους ασθενείς αποτελεί εξαιρετικά σημαντικό παράγοντα πρόγνωσης. 

Εννοειται πως η πιστη η εδραιομενη εχει τον πρωτο ρολο.