ΚΑΡΔΙΑ ΩΣ ΕΙΣ ΟΡΓΑΝΟΝ

Η καρδιά δεν φωνάζει. Ψιθυρίζει.

Η επιστήμη υπάρχει για να ακούει αυτόν τον ψίθυρο πριν γίνει κραυγή.

Η ανασκόπηση της μελέτης Framingham αποτελεί ένα από τα πιο καθαρά, αυστηρά και ολοκληρωμένα παραδείγματα του πώς η επιστήμη μπορεί να αλλάξει τον τρόπο

που κατανοούμε τις ασθένειες.

Σε περισσότερα από εβδομήντα επτά χρόνια δεδομένων, η Framingham δεν μας έμαθε απλώς τους παράγοντες κινδύνου για καρδιαγγειακή νόσο. Μας έμαθε τον μηχανισμό.

Την αλυσίδα βιολογικών γεγονότων που ξεκινούν δεκαετίες

πριν εμφανιστεί ένα έμφραγμα ή ένα εγκεφαλικό.

Κι αυτό το ταξίδι της γνώσης μάς δείχνει καθαρά ότι :

η καρδιαγγειακή νόσος δεν είναι ένα τυχαίο γεγονός.

Είναι η τελική έκφραση μιας μακράς προοδευτικής διαδικασίας δυσλειτουργίας του ενδοθηλίου, χρόνιας φλεγμονής,

μεταβολικών διαταραχών και αγγειακής γήρανσης.

Η αυστηρά επιστημονική ανάλυση της Framingham μάς υποχρεώνει να εγκαταλείψουμε την παλιά, απλουστευτική ιδέα ότι

«η καρδιά χαλάει από τη χοληστερίνη» ή ότι

«το πρόβλημα είναι η πίεση».

Η αλήθεια είναι πολύ πιο σύνθετη και πολύ πιο ενδιαφέρουσα.

Σύμφωνα με όσα αναδεικνύει η ανασκόπηση, οι παράγοντες κινδύνου δεν λειτουργούν ποτέ μεμονωμένα. Λειτουργούν συνεργικά.

Υπάρχουν αλληλεπιδράσεις ανάμεσα στη γλυκόζη, στην LDL, στη φλεγμονή, στην αρτηριακή πίεση, στην ενδοθηλιακή λειτουργία.

Κι αυτές οι αλληλεπιδράσεις δεν είναι αθροιστικές.

Είναι πολλαπλασιαστικές.

Για παράδειγμα, όσο περισσότερη LDL κυκλοφορεί, τόσο περισσότερη εισέρχεται στο ενδοθήλιο

μέσω διαπερατότητας.

Μέσα στο ενδοθήλιο ,

όταν υπάρχει φλεγμονή, υπεργλυκαιμία ή υψηλό οξειδωτικό φορτίο, οξειδώνεται από ROS , MPO

Η οξειδωμένη LDL είναι αυτή που προκαλεί προσκόλληση μονοκυττάρων, μετατροπή σε μακροφάγα , σχηματισμό αφρωδών κυττάρων και αθηρωμάτωση.

Αν ταυτόχρονα υπάρχει υπέρταση, αυξάνεται το διατμητικό στρες στα αγγεία και ενισχύεται η διαπερατότητα των αρτηριακών τοιχωμάτων.

Αν επιπλέον υπάρχει υπεργλυκαιμία ή προδιαβήτης,

οι πρωτεΐνες του ενδοθηλίου υπόκεινται σε γλυκοζυλίωση, η οποία αυξάνει τη φλεγμονώδη απόκριση.

Και όταν αυτά συνδυάζονται με χαμηλό επίπεδο φυσικής δραστηριότητας και αυξημένο οξειδωτικό στρες, τότε η πιθανότητα αθηρωμάτωσης αυξάνεται εκθετικά, όχι γραμμικά.

Η ενδοθηλιακή δυσλειτουργία αποτελεί τον πυρήνα της καρδιαγγειακής παθοφυσιολογίας.

Το ενδοθήλιο δεν είναι ένα «παθητικό» στρώμα κυττάρων.

Είναι ένα δυναμικό όργανο με ρυθμιστική λειτουργία.

Παράγει μονοξείδιο του αζώτου, ρυθμίζει τη διάμετρο των αγγείων, ελέγχει την πηκτικότητα, αναστέλλει την προσκόλληση φλεγμονωδών κυττάρων.

Όταν το ενδοθήλιο δυσλειτουργεί, αυτή η φυσική ισορροπία χάνεται.

Το νιτρικό οξείδιο μειώνεται.

Η αγγειοδιαστολή περιορίζεται.

Η φλεγμονώδης κυτταρική δραστηριότητα αυξάνεται.

Η αθηρωματική βλάβη αρχίζει να σχηματίζεται.

Επιπλέον, η ανασκόπηση παρουσιάζει με λεπτομέρεια τον ρόλο της χρόνιας φλεγμονής.

Η αθηροσκλήρωση δεν είναι μια διαδικασία «απόθεσης λίπους».

Είναι μια χρόνια φλεγμονώδης νόσος που προκαλείται από συνεχή διέγερση του ανοσολογικού συστήματος.

Η φλεγμονή, η οξειδωμένη LDL, τα ενεργοποιημένα μακροφάγα, οι κυτταροκίνες, οι χημειοκίνες, όλα συνδυάζονται σ έναν φαύλο κύκλο.

Κι αυτός ο κύκλος επιταχύνεται από το μεταβολικό σύνδρομο, από την αντίσταση στην ινσουλίνη, από το λιπώδες ήπαρ, από τον καθιστικό τρόπο ζωής και από τον κακό ύπνο.

Το άρθρο επισημαίνει συχνά ότι οι πρώτες βλάβες μπορούν να εντοπιστούν δεκαετίες πριν από τα συμπτώματα.

Αυτό επιβεβαιώνεται και από σύγχρονες απεικονιστικές μελέτες που χρησιμοποιούν μέτρηση του πάχους της έσω-μέσης στιβάδας, αγγειογραφία με αξονικό τομογράφο και λειτουργικούς δείκτες ενδοθηλίου.

Η πρώιμη αθηρωμάτωση είναι αναστρέψιμη.

Η προχωρημένη πλάκα είναι δύσκολα αναστρέψιμη.

Και η διάκριση ανάμεσα στα δύο εξαρτάται από τη στιγμή της παρέμβασης.

Κάτι ακόμη εξαιρετικά σημαντικό που αναδεικνύει η ανασκόπηση είναι το πώς η καρδιά και τα αγγεία αντιδρούν στο χρόνιο, χαμηλού βαθμού στρες. Αυτό το στρες δεν είναι ψυχολογικό. Είναι βιοχημικό.

Είναι ο συνδυασμός φλεγμονής, οξειδωτικού στρες, υπεργλυκαιμίας και μικροαγγειακών διαταραχών που συσσωρεύονται και οδηγούν σε μια κατάσταση όπου το ενδοθήλιο δεν μπορεί πλέον να επιτελέσει τον ρυθμιστικό του ρόλο.

Η καρδιαγγειακή νόσος δεν είναι τυχαίο γεγονός.

Είναι το τέλος μιας μακράς βιολογικής πορείας που έχει αρχίσει πολύ πριν.

Όποιος όμως μπει στον κόπο να διαβάσει το άρθρο που όπως πάντα έχω στα σχόλια, θα δει ότι ο πιο ισχυρός προγνωστικός παράγοντας για στεφανιαία νόσο είναι η ηλικία. Ακόμη και αν εξαλείψουμε όλους τους άλλους παράγοντες κατά την στιγμή της γέννησης, θα επιτύχουμε αύξηση του προσδόκιμου επιβίωσης κατά έντεκα χρόνια.

Αυτό που κρατώ περισσότερο είναι ότι η πρόληψη πρέπει να αλλάξει επίπεδο.

Δεν αρκεί πλέον η παρακολούθηση μόνο της LDL ή της αρτηριακής πίεσης.

Δεν αρκεί να πούμε σε κάποιον «χρειάζεται δίαιτα».

Πρέπει να δούμε τον οργανισμό ως σύνολο.

Η σύγχρονη πρόληψη πρέπει να στοχεύει στη μείωση της φλεγμονής, στη βελτίωση της ευαισθησίας στην ινσουλίνη, στη διόρθωση του ενδοθηλιακού τόνου, στη μείωση του οξειδωτικού στρες, στην αποκατάσταση της μεταβολικής ισορροπίας.

Σε πρακτικό επίπεδο, η ανασκόπηση καταλήγει σε συμπεράσματα που επιβεβαιώνουν όσα ξέρουμε, αλλά τα τοποθετούν σε αυστηρότερο πλαίσιο:

Πρώτον,

η μεσογειακή διατροφή δεν είναι απλώς υγιεινή.

Είναι ένα βιοχημικό εργαλείο.

Μειώνει τη φλεγμονή, σταθεροποιεί τη γλυκόζη, βελτιώνει το προφίλ των λιπιδίων, προάγει την υγεία του ενδοθηλίου.

Δεύτερον,

η άσκηση δεν είναι προαιρετική.

Η αερόβια άσκηση αυξάνει την αγγειακή ευκαμψία και το νιτρικό οξείδιο.

Η προπόνηση αντίστασης αυξάνει τη μυϊκή μάζα, η οποία βελτιώνει τον μεταβολισμό της γλυκόζης και μειώνει την ινσουλινοαντίσταση.

Τρίτον,

ο ύπνος και η διαχείριση στρες δεν είναι ψυχολογικές πολυτέλειες.

Είναι βιολογικοί παράγοντες που αλλάζουν άμεσα τη φλεγμονή, τη γλυκόζη και την ενδοθηλιακή λειτουργία.

Τέταρτον,

η παρακολούθηση πρέπει να είναι συστηματική.

Όχι μια φορά τον χρόνο.

Η εξέταση είναι εργαλείο πρόληψης. Αν δεν μετρήσεις, δεν μπορείς να προβλέψεις.

Αν δεν προβλέψεις, δεν μπορείς να προλάβεις.

Η καρδιά δεν είναι απλώς μια αντλία. Είναι ο ρυθμιστής της ύπαρξής μας. Χτυπάει για εμάς ξανά και ξανά χωρίς να ζητά αντάλλαγμα.

Αντέχει κακές συνήθειες, άγχος, πίεση, λάθος επιλογές.

Αλλά κάποια στιγμή κουράζεται. Κάποια στιγμή ζητάει βοήθεια.

Ζητάει αλλαγή.

Αυτό που μας δείχνει η Framingham δεν είναι απλώς «τι ανεβάζει τον κίνδυνο».

Μας δείχνει τι σώζει τη ζωή.

Μας δείχνει ότι δεν είναι ποτέ αργά να παρέμβουμε.

Ότι η βλάβη είναι προοδευτική, αλλά η αναστροφή είναι δυνατή.

Ότι η καρδιά δεν χρειάζεται θαύματα. Χρειάζεται συνέπεια, απλότητα, φροντίδα.

Αν αυτό το κείμενο μπορεί να αγγίξει κάποιον, να τον κάνει να πάρει μια βαθιά ανάσα και να πει «σήμερα ξεκινάω», τότε έχει επιτελέσει τον σκοπό του.

Γιατί η επιστήμη δεν γράφεται για τα περιοδικά.

Γράφεται για τους ανθρώπους.

Για όλους μας. Και η καρδιά μας αξίζει αυτή τη γνώση όσο τίποτα άλλο.

ΠΗΓΗ https://www.facebook.com/georgios.kontizas