ΠΑΡΚΙΝΣΟΝ - ΟΥΡΙΚΟ ΟΞΥ...ΣΧΕΣΕΙΣ ΣΤΟΡΓΗΣ

 

Η σχέση μεταξύ ουρικού οξέος (UA) και Πάρκινσον (ΝΠ) είναι ενδιαφέρουσα, καθώς φαίνεται ότι το UA λειτουργεί ως αντιοξειδωτικό στον οργανισμό και μπορεί να παρέχει νευροπροστατευτική δράση.

Κλινικές & επιδημιολογικές αποδείξεις

• Χαμηλά επίπεδα UA σε ασθενείς με Πάρκινσον: Ασθενείς με ΝΠ έχουν χαμηλότερα επίπεδα ουρικού οξέος σε σχέση με υγιή άτομα, και αυτά μειώνονται όσο περισσότερα χρόνια έχει διαγνωστεί η νόσος Lippincott+3PubMed+3Reddit+3.

• Προστατευτική συσχέτιση: Μελέτες έδειξαν ότι υψηλότερα επίπεδα UA σχετίζονται με 16–29% μειωμένο κίνδυνο εμφάνισης ΝΠ (hazard ratio ≈0.71–0.84) και ότι υπάρχει δοσοεξαρτώμενη σχέση .

• Φύλο & ηλικιακή διαφορά: Το προστατευτικό όφελος διαπιστώθηκε κυρίως στους άνδρες, ειδικά κάτω των 60–65 ετών, ενώ στις γυναίκες ήταν λιγότερο ξεκάθαρο .

Μηχανισμοί δράσης

• Αντιοξειδωτική δράση: Το UA εξουδετερώνει ελεύθερες ρίζες (reactive oxygen/nitrogen species), μειώνοντας το οξειδωτικό stress που ευθύνεται για τη φθορά των ντοπαμινεργικών κυττάρων Reddit+2PubMed+2PubMed+2.

• Βιοδείκτης & εξάντληση UA: Τα μειωμένα επίπεδα UA μπορεί να οφείλονται και στην αυξημένη κατανάλωσή του από τον οργανισμό λόγω φλεγμονής και οξειδωτικού στρες, όχι μόνο ως προκαλούμενο από τη νόσο .

• Γενετικές επιρροές: Πολυμορφισμοί σε γονίδια διαχείρισης του UA επηρεάζουν και την ευαλωτότητα στη ΝΠ .

Επίδραση στην εξέλιξη της νόσου

• Επιβράδυνση πορείας: Ασθενείς με υψηλότερα επίπεδα UA εμφάνουν πιο αργή επιδείνωση των κινητικών συμπτωμάτων και πρωτεϊνικής απώλειας του ντοπαμινεργικού συστήματος Reddit+3Lippincott+3PubMed+3.

• Βιοδείκτης προόδου: Σε γενετικούς υποτύπους ΝΠ (π.χ. GBA1 mutation carriers), τα επίπεδα UA δείχνουν διαχρονική πτώση συμβατή με την πρόοδο της νόσου sciencedirect.com.

Θεραπείες με ανοσολογικούς/μεταβολικούς στόχους

• Inosine: Σε κλινικές δοκιμές φάσης II/III χορηγείται για να ανεβάσει τα επίπεδα UA σε ασθενείς με πρωιμότερη ΝΠ, με πρώτα ενθαρρυντικά αποτελέσματα αλλά και με παρενέργειες όπως πέτρες στα νεφρά .

Πιθανό δίπολο: προστασία vs υπερβολή

• Αρνητικά της υπερ-ουριχαιμίας: Υπερβολικό UA οδηγεί σε ουρική αρθρίτιδα (gout) και αυξημένη φλεγμονή. Ορισμένες μελέτες δείχνουν μειωμένο κίνδυνο Πάρκινσον σε ασθενείς με ουρική νόσο, άλλες αντίθετα αυξημένο—ενδεχομένως λόγω συνοδών μεταβολικών παθήσεων .

• Ισορροπία ευεργετικού εύρους: Μια ανασκόπηση (UK Biobank) προτείνει ότι υπάρχει "sweet spot" επίπεδο UA (~6–6,6 mg/dL), όπου είναι χαμηλός ο κίνδυνος Πάρκινσον ενώ αποφεύγεται η νευροτοξικότητα ή άλλες παρενέργειες .

Συμπέρασμα

Υπάρχει ισχυρή επιστημονική συσχέτιση μεταξύ υψηλότερων επιπέδων ουρικού οξέος και μειωμένου κινδύνου εμφάνισης και εξέλιξης της Πάρκινσον, κυρίως στους άνδρες. 

Ο βασικός μηχανισμός είναι αντιοξειδωτικός. 

Ωστόσο, η αύξηση πρέπει να γίνεται με προσοχή—για να αποφευχθούν επιπλοκές όπως ουρική αρθρίτιδα ή νεφρολιθίαση. 

Οι θεραπείες με inosine αποτελούν ένα πεδίο υπό διερεύνηση, με φάση III δοκιμές σε εξέλιξη.

Η inosine είναι ένα νουκλεοσίδιο που στον οργανισμό μετατρέπεται σε ουρικό οξύ (urate), με ισχυρή αντιοξειδωτική δράση και πιθανή νευροπροστατευτική επίδραση 

PMC+5jns-journal.com+5michaeljfox.org+5.

Κλινικές μελέτες & ευρήματα

1. SURE‑PD (Φάση II, τυχαιοποιημένη)

• 75 ασθενείς με πρώιμη ΝΠ έλαβαν inosine ή placebo για έως 24 μήνες.

• Το inosine αύξησε με ασφάλεια τα επίπεδα ουρικού στο αίμα (~+2,3 έως +3,0 mg/dL) και στο εγκεφαλονωτιαίο υγρό, με χαμηλά ποσοστά σοβαρών παρενεργειών (χωρίς ουρική αρθρίτιδα, μόνο 3 περιστατικά λιθίασης)

•  PMC+3PMC+3Wiley Online Library+3.

• Υπήρξε ένδειξη ότι η επιδείνωση των συμπτωμάτων ήταν πιθανόν επιβραδυνόμενη, αλλά χωρίς σαφή απόδειξη για ουσιαστική αλλαγή στην κλινική πορεία .

2. SURE‑PD3 (Φάση III)

• Μεταγενέστερη μεγάλη μελέτη, με στόχο την επιβεβαίωση της κλινικής αποτελεσματικότητας.

• Παρά την επιτυχή αύξηση του ουρικού (~+2 mg/dL) και καλύτερη ασφάλεια (λιγότερες σοβαρές ανεπιθύμητες ενέργειες), η πορεία της νόσου (MDS‑UPDRS) δε βελτιώθηκε σημαντικά συγκριτικά με placebo PMC+4vivo.library.tamu.edu+4michaeljfox.org+4.

• Η δοκιμή διακόπηκε πρόωρα από την DSMB λόγω μη συντρητικής αποτελεσματικότητας, χωρίς όμως ανησυχίες ασφαλείας .

Οφέλη & πρόκληση

Πλεονεκτήματα:

• Ασφαλής αύξηση ουρικού στο αίμα και ΝΣΥ, με ελάχιστα σοβαρές παρενέργειες – κυρίως πέτρες στα νεφρά .

Προκλήσεις / Περιορισμοί:

• Δεν αποδείχθηκε ότι επιβραδύνει την εξέλιξη της νόσου σε μεγάλο ποσοστό ασθενών.

• Υπάρχει κίνδυνος υπερ-ουριχαιμίας: πέτρες στα νεφρά, ουρική αρθρίτιδα, καρδιαγγειακές επιπλοκές.

Συμπέρασμα

Η inosine αποδείχθηκε ασφαλής και αποτελεσματική στην αύξηση ουρικού οξέος, και ήταν ελπιδοφόρος σε φάση II μελέτες. Ωστόσο, στη φάση III δεν επιβεβαίωσε όφελος στην επιβράδυνση της προόδου της νόσου, με αποτέλεσμα τη διακοπή του προγράμματος SURE‑PD3.

Επόμενα Bήματα

• Θα χρειαστούν νέες μελέτες με διαφορετικά πρωτόκολλα, θεραπευτικές συνδυαστικές προσεγγίσεις ή εξατομικευμένη δοσολογία.

• Η ερευνητική κοινότητα εξετάζει επίσης συνδυασμούς inosine με άλλα φάρμακα (π.χ. febuxostat + inosine), αλλά τα δεδομένα είναι αρχικά και σε μικρά δείγματα