ΠΝΕΥΜΟΝΟΓΑΣΤΡΙΚΟ...ΚΙ ΟΜΩΣ ΕΔΩ ΠΑΙΖΟΥΜΕ

 

Το μυαλό, το έντερο και

η βαθύτερη ψυχική αντοχή μας.

Τρεις εικόνες.

Ο γέρος του Van Gogh που κρατά το κεφάλι του σε μια στιγμή κατάρρευσης.

Η πολύχρωμη εντερική απεικόνιση που μοιάζει με σύμπαν γεμάτο ζωή.

Και η χαρά του Γύζη που σηκώνει τον άνθρωπο από το σκοτάδι στο φως.

Αυτές οι εικόνες δεν είναι τυχαίες. Περιγράφουν τον σημαντικότερο μηχανισμό που έχουμε για να καταλάβουμε πώς

το άγχος αρρωσταίνει το έντερο

και πώς το σώμα διεκδικεί ξανά την ισορροπία του.

Αυτός ο μηχανισμός αποκαλύφθηκε εντυπωσιακά στη μελέτη που δημοσιεύτηκε πρόσφατα στο Cell.

Ο άνθρωπος του Van Gogh.

Τον βλέπουμε σκυφτό, εξαντλημένο, με το πρόσωπο θαμμένο στα χέρια. Αυτό που δείχνει ο πίνακας δεν είναι απλώς ψυχική θλίψη.

Είναι η εικόνα ενός εγκεφάλου που έχει ενεργοποιήσει

υπερβολικά την αμυγδαλή.

το κέντρο φόβου και συναγερμού.

Όταν λειτουργεί σε υπερδιέγερση,

το σώμα μπαίνει σε κατάσταση άμυνας.

Ο εγκέφαλος αρχίζει να στέλνει συνεχείς εντολές κινδύνου προς όλο το σώμα.

Μήνυμα στα αγγεία να συσπαστούν. Μήνυμα στο έντερο να παγώσει. Μήνυμα στο ανοσοποιητικό να αυξήσει φλεγμονώδεις μηχανισμούς.

Το άγχος είναι στην πραγματικότητα μια αλυσίδα βιολογικών αλλαγών

που ξεκινούν από το κέντρο του εγκεφάλου.

Η μελέτη στο Cell περιγραφει με λεπτομέρεια το μονοπάτι αυτού του σήματος.

Ξεκινά από την αμυγδαλή και καταλήγει στο πνευμονογαστρικό.

Το πνευμονογαστρικό είναι η λεωφόρος επικοινωνίας

ανάμεσα σε εγκέφαλο και έντερο.

Μεταφέρει πληροφορίες προς τα κάτω και ξαναφέρνει μηνύματα προς τα πάνω.

Είναι η βασική οδος μέσα από την οποία

η ψυχή γίνεται βιολογία και η βιολογία γίνεται συναίσθημα.

Όταν η αμυγδαλή υπερλειτουργεί,

το πνευμονογαστρικό νεύρο

μειώνει το σήμα του.

Είναι σαν να χαμηλώνει ο ρυθμός

σε ένα καλώδιο ενέργειας που χρειάζεται σταθερή ροή για να λειτουργήσει το σύστημα.

Εδώ εμφανίζεται

η δεύτερη εικόνα,

αυτή η εντυπωσιακή σκηνή

του μικροβιώματος.

Το έντερο δεν είναι απλός σωλήνας.

Είναι ένας ζωντανός κόσμος. Τρισεκατομμύρια μικρόβια συνεργάζονται, επικοινωνούν καθορίζουν την πέψη, την ανοσία, τη φλεγμονή και την αντοχή μας.

Αυτός ο κόσμος εξαρτάται από το σήμα του πνευμονογαστρικού νεύρου.

Όταν το σήμα πέφτει λόγω άγχους, το μικροβίωμα αρχίζει να αλλάζει. Χάνεται η ποικιλότητα.

Ωφέλιμοι μικροβιακοί πληθυσμοί μειώνονται.

Πιο επιθετικά μικρόβια αποκτούν πλεονέκτημα.

Η φλεγμονή ανεβαίνει.

Η εντερική επιφάνεια γίνεται πιο εύθραυστη.

Και το ανοσοποιητικό ενεργοποιείται σαν να έχει απέναντι του έναν αόρατο εχθρό.

Εδώ βρίσκεται το πιο καθοριστικό εύρημα της μελέτης του Cell.

Στο δωδεκαδάκτυλο υπάρχουν

οι αδένες Brunner.

Είναι μικροί αδένες που παράγουν μια παχύρρευστη βλέννα πλούσια σε προστατευτικά στοιχεία.

Αυτή η βλέννα καλύπτει το έντερο σαν ασπίδα.

Το προστατεύει από τα οξέα,

από τα ένζυμα, από τα μικρόβια και από ερεθιστικές ουσίες.

Αν αυτή η ασπίδα μειωθεί,

το έντερο τραυματίζεται.

Οι τοίχοι του λεπταίνουν.

Η διαπερατότητα αυξάνεται.

Οι φλεγμονές ανεβαίνουν.

Και ο οργανισμός αρχίζει να χάνει ενέργεια και ψυχική σταθερότητα.

Το άρθρο του Cell απέδειξε ότι οι αδένες Brunner ελέγχονται άμεσα από το πνευμονογαστρικό νεύρο. Όταν το πνευμονογαστρικό λειτουργεί σωστά, παράγεται άφθονη προστατευτική βλέννα.

Όταν όμως η αμυγδαλή

δίνει σήμα φόβου και το πνευμονογαστρικό μειώνει τη δραστηριότητά του,

οι αδένες Brunner μειώνουν την παραγωγή βλέννας.

Αυτό είναι το πρώτο βήμα της βλάβης.

Με λιγότερη βλέννα το έντερο εκτίθεται.

Το μικροβίωμα αποσταθεροποιείται. Επιθετικά μικρόβια παίρνουν προβάδισμα.

Το ανοσοποιητικό πυροδοτεί χαμηλού βαθμού φλεγμονή.

Και ο άνθρωπος αρχίζει να νιώθει εξάντληση, δυσπεψία, άγχος χωρίς λόγο, πτώση διάθεσης και γενική αδυναμία.

Αν αυτή η κατάσταση συνεχιστεί μέρες ή εβδομάδες, ο άνθρωπος μοιάζει με τον σκυφτό άνδρα του Van Gogh.

Αυτή η εικόνα δεν είναι συμβολική.

Είναι επιστημονικά ακριβής.

Έτσι νιώθει ένα σώμα όταν το έντερο χάνει την υποστήριξή του.

Όταν το μικροβίωμα αποδυναμώνεται.

Όταν η εντερική άμυνα μειώνεται. Όταν η φλεγμονή ανεβαίνει.

Η ψυχική και η σωματική κόπωση είναι αποτέλεσμα βιολογικής κατάρρευσης, όχι αδυναμίας χαρακτήρα.

Και εδώ έρχεται η μεγάλη ανατροπή. Η μελέτη στο Cell έδειξε ότι

όταν ενεργοποιήσουμε ξανά το πνευμονογαστρικό νεύρο,

ξεκινά μια διαδικασία αναγέννησης.

Οι αδένες Brunner ξυπνούν ξανά. Αρχίζουν να παράγουν βλέννα σε κανονικούς ρυθμούς.

Η επιφάνεια του εντέρου επουλώνεται.

Το μικροβίωμα ανασχηματίζεται. Αυξάνονται τα ωφέλιμα βακτήριδια που παράγουν ουσίες με αντιφλεγμονώδη δράση.

Η εντερική φλεγμονή πέφτει.

Το ανοσοποιητικό ηρεμεί.

Και ο εγκέφαλος αρχίζει να λαμβάνει θετικά σήματα από το έντερο,

τα οποία μειώνουν τη δραστηριότητα της αμυγδαλής.

Έτσι ο κύκλος του άγχους σπάει και ο κύκλος της αποκατάστασης ενεργοποιείται.

Αυτή είναι η στιγμή που βλέπουμε στον πίνακα του Γύζη.

Τη στιγμή όπου ο άνθρωπος αρχίζει να σηκώνεται.

Όχι επειδή λύθηκαν όλα,

αλλά επειδή ξαναβρήκε τη σύνδεση με τον εσωτερικό του άξονα.

Τη στιγμή που το έντερο αρχίζει πάλι να αναπνέει

και ο εγκέφαλος σταματά να βλέπει παντού απειλή.

Αυτή η ανάταση δεν είναι ψυχολογικό τέχνασμα.

Είναι βιολογικό γεγονός.

Τελικα..Όλοι μας έχουμε υπάρξει κάποια στιγμή

σαν τον άνθρωπο του Van Gogh. Σκυμμένοι, κουρασμένοι, αδύναμοι να σηκώσουμε το βάρος της ημέρας. Όλοι έχουμε ζήσει στιγμές όπου

η αμυγδαλή μας τραβούσε προς το σκοτάδι και

το σώμα μας φώναζε ότι δεν αντέχει άλλο.

Αλλά μέσα μας υπάρχει πάντα και ο δεύτερος πίνακας.

Αυτός ο κόσμος του εντέρου που συνεχίζει να ζει,

ακόμη και όταν εμείς έχουμε χάσει τον ρυθμό μας.

Ένας κόσμος που περιμένει ένα σημάδι για να ξαναβρεί την ισορροπία του.

Αυτό το σημάδι είναι το πνευμονογαστρικό νεύρο.

Το λεπτό νήμα που ενώνει

την ψυχή με το σώμα.

Το νήμα που όταν χαλαρώσει μας αφήνει να πέσουμε και όταν ξανατεντωθεί μας σηκώνει.

Είναι η οδός μέσα από την οποία το σώμα θυμάται ότι μπορεί να θεραπευτεί.

Ότι μπορεί να επουλώσει τον βλεννογόνο του.

Ότι μπορεί να αναστήσει τους αδένες Brunner.

Ότι μπορεί να ξαναστήσει την ασπίδα του και να βάλει το μικροβίωμα πάλι σε κίνηση.

Και τότε ξυπνά και κάτι ακόμη.

Η βαθιά επιθυμία να ζήσουμε.

Όχι να επιβιώσουμε, να ζήσουμε.

Να ξαναπάρουμε χώρο στον κόσμο. Να ξαναβρούμε το φως μας.

Αυτή είναι η στιγμή που ζωγράφισε ο Γύζης.

Η στιγμή της ανάτασης.

Η στιγμή που το σώμα και ο νους κινούνται ξανά μαζί προς το φως.

Όταν νιώθετε σαν τον άνθρωπο της καρέκλας, να θυμάστε ότι μέσα σας υπάρχει μια ολόκληρη ορχήστρα ζωής που δεν σβήνει ποτέ.

Περιμένει μόνο το σήμα για να ξαναρχίσει.

Κι όταν αυτό το σήμα έρθει, θα δείτε ότι η χαρά του Γύζη δεν είναι απλώς τέχνη.