Το τεστ είναι αμφιλεγόμενο όσον αφορά τον καρκίνο του προστάτη, Ακόμα κι όταν η τιμή του PSA είναι χαμηλή δεν μπορεί να αποκλειστεί ο καρκίνος
Ενώ όταν είναι υψηλή μπορεί να υπάρχει κάποιο άλλο πρόβλημα όπως
Προστατίτιδα ή
Καλοήθης Υπερπλασία προστάτη.
Πάντως, σε αναπτυξη καρκίνου οι τιμές PSA στο αίμα είναι 10 φορές υψηλότερες 1000% σε σχέση με τα φυσιολογικά επίπεδα.
Η εισαγωγή του τεστ PSA στα τέλη της δεκαετίας του 1980 ισοδυναμούσε με σεισμό και προκάλεσε διαμάχες. Τελικά η χρήση του στις Ηνωμένες Πολιτείες μεταξύ 1991 και 2001 μείωσε το ποσοστό θανάτου από καρκίνο του προστάτη κατά 27%.
Σήμερα, μόνο στο 5% γίνεται διάγνωση καρκίνου του προστάτη που έχει κάνει ήδη μετάσταση.
Ο καρκίνος αυτός δεν δινει εύκολα συμπτώματα, αυξάνεται πολύ αργά και μπορεί να μη χρειαστεί ποτέ θεραπεία.
Ο εν ζωή κίνδυνος ενός άνδρα να διαγνωστεί με καρκίνο του προστάτη είναι 17%, αλλά ο εν ζωή κίνδυνος να πεθάνει από καρκίνο του προστάτη είναι μόνο 3%.
Με την εξέταση PSA η διάγνωση γίνεται νωρίτερα και η θεραπεία ξεκινα σε θεραπεύσιμο στάδιο.
Έτσι το τεστ εξελίχθηκε σε ζωτικής σημασίας διαγνωστικό όπλο για την ανίχνευση του καρκίνου του προστάτη.
Οι φυσιολογικές τιμές του PSA είναι 0,7 ng/mL για άνδρες μέχρι 50 ετών, 0,9 ng/mL για άνδρες στα 50-60
1,2 ng/mL για άνδρες στα 60-70 και 1,5 ng/mL πάνω από 70 έτη.
Όταν ανακαλύφθηκε το τεστ PSA, υπήρχε ομοφωνία πως μια τιμή μεγαλύτερη από 4 ng/ml ήταν παθολογική.
Στη συνέχεια όμως φάνηκε ότι οι ανώτατες αποδεκτές τιμές PSA εξαρτώνται από την ηλικία
Το βασικό τεστ PSA δεν δείχνει με απόλυτη βεβαιότητα αν υπάρχει καρκίνος .
Αν έχετε χαμηλή τιμή PSA δεν σημαίνει πως αποκλείεται να έχετε καρκίνο του προστάτη, κι αν έχετε έχετε υψηλή τιμή δεν σημαίνει αυτομάτως πως έχετε καρκίνο.
Αν η τιμή είναι υψηλή, ισως να υπαρχει κάποια προστατική νόσος, όπως τραύμα, διόγκωση, λοίμωξη ή καρκίνος.Ο ουρολόγος θα βρει ποιο απ’ όλα είναι.
Ένα σχετικά ασφαλές όριο είναι το 1,0 ng/ml. Παρότι ένα 10% των ανδρών με τέτοια τιμή μπορεί να έχει καρκίνο του προστάτη, είναι απίθανο να είναι υψηλής κακοήθειας.
Η καλοήθης υπερπλασία του προστάτη μπορεί να ανεβάσει την τιμή.
Μια ήπια περίπτωση προστατίτιδας μπορεί να αυξήσει τιμή, και
Μια οξεία λοίμωξη, όπως μια βακτηριακή προστατίτιδα, μπορεί να την εκτοξεύσει στα ύψη.
Και η σεξουαλική δραστηριότητα μπορεί να ανεβάσει το PSA.
Οι τιμές μπορεί να ανεβούν έως 41% σε λιγότερο από μία ώρα μετά την εκσπερμάτιση .
Η επίσχεση ούρων ή ουρολοίμωξη μπορεί επίσης να προκαλέσει απότομη άνοδο της τιμής και να χρειαστεί μια εβδομάδα για να πέσει στα φυσιολογικά επίπεδα.
Αν υπαρχει ενας μεγάλος προστάτης έχει περισσότερη ποσότητα του ενζύμου στο αίμα του και μπορεί κάλλιστα να έχει PSA 6 χωρίς να έχει καρκίνο.
Τέλος, διάφορες παθήσεις μπορεί να προκαλέσουν αύξηση της τιμής.
Το τεστ PSA αφορά τον προστάτη και όχι ειδικά τον καρκίνο.
Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο μια αιματολογική εξέταση από μόνη της δεν είναι αρκετή για να υποδείξει καρκίνο.
Το 15% των ανδρών με καρκίνο έχουν χαμηλή τιμή PSA, μικρότερη από 4 ng/ml.
Περίπου το 25% των ανδρών με τιμή μεταξύ 4 και 10 ng/ml αποδεικνύεται πως έχει καρκίνο.
Στους άνδρες με υψηλή τιμή, άνω των 10 ng/ml περίπου το 65% αποδεικνύεται πως έχει καρκίνο.
Όμως οι υψηλές τιμές της εν λόγω εξέτασης συνήθως οδηγούν σε βιοψία, για να διαπιστωθεί αν όντως υπάρχει καρκινικός όγκος. Έτσι πολλοί άνδρες με υψηλά επίπεδα PSA υφίστανται μια ταλαιπωρία χωρίς λόγο.
Λόγω αυτού του προβλήματος, πολλοί επιστήμονες εργάζονται για να κάνουν το τεστ να εξυπηρετεί καλύτερα το σκοπό του.
Όταν το PSA κυκλοφορεί στο αίμα έχει δύο μορφές.
Στην μια του μορφή έχει συνδεθεί με άλλες πρωτεΐνες και
Στην άλλη του μορφή κυκλοφορεί μόνο του . Αυτή η μορφή ονομάζεται ελεύθερη (free).
Στο βασικό τεστ μετράται το ολικό PSA, δηλαδή και οι δύο αυτές μορφές μαζί.
Οι επιστήμονες ανέπτυξαν πιο ευαίσθητες αναλύσεις μετρώντας τόσο τη δεσμευμένη μορφή όσο και την ελεύθερη για να προσδιορίσουν τι σηματοδοτούν στη διάρκεια του χρόνου.
Το συμπέρασμα είναι ότι όσο υψηλότερο είναι το ελεύθερο PSA, τόσο πιθανότερο είναι να είστε ελεύθερος από καρκίνο.
Αν κάποιος έχει ανεβασμένο PSA και το περισσότερο από αυτό είναι ελεύθερο, τότε κατά πάσα πιθανότητα προέρχεται από καλοήθη υπερπλασία του προστάτη.
Ένα μειονέκτημα στο τεστ ελεύθερου PSA είναι πως έχει διπλάσιο κόστος, επειδή πρέπει να μετρηθούν δύο αιματολογικές εξετάσεις:
η ολική ποσότητα και η ελεύθερη ποσότητα.
Ένας άλλος τρόπος να εξετάζεται ο διαχωρισμός συνδεδεμένου και ελεύθερου PSA είναι ένα τεστ που ονομάζεται σύμπλοκο PSA (cPSA).
Τα στοιχεία δείχνουν πως το ελεύθερο PSA μπορεί να προβλέψει ποιοι όγκοι θα γίνουν επιθετικοί και άρα χρειάζονται θεραπεία το νωρίτερο δυνατό.
Μια μελέτη συνέκρινε δείγματα αίματος από άνδρες που ανέπτυξαν καρκίνο του προστάτη με εκείνα ανδρών που δεν ανέπτυξαν και βρήκε πως 15 χρόνια προτού διαγνωστεί ο καρκίνος οι άνδρες με επιθετικούς όγκους είχαν επίπεδα ελεύθερου PSA χαμηλότερα από 15%.
Οι άνδρες με βραδύτερα αναπτυσσόμενο καρκίνο είχαν όλοι επίπεδα ελεύθερου PSA μεγαλύτερο από 15%.
Μια άλλη διαγνωστική προσέγγιση με χρήση του τεστ PSA είναι να κοιτάζει κανείς την ταχύτητα με την οποία αυξάνεται η τιμή από χρόνο σε χρόνο. Η υπόθεση είναι η εξής:
Για άνδρες με ΡSΑ μεγαλύτερο από 4 μια μέση, σταθερή αύξηση άνω του 0,75 ng/ml στη διάρκεια τριών τεστ θεωρείται σημαντική.
Αν μέσα σε δεκαοκτώ μήνες το επίπεδο PSA ενός άνδρα ανέβηκε από 4,0 σε 4,6 και μετά σε 5,8, τότε κάτι συμβαίνει.
Λαμβάνοντας υπόψη την ταχύτητα ανόδου της τιμής μπορεί να υπάρξει μια πιο ακριβής διάγνωση καρκίνου του προστάτη σε χαμηλότερα επίπεδα PSA, ακόμα και σε 1 ή 2.
Μια μελέτη έδειξε ότι ακόμα και μια μικρή αύξηση 0,2-0,4 ng/ml ετησίως είναι ανησυχητική σε άνδρες με επίπεδα PSA μεταξύ 1 και 4.
Μια γρήγορη αλλαγή στο PSA μπορεί επίσης να είναι σημάδι πως υπάρχει σημαντικός καρκίνος με δύσκολη θεραπεία.
Από την άλλη μεριά, το 25% των ανδρών με καρκίνους του προστάτη που εξελίσσονται δεν έχουν μεγάλη αύξηση της τιμής τους.
Να σημειωθεί τέλος πως η ληψη Proscar φιναστερίδης ή Avodart ντουταστερίδης για την καλοήθη υπερπλασία του προστάτη, ή το Propecia φιναστερίδη για την τριχόπτωση, και τα τρία μειώνουν το ολικό PSA άρα συγκαλύπτουν την ύπαρξη καρκίνου.
Τα φάρμακα αυτά δεν επηρεάζουν τις μετρήσεις του ελεύθερου PSA.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου