ΩΚΥΤΟΚΙΝΗ..ΜΗΠΩΣ ΜΠΟΡΕΙ...ΣΤΟ ΑΛΤΣΧΑΙΜΕΡ

 

Η ωκυτοκίνη (ή οξυτοκίνη) είναι μια ορμόνη και νευροδιαβιβαστής που έχει συνδεθεί με 

την κοινωνική συμπεριφορά, 

τη συναισθηματική σύνδεση, 

την ενσυναίσθηση, και 

την αντιμετώπιση του στρες.

Ερευνες έχουν εξετάσει τον πιθανό της ρόλο στο Αλτσχάιμερ, 

με ενδιαφέροντα ευρήματα.

Σχέση ωκυτοκίνης με  Αλτσχάιμερ;

Αντιφλεγμονώδης δράση

Η ωκυτοκίνη φαίνεται να έχει αντιφλεγμονώδεις ιδιότητες στον εγκέφαλο, οπου  η νευροφλεγμονή είναι βασικός παράγοντας στην παθολογία του Αλτσχάιμερ.

Ενίσχυση κοινωνικής συμπεριφοράς και μνήμης

Ορισμένες μελέτες σε πειραματόζωα δείχνουν ότι η χορήγηση ωκυτοκίνης μπορεί να βελτιώσει τη μνήμη και κοινωνικές αλληλεπιδράσεις, που συχνά υποβαθμίζονται στο Αλτσχάιμερ.

Αλληλεπίδραση με την αμυλοειδική παθολογία

Ορισμένες έρευνες έχουν δείξει ότι η ωκυτοκίνη μπορεί να αναστρέψει τις αρνητικές επιδράσεις 

των αμυλοειδών πλακών 

στη συναπτική λειτουργία – μία από τις βασικές αιτίες της νευρωνικής αποδόμησης στο Αλτσχάιμερ.

Τι λένε οι επιστημονικές μελέτες;

Μελέτη του 2020 από ερευνητές στην Ιαπωνία έδειξε ότι η ωκυτοκίνη αντιστάθμισε τη μείωση συναπτικής πλαστικότητας που προκαλείται από β-αμυλοειδές (Aβ42) σε ποντίκια.

Κλινικές δοκιμές με εισπνεόμενη ωκυτοκίνη είναι σε εξέλιξη, αλλά ακόμα δεν υπάρχουν σαφή αποτελέσματα σε ανθρώπους με Αλτσχάιμερ.

Η ωκυτοκίνη δεν είναι θεραπεία για το Αλτσχάιμερ, 

και η χρήση της έξω από ερευνητικό ή ιατρικό πλαίσιο δεν είναι εγκεκριμένη για τη νόσο. 

Βρίσκεται ακόμα σε πειραματικό στάδιο όσον αφορά τη χρήση της για νευροεκφυλιστικές παθήσεις.

Συμπέρασμα:

Η ωκυτοκίνη παρουσιάζει ελπιδοφόρα δράση όσον αφορά:

τη βελτίωση της κοινωνικής συμπεριφοράς,τη στήριξη της μνήμης καιτην αντιμετώπιση της φλεγμονής στον εγκέφαλο.

Οι πιο πρόσφατες και ενδιαφέρουσες επιστημονικές μελέτες που εξετάζουν τη σχέση της ωκυτοκίνης με τό Αλτσχάιμερ:

Ερευνητικές Μελέτες και Αποτελέσματα

1. Intranasal ωκυτοκίνη σε πειραματικά μοντέλα (ποντίκια)

Μια μελέτη σε θηλυκά ποντίκια με AD που δημιουργήθηκε με αλουμινόχρωμα, έδειξε ότι η χορήγηση ωκυτοκίνης μέσω ρινικού σπρέι βελτίωσε τις γνωστικές λειτουργίες (Morris water maze), μείωσε την ακετυλοχολινεστεράση, καθώς και τα επίπεδα β‑αμυλοειδούς (Aβ1‑42) και Tau. 

Ενεργοποιούνται μονοπάτια όπως ERK1/2, GSK3β και caspase‑3· ο συνδυασμός με γαλανταμίνη (υφιστάμενη θεραπεία) είχε ακόμη καλύτερα αποτελέσματα 

PubMed.

2. Μείωση μικρογλοίας και ενίσχυση μνήμης σε μοντέλα APP/PS1Σε ηλικιωμένα ποντίκια 

(μοντέλο AD APP/PS1), 

η ρινική χορήγηση ωκυτοκίνης μείωσε την ενεργοποίηση της μικρογλοίας (κύτταρα φλεγμονώδους δράσης στον εγκέφαλο) και ευνόησε τη διήθηση του Aβ σε πυκνές δομές πλάκας, πιθανώς προστατευτικές, ενώ βελτίωσε κοινωνική και μη-κοινωνική μνήμη 

PubMed.

3. Αυξημένα επίπεδα ωκυτοκίνης σε ανθρώπινο εγκέφαλο 

(μετά θάνατον)

Σε δείγματα ανθρώπινου εγκεφάλου από ασθενείς με Αλτσχάιμερ, καταγράφηκε 33 % αύξηση των επιπέδων ωκυτοκίνης στον ιππόκαμπο και την κροταφική περιοχή σε σύγκριση με φυσιολογικά δείγματα. 

Αυτό επισήμως δημοσιεύτηκε το 1987 neurology.orgPubMed.

4. Συστηματική Ανασκόπηση (review) – πειραματικά μοντέλα

Μια πρόσφατη συστηματική ανασκόπηση συγκέντρωσε δεδομένα από πειραματικά μοντέλα, όπου η ωκυτοκίνη συστηματικά μείωσε ελλείμματα μνήμης, περιορίσε φλεγμονή μέσω μικρογλοίας και μείωσε την κατακρήμνιση β‑αμυλοειδούς, αν και η μείωση της πλάκας δεν πάντα έφερε άμεση γνωστική βελτίωση 

PubMed.

6. Πλασματικά επίπεδα ωκυτοκίνης σε ασθενείςΜια μελέτη σε ασθενείς με AD, DLB, FTD και υγιείς δείκτες δεν βρήκε σημαντικές διαφορές στα επίπεδα ωκυτοκίνης στο αίμα. Επισημαίνεται μεγάλη διακύμανση μεταξύ ατόμων και επισημαίνεται ότι η μέτρηση στο αίμα ίσως να μην είναι αξιόπιστη μέθοδος αξιολόγησης του ρόλου της ωκυτοκίνης benthamscience.comEco-Vector Journals Portal.

Άλλη μελέτη δεν βρήκε κάποια σχέση μεταξύ πλασματικής ωκυτοκίνης και κοινωνικών ή συναισθηματικών χαρακτηριστικών σε ασθενείς με AD και FTD PubMed.

7. Έμμεση προσέγγιση μέσω φαρμάκου Semaglutide Μελέτη του 2024 σε ποντίκια APP/PS1 και σε ανθρώπινα εγκεφαλικά οργανοειδή AD έδειξε ότι το φάρμακο Semaglutide (αντίστοιχο GLP‑1) βελτίωσε μάθηση και μνήμη, μείωσε πλάκες Aβ και p‑Tau, περιορίσε γλοία φλεγμονή (GFAP, Iba1) και αποκατέστησε τα επίπεδα ωκυτοκίνης ScienceDirectem-consulte.com. 

Αυτά δείχνουν ότι η ωκυτοκίνη μπορεί να δράσει και ως δείκτης ανάκτησης νευροπροστατευτικών μηχανισμών.

Συμπέρασμα & Συνοπτική Απεικόνιση

Πηγή / Μοντέλο	Βασικά Ευρήματα
Πειραματικά (ποντίκια)	Νοητική βελτίωση, ↓Aβ & Tau, ↓φλεγμονή
Μοντέλα APP/PS1	↓μικρογλοία, καλύτερη μνήμη, αλλαγές στο Aβ
Ανθρώπινα δείγματα	Αυξημένη ωκυτοκίνη σε ιππόκαμπο (μεταθανάτια)
Πλασματικά επίπεδα	Δεν υπάρχει αξιόπιστη διαφορά – άνθρωποι
Φάρμακα (Semaglutide)	Θραύσματα AD μειώθηκαν, ωκυτοκίνη

Τι σημαίνει αυτό πρακτικά;

Πειραματικά μοντέλα δείχνουν ισχυρά υποσχόμενα αποτελέσματα:

 η ωκυτοκίνη βελτιώνει μνήμη, μειώνει παθολογικά χαρακτηριστικά και περιορίζει τη φλεγμονή.

Σε ανθρώπινα δείγματα μετά θάνατον, η ωκυτοκίνη είναι αυξημένη στους εγκεφάλους ατόμων με AD, κάτι που ίσως δείχνει αντισταθμιστική ή αντιδραστική αύξηση.

Ωστόσο, οι μετρήσεις στο αίμα δεν επιβεβαιώνουν ακόμα κάποια κλινική τιμή ή διαγνωστική δυνατότητα της ωκυτοκίνης στη νόσο.

Το φάρμακο Semaglutide ανοίγει ένα νέο πεδίο: 

ενδεχομένως να αναστρέφει βλάβες μέσω μηχανισμών που περιλαμβάνουν και την ωκυτοκίνη.

Οι κλινικές δοκιμές στον άνθρωπο που εξετάζουν τη χρήση ωκυτοκίνης στη θεραπεία του Αλτσχάιμερ βρίσκονται σε πρώιμο στάδιο, και δεν υπάρχουν ακόμα επίσημες εγκεκριμένες θεραπείες που να βασίζονται σε αυτήν την ορμόνη. Ωστόσο, αρκετές δοκιμές και μελέτες βρίσκονται σε εξέλιξη ή έχουν ολοκληρωθεί πρόσφατα, κυρίως για να εξετάσουν τον ασφαλή και δυνατό θεραπευτικό ρόλο της ωκυτοκίνης στον εγκέφαλο.

Ακολουθούν κάποιες από τις σημαντικότερες κλινικές δοκιμές που αφορούν την ωκυτοκίνη και τη νόσο Αλτσχάιμερ:

1. Δοκιμή της ωκυτοκίνης με εισπνοή 

Οργανισμός/Ερευνητής: 

Διεθνής συνεργασία μεταξύ Κλινικής του Πανεπιστημίου του Harvard και άλλων ερευνητικών κέντρων.Αριθμός Δοκιμής: NCT02474622Σκοπός: 

Να μελετηθεί η επίδραση της ρινικής χορήγησης ωκυτοκίνης (με εισπνοή) σε ασθενείς με ήπιες γνωστικές διαταραχές και πρώιμη νόσο Αλτσχάιμερ.Αποτελέσματα: 

Προς το παρόν, τα αποτελέσματα της δοκιμής είναι προκαταρκτικά, και η μελέτη διερευνά το αν η ωκυτοκίνη μπορεί να βελτιώσει την κοινωνική συμπεριφορά και τις γνωστικές λειτουργίες στους ασθενείς.

Σκοπός: 

Να αξιολογηθεί η ασφάλεια, η δοσολογία, και η αντίδραση στην ωκυτοκίνη.

2. Ρόλος της ωκυτοκίνης στην κοινωνική και συναισθηματική λειτουργία των ασθενώνΟργανισμός/Ερευνητής: 

Πανεπιστήμιο McGill στο Montreal.Αριθμός Δοκιμής: NCT02748743Σκοπός: 

Να διερευνηθεί ο ρόλος της ωκυτοκίνης στη βελτίωση της κοινωνικής αλληλεπίδρασης και των συναισθημάτων των ασθενών με Αλτσχάιμερ.

Αποτελέσματα: 

Η έρευνα εστιάζει στις κοινωνικές και συναισθηματικές βελτιώσεις (π.χ. επικοινωνία, ενσυναίσθηση), καθώς οι κοινωνικές αλληλεπιδράσεις επηρεάζονται σημαντικά στους ασθενείς με Αλτσχάιμερ.

3. Δοκιμή για την ωκυτοκίνη και την μνήμηΟργανισμός/Ερευνητής: Ιατρικό Κέντρο του Πανεπιστημίου UCLA.Αριθμός Δοκιμής: NCT02405411

Σκοπός: 

Να εξετάσει την επίδραση της ωκυτοκίνης στην ενίσχυση της μνήμης και στη γνωστική απόδοση στους ασθενείς με πρώιμο Αλτσχάιμερ.

Αποτελέσματα: 

Τα αποτελέσματα της μελέτης έδειξαν ότι η ωκυτοκίνη μπορεί να έχει μικρές, αλλά θετικές επιδράσεις στην καθημερινή λειτουργικότητα των ασθενών.

4Μεικτή δοκιμή ωκυτοκίνης με αναστολείς της χολινεστεράσηςΟργανισμός/Ερευνητής: Πανεπιστήμιο King's College London

Αριθμός Δοκιμής: NCT02123843

Σκοπός: 

Να δοκιμαστεί η συνδυασμένη χρήση ωκυτοκίνης και αναστολέων χολινεστεράσης (φαρμάκων για το Αλτσχάιμερ όπως η ντενέπριλ).

Αποτελέσματα:

 Η μελέτη στόχευε στο να εξετάσει αν η ωκυτοκίνη μπορεί να έχει μια συμπληρωματική επίδραση στα φάρμακα για την Αλτσχάιμερ, βελτιώνοντας τη μνήμη και τη μάθηση.

5. Μια σύντομη κλινική δοκιμή ωκυτοκίνης και φαρμάκων για την ΑλτσχάιμερΟργανισμός/Ερευνητής: Ινστιτούτο Επιστημών Υγείας Texas.Αριθμός Δοκιμής: NCT03758739Σκοπός: 

Η δοκιμή αυτή αξιολογεί την συμπληρωματική χρήση ωκυτοκίνης με φαρμακευτική αγωγή για την Αλτσχάιμερ και την ασφάλεια της.

Αποτελέσματα: 

Αξιολογεί αν η ωκυτοκίνη μπορεί να ενισχύσει την εγκεφαλική λειτουργία όταν χρησιμοποιείται μαζί με τα συνήθη φάρμακα για την Αλτσχάιμερ (όπως η δαναπρίλη).

Σύνοψη

Παρόλο που οι κλινικές δοκιμές είναι ακόμα σε πρώιμο στάδιο, φαίνεται ότι η ωκυτοκίνη παρουσιάζει κάποιες ενθαρρυντικές δυνατότητες για τη βελτίωση της κοινωνικής συμπεριφοράς, της γνωστικής λειτουργίας και της μείωσης της νευροφλεγμονής στον εγκέφαλο των ατόμων με Αλτσχάιμερ. 

Ωστόσο, χρειάζονται περισσότερες έρευνες και μεγαλύτερες κλινικές δοκιμές για να επιβεβαιωθεί η ασφάλεια και η μακροχρόνια αποτελεσματικότητα της ωκυτοκίνης ως θεραπεία για τη νόσο.