ΑΛΚΟΟΛ...ΑΝΟΙΑ

 

Αλκοολική Άνοια 

(Alcohol-Related Dementia)

• Προκαλείται από χρόνια, βαριά κατανάλωση αλκοόλ.

• Το αλκοόλ είναι νευροτοξικό και μπορεί να προκαλέσει μείωση εγκεφαλικού όγκου, ιδιαίτερα στον ιππόκαμπο (κέντρο μνήμης).

• Συχνά συνδέεται με γνωστικά ελλείμματα, δυσκολίες μνήμης, σύγχυση, και εκτελεστική δυσλειτουργία.

2. Σύνδρομο Wernicke-Korsakoff

• Προκαλείται από έλλειψη βιταμίνης Β1 (θειαμίνης), που είναι συχνή στους αλκοολικούς.

• Μπορεί να αρχίσει με σύγχυση, αστάθεια, νυσταγμό (Wernicke), 

• και να εξελιχθεί σε μόνιμες βλάβες μνήμης και ψευδείς αναμνήσεις (Korsakoff).

• Θεωρείται μορφή δευτερογενούς άνοιας λόγω διατροφικών ανεπαρκειών και νευροτοξικότητας.

3. Αύξηση Κινδύνου για άλλες μορφές Άνοιας

• Η κατάχρηση αλκοόλ σχετίζεται με αυξημένο κίνδυνο:

  •  Alzheimer

  • Αγγειακής άνοιας (μέσω υπέρτασης, εγκεφαλικών επεισοδίων, καρδιαγγειακών παραγόντων)

• Ακόμη και μέτρια κατανάλωση σε καθημερινή βάση έχει συσχετιστεί με επιτάχυνση της νοητικής φθοράς σε ορισμένες μελέτες.

 4. Πόσο είναι πολύ;

• Ο κίνδυνος αυξάνεται κυρίως με κατανάλωση >21 μονάδων αλκοόλ/εβδομάδα (πάνω από ~2-3 ποτά την ημέρα).

• Επεισόδια μέθης (binge drinking) είναι ιδιαίτερα επιβλαβή για τον εγκέφαλο.

 5. Αντιστρεψιμότητα

• Αν διακοπεί νωρίς η κατανάλωση, υπάρχουν περιπτώσεις μερικής ή πλήρους ανάκαμψης.

• Όσο πιο προχωρημένη η βλάβη, τόσο πιο μη αναστρέψιμη γίνεται.

Συμπέρασμα

Η υπερβολική και χρόνια κατανάλωση αλκοόλ είναι ένας σημαντικός και προλήψιμος παράγοντας κινδύνου για άνοια. Επηρεάζει τόσο τη δομή όσο και τη λειτουργία του εγκεφάλου. 

Ακόμα και μέτρια κατανάλωση πρέπει να γίνεται με προσοχή, ειδικά σε άτομα με οικογενειακό ιστορικό άνοιας ή άλλους νευρολογικούς κινδύνους.

Ο αιματοεγκεφαλικός φραγμός είναι ένα φίλτρο προστασίας ανάμεσα στο αίμα και τον εγκέφαλο, το οποίο επιτρέπει μόνο σε επιλεγμένες ουσίες να περάσουν. 

Το αλκοόλ περνά εύκολα για 3 κύριους λόγους:

1. Μικρό Μοριακό Βάρος

• Η αιθανόλη είναι χαμηλού μοριακού βάρους (46 Da), οπότε περνά πιο εύκολα από τους στενούς πόρους του BBB.

2. Λιποδιαλυτότητα

• Το αλκοόλ είναι λιπόφιλο (λιποδιαλυτό), δηλαδή μπορεί να διαλυθεί στα λιπίδια που περιβάλλουν τα κύτταρα του φραγμού.

• Έτσι διαπερνά τις κυτταρικές μεμβράνες με παθητική διάχυση, χωρίς να χρειάζεται μεταφορείς.

3. Απουσία Μηχανισμών Αποτροπής

• Δεν υπάρχουν εξειδικευμένα ένζυμα ή μεταφορείς που να μπλοκάρουν ή αποδομούν την αιθανόλη στον φραγμό, όπως συμβαίνει με άλλες τοξίνες.

Τι Συμβαίνει Μόλις Περάσει;

Μόλις περάσει στον εγκέφαλο, η αιθανόλη:

• Επηρεάζει τους νευροδιαβιβαστές (GABA, γλουταμινικό, ντοπαμίνη).

• Μειώνει τη νευρωνική δραστηριότητα (καταστολή).

• Μακροπρόθεσμα προκαλεί ατροφία (μείωση όγκου) σε κρίσιμες περιοχές, όπως:

  • Ιππόκαμπος (μνήμη)

  • Μετωπιαίος λοβός (συμπεριφορά, σκέψη)

Σημαντικό:

Η χρόνια κατανάλωση αλκοόλ βλάπτει τον ίδιο τον αιματοεγκεφαλικό φραγμό, τον καθιστά διαπερατό, με αποτέλεσμα:

• Φλεγμονή

• Οξειδωτικό στρες

• Είσοδο άλλων τοξικών ουσιών στον εγκέφαλο

Συμπέρασμα:

Το αλκοόλ διαπερνά εύκολα τον αιματοεγκεφαλικό φραγμό λόγω της λιποδιαλυτότητας και του μικρού του μεγέθους, και αυτός είναι ο λόγος που δρά γρήγορα στον εγκέφαλο, αλλά και γιατί είναι τόσο επικίνδυνο σε χρόνια χρήση.