ΝΟΣΟΣ Crohn

 

Η νόσος του Crohn είναι 

χρόνια φλεγμονώδης νόσος του εντέρου . 

Μπορεί να επηρεάσει το ανώτερο και το κατώτερο πεπτικό σύστημα. 

Χαρακτηρίζεται από φλεγμονή που εκτείνεται βαθιά στα στρώματα του εντερικού τοιχώματος.

Μπορεί να προκαλέσει σειρά συμπτωμάτων, όπως : 

κοιλιακό άλγος, διάρροια και απώλεια βάρους. 

Μπορεί να προκαλέσει 

απόφραξη του εντέρου, αποστήματα και συρίγγια. 

Προκαλείται από συνδυασμό γενετικών και περιβαλλοντικών παραγόντων. 

Είναι μια διά βίου νόσος με εξάρσεις και υφέσεις και απαιτεί συνεχή αντιμετώπιση για τον έλεγχο συμπτωμάτων και πρόληψη επιπλοκών. 

Τι είναι η νόσος του Crohn 

Πήρε το όνομά της από τον Δρ. Burrill B. Crohn, ο οποίος δημοσίευσε την πρώτη σχετική εργασία το 1932 μαζί με τους συνεργάτες του Gordon Oppenheimer και Leon Ginzburg.

Ανήκει στα ιδιοπαθή φλεγμονώδη νοσήματα του εντέρου μαζί με την ελκώδη κολίτιδα και  προκαλει διάρροια, πόνο στην κοιλιά, και άλλα συμπτώματα από το πεπτικό σύστημα 

Ατυχως αγνοουμε τι προκαλεί τη νόσο του Crohn. Κανένας δεν μπορεί να προβλέψει ποια θα είναι η εξέλιξη της σ ένα συγκεκριμένο ασθενή. 

Μπορεί να μην εκδηλωθεί με συμπτώματα για πολλά χρόνια σε κάποιους , ενώ μπορεί να εκδηλωθεί με συχνές εξάρσεις σε άλλους. 

Ένα είναι το μόνο σίγουρο: 

Είναι μια χρόνια κατάσταση και δεν θεραπεύεται εντελώς.

Ο θάνατος από νόσο του Crohn είναι σπάνιος, όμως  δυνατόν να υπάρξουν επιπλοκές όπως σοβαρές λοιμώξεις και καρκίνος παχέος εντέρου. 

Ο κίνδυνος αυξάνει 8-10 χρόνια μετά τη διάγνωση της νόσου . 

Με  προληπτική κολονοσκόπηση,  φυσική άσκηση και υγιεινή διατροφή, ο κίνδυνος αυτός ελαχιστοποιείται 

Μελέτες δείχνουν ότι το προσδόκιμο στους ασθενείς με νόσο Crohn δεν διαφέρει από εκείνο στον γενικό πληθυσμό.

Τι πυροδοτεί την αυτοανοσία στη νόσο του Crohn;

Στα υγιή άτομα, το ανοσιακό σύστημα  σκοτώνει τα μικρόβια και τα κακά κύτταρα που θα μπορούσαν να μετατραπούν σε καρκίνο. 

Μερικές φορές , αντί να σκοτώνει μόνο τα κακά κύτταρα, κάτι πάει στραβά και το ανοσιακό σύστημα αρχίζει να επιτίθεται στα υγιή. 

Η διαδικασία αυτή ονομάζεται αυτοάνοση απόκριση και οδηγεί στη νοσο του Κρον. 

Το ανοσιακό σύστημα επιτίθεται στον βλεννογόνο,του πεπτικού συστήματος. 

Αυτό προκαλεί φλεγμονή, η οποία μπορεί να οδηγήσει σε έλκη και αιμορραγία. 

Τα συμπτώματα παρουσιάζουν εξάρσεις και υφέσεις, αλλά η νόσος δεν θεραπεύεται οριστικά. 

Απλα υπάρχουν φάρμακα που βελτιώνουν τα συμπτώματα της νόσου.

Τα συμπτώματα περιλαμβάνουν:

• διάρροια
• πόνο στην κοιλιά
• αίσθημα κόπωσης
• απώλεια βάρους
• πυρετό
• άφθες 
• εξανθήματα
• πόνο στις αρθρώσεις
• κοκκίνισμα στα μάτια
• συρίγγια και αποστήματα στην περιοχή του πρωκτού

Εξωεντερικές εκδηλώσεις 

Μυοσκελετικό	Αρθρίτιδα (αγκυλοποιητική σπονδυλίτιδα, ιερολαγονίτιδα)
	Υπερτροφική οστεοαρθροπάθεια (περιοστίτιδα)
	Οστεοπενία ή οστεοπόρωση, άσηπτη νέκρωση, πολυμυοσίτιδα, οστεομαλακία
Δέρμα και στόμα	Αντιδραστικές αλλοιώσεις όπως οζώδες ερύθημα, γαγγραινώδες πυόδερμα, αφθώδη έλκη, νεκρωτική αγγειίτιδα, σύνδρομο Sweet
	Ειδικές βλάβες όπως ραγάδες και συρίγγια, στοματική νόσος του Crohn, ερύθημα από φάρμακα
	Τροφική ανεπάρκεια όπως εντεροπαθητική ακροδερματίτιδα (από ανεπάρκεια ψευδαργύρου), κνίδωση (από ανεπάρκεια βιταμινών C και K), γλωσσίτιδα (από ανεπάρκεια βιταμινών Β), τριχόπτωση και αδύναμα νύχια (από ανεπάρκεια πρωτεϊνών)
	Σχετιζόμενες νόσοι όπως λεύκη, ψωρίαση, αμυλοείδωση, επίκτητη πομφολυγώδης επιδερμόλυση
Ήπαρ – χοληφόρα	Πρωτοπαθής σκληρυντική χολαγγειίτιδα, χολαγγειοκαρκίνωμα, χολολιθίαση
	Φλεγμονές όπως αυτοάνοση χρόνια ενεργός ηπατίτιδα, περιχολαγγειίτιδα, πυλαία ίνωση και κίρρωση ήπατος, κοκκιώματα
	Μεταβολικές παθήσεις όπως λιπώδες ήπαρ, χολόλιθοι που σχετίζονται με Crohn ειλεού
Οφθαλμοί	Ιρίτιδα, ραγοειδίτιδα, επισκληρίτιδα, σκληρομαλακία, έλκη κερατοειδούς, νευρίτιδα, κερατοπάθεια
Μεταβολικά νοσήματα	Διαταραχή ανάπτυξης στα παιδιά και τους εφήβους, καθυστέρηση σεξουαλικής ωρίμανσης
Αίμα και αγγεία	Αναιμία λόγω ανεπάρκειας σιδήρου, φυλλικού οξέος, βιταμίνης Β12 ή αυτοάνοσης αιμολυτικής αναιμίας, αναιμία χρονίας νόσου, θρομβοκυτταροπενική πορφύρα, λευκοκυττάρωση και θρομβοκυττάρωση, θρομβοφλεβίτιδα, θρομβοεμβολισμός, αρτηριίτιδα, απόφραξη αρτηριών, αρτηριίτιδα Takayasu, δερματική αγγειίτιδα, αντικαρδιολιπινικά αντισώματα, υποσπληνισμός
Νεφροί και ουροποιογεννητικό σύστημα	Νεφρολιθίαση, αμυλοείδωση, φαρμακευτική νεφροτοξικότητα
	Νεφρική σωληναριακή βλάβη
Νευρολογικά νοσήματα	Περιφερική νευροπάθεια, μυελοπάθεια, μυασθένεια gravis, αγγειακές εγκεφαλικές διαταραχές
Αναπνευστικό – Πνεύμονες	Πνευμονική ίνωση, αγγειίτιδα, βρογχίτιδα, λαρυγγοτραχειίτιδα, διάμεση πνευμονική νόσος, σαρκοείδωση
Καρδιά	Περικαρδίτιδα, μυοκαρδίτιδα, ενδοκαρδίτιδα, καρδιακός αποκλεισμός, καρδιομυοπάθεια, καρδιακή ανεπάρκεια λόγω της anti-TNF θεραπείας
	Περικαρδίτιδα λόγω σουλφασαλαζίνης και 5-αμινοσαλικυλικών
Πάγκρεας	Οξεία παγκρεατίτιδα (προσοχή στην 6-μερκαπτοπουρίνη και τα 5-αμινοσαλικυλικά)
Αυτοάνοσα νοσήματα	Φαρμακευτικός λύκος και αυτοάνοσες νόσοι λόγω λήψης anti-TNF θεραπείας

Υπάρχει ειδική εξέταση για τη νόσο του Crohn;

Ναι. Υπάρχουν ειδικές εξετάσεις που μπορούν να βοηθήσουν τη διάγνωση Οι γαστρεντερολόγοι συνιστούν ακτινογραφίες ή άλλες απεικονιστικές μεθόδους για να εξετάσουν το ανώτερο τμήμα του εντέρου (λεπτό έντερο) και κολονοσκόπηση για να εξετάσουν το κατώτερο τμήμα του εντέρου (παχύ έντερο). 

Υπάρχουν δείκτες στο αίμα και τα κόπρανα που χρησιμοποιούνται στη διαγνωστική προσέγγιση ασθενών με φλεγμονώδη νόσο του εντέρου. 

Οι σημαντικότεροι από αυτούς τους δείκτες είναι 

η C αντιδρώσα πρωτεΐνη (CRP), η καλπροτεκτίνη και η λακτοφερρίνη κοπράνων. 

Το μειονέκτημα αυτών των δεικτών είναι ότι έχουν κυμαινόμενη ευαισθησία και ειδικότητα στη διάγνωση της φλεγμονής στο έντερο. Η CRP του αίματος έχει χαμηλή ευαισθησία 0,49 και υψηλή ειδικότητα 0,92. 

Η καλπροτεκτίνη έχει ευαισθησία 0,88 και ειδικότητα 0,73. 

Η λακτοφερρίνη έχει ευαισθησία 0,82 και ειδικότητα 0,79. 

Εάν έχετε διαγνωσθεί με νόσο Crohn :

• Μειώσετε τα τρόφιμα που επιδεινώνουν τα συμπτώματά . 
• Διακόψετε το κάπνισμα. Το κάπνισμα επιδεινώνει τα συμπτώματα 
• Αποφύγετε  ασπιρίνη και  μη στεροειδή αντιφλεγμονώδη .

Υπάρχουν  φάρμακα που βελτιώνουν τα συμπτώματα 

Τα φάρμακα αυτά ελαττώνουν την φλεγμονή και την ανοσιακή απόκριση του οργανισμού. 

Ορισμένα χορηγούνται στην έξαρση της νόσου, ενώ άλλα φάρμακα χορηγούνται ως θεραπεία συντήρησης . 

Ορισμένες φορές χορηγούνται και αντιβιοτικά  αλλά δεν θεραπεύουν .

Στην έξαρση της νόσου χορηγείται συνήθως κορτιζόνη, είτε από το στόμα είτε ενδοφλέβια, σε διάφορες μορφές 

υδροκορτιζόνη, πρεδνιζόνη ή πρεδνιζολόνη, μεθυλ-πρεδνιζολόνη. 

Οι βιολογικοί παράγοντες είναι ουσίες που παράγονται φυσιολογικά στον οργανισμό μας αλλά για την θεραπεία των φλεγμονωδών νόσων του εντέρου παράγονται με βιομηχανικό τρόπο και χορηγούνται ενδοφλεβίως ή υποδορίως στους ασθενείς που τους χρειάζονται. 

Οι βιολογικοί παράγοντες περιλαμβάνουν ειδικά αντισώματα έναντι του παράγοντα νέκρωσης του όγκου-α . 

Το STELARA ενδείκνυται για τη θεραπεία ενήλικων ασθενών με μετρίως έως σοβαρά ενεργή νόσο του Crohn, οι οποίοι εμφάνισαν ανεπαρκή ανταπόκριση, απώλεια ανταπόκρισης ή δυσανεξία στη συμβατική θεραπεία ή σε ανταγωνιστή του TNF-α ή παρουσιάζουν αντενδείξεις σε αυτές τις θεραπείες.

Λιγότερο συχνά χρησιμοποιούμενοι βιολογικοί παράγοντες στη νόσο του Crohn είναι 

το Certolizumab pegol (Cimzia), 

που επίσης αναστέλλει τον TNF-α, καθώς και 

το Natalizumab (Tysabri). 

Το natalizumab είναι εκλεκτικός αναστολέας των μορίων προσκόλλησης και δεσμεύεται στην α4-υπομονάδα των ανθρώπινων ιντεγκρινών.

Τον Ιούλιο 2022 έλαβε ένδειξη για τη μέτρια προς σοβαρή νόσο του Crohn ο βιολογικός παράγοντας Risankizumab (Skyrizi). 

To risankizumab είναι ένα εξανθρωποποιημένο μονοκλωνικό αντίσωμα ανοσοσφαιρίνης G1 (IgG1), το οποίο προσδένεται εκλεκτικά με υψηλή συγγένεια στην υπομονάδα p19 της ανθρώπινης κυτταροκίνης ιντερλευκίνη-23 (IL-23) και αναστέλλει την εξαρτώμενη από την IL-23 κυτταρική σηματοδότηση και απελευθέρωση προφλεγμονωδών κυτταροκινών.

Η Ευρωπαϊκή Εταιρεία Φλεγμονωδών Νόσων του Εντέρου (ECCO) εξέδωσε λίστα με τις απαραίτητες εξετάσεις στις οποίες θα πρέπει να υποβληθεί κάθε ασθενής που πρόκειται να τεθεί σε θεραπεία με βιολογικό παράγοντα, σε ό,τι αφορά την διαχείριση των λοιμώξεων. 

Η χειρουργική επέμβαση είναι απαραίτητη ως έσχατη λύση αν τα φάρμακα αποτύχουν να ελέγξουν τα συμπτώματα ή αν τα φάρμακα προκαλέσουν σοβαρές ανεπιθύμητες ενέργειες. 

Η χειρουργική επέμβαση δεν θεραπεύει την ασθένεια, 

αλλά δυνατόν να βοηθήσει να επιστρέψετε στις καθημερινές σας δραστηριότητες.

Η χειρουργική επέμβαση στοχεύει σε:

Αφαίρεση του πάσχοντος τμήματος του παχέος εντέρου

Αποκατάσταση της βατότητας του παχέος εντέρου που έχει φράξει

Η νόσος του Crohn αυξάνει τον κίνδυνο ανάπτυξης καρκίνου παχέος εντέρου;

Ο κίνδυνος εξαρτάται από τη διάρκεια και την έκταση της νόσου. Οι ειδικοί συνιστούν οι ασθενείς  με προσβολή του παχέος εντέρου να ελέγχονται με κολονοσκόπηση ανά τακτά χρονικά διαστήματα, αρχικώς λίγα χρόνια μετά τη διάγνωση και ακολούθως μια φορά το χρόνο.

Η νόσος του Crohn αυξάνει τον κίνδυνο ανάπτυξης κονδυλωμάτων γεννητικών οργάνων;

Υφίσταται αυξημένος κίνδυνος ανάπτυξης κονδυλωμάτων γεννητικών οργάνων κατά 54% σε γυναίκες με φλεγμονώδη νοσήματα του εντέρου  κυρίως στη νόσο του Crohn, σύμφωνα με Δανέζικη μελέτη που δημοσιεύθηκε στο περιοδικό της Ευρωπαϊκής Γαστρεντερολογικής Εταιρείας το 2022. 

Είναι απαραίτητο οι ασθενείς  να εμβολιασθούν για τον ιό HPV. 

Θα πρέπει να γίνεται συστηματικός έλεγχος για κονδυλώματα ειδικά σε γυναίκες με νόσο του Crohn που λαμβάνουν θειοπουρίνες ως φαρμακευτική αγωγή.

Σχετίζεται η νόσος του Crohn με το σύνδρομο ευερέθιστου εντέρου;

Σύμφωνα με Βρετανική μελέτη που δημοσιεύθηκε στο Alimentary Pharmacology & Therapeutics τον Αύγουστο του 2022, πανω  απ τα 2/3 των ασθενών με φλεγμονώδη νόσο του εντέρου πάσχουν από Σύνδρομο ευερέθιστου εντέρου. που σχετίζεται με αυξημένη νοσηλεία στο νοσοκομείο, αυξημένο κίνδυνο στρες, κατάθλιψης και σωματόμορφων διαταραχών και χειρότερη ποιότητα ζωής. 

Το σύνδρομο ευερέθιστου εντέρου δεν επηρεάζει όμως αρνητικά την πορεία της φλεγμονώδους νόσου του εντέρου.

Οι ασθενείς με νόσο του Crohn φαίνεται ότι έχουν  3πλάσιο κίνδυνο να εμφανίσουν κοιλιοκάκη σε σχέση με τον γενικό πληθυσμό 

Η σχετική μελέτη δημοσιεύθηκε τον Σεπτέμβριο του 2022 στο περιοδικό American Journal of Gastroenterology και περιελάμβανε 48.551 ασθενείς με κοιλιοκάκη και 83.529 ασθενείς με φλεγμονώδη νόσο του εντέρου που παρακολουθήθηκαν για 20 χρόνια.

Οι ασθενείς με νόσο του Crohn συχνά χρειάζονται δια βίου θεραπεία. 

Η πλειοψηφία των ασθενών ζούνε μια αρκετά φυσιολογική ζωή.

Έχω νόσο του Crohn. Μπορώ να μείνω έγκυος;

Στις περισσότερες περιπτώσεις, η νόσος δεν επηρεάζει την ικανότητα μιας γυναίκας να μείνει έγκυος. 

References

1. Zavos C, Kountouras J, et al. Targeting E-cadherin-catenin complex and eradicating Helicobacter pylori may be effective in managing inflammatory bowel disease and its complications. Med Hypotheses 2007 Mar;68(3):706-7.
2. Kountouras J, Zavos C, et al. Low risk of colorectal cancer in a Greek cohort of inflammatory bowel disease patients. Aliment Pharmacol Ther 2014 May;39(9):1001-2.
3. Terzoudis S, Zavos C, et al. The bone and fat connection in inflammatory bowel diseases. Inflamm Bowel Dis 2014; (in press)
4. Kountouras J, Zavos C, et al. Autologous haematopoietic stem cell transplantation in a patient with refractory Crohn’s disease. J Crohns Colitis 2011 Jun;5(3):275-6.
5. Terzoudis S, Zavos C, et al. Increased fracture risk assessed by Fracture Risk Assessment Tool in Greek patients with Crohn’s disease. Dig Dis Sci 2013 Jan;58(1):216-21.
6. Kountouras J, Zavos C, et al. Apoptosis, inflammatory bowel disease and carcinogenesis: overview of international and Greek experiences. Can J Gastroenterol 2003 Apr;17(4):249-58.
7. Kountouras J, Zavos C, et al. Apoptosis and apoptosis-related proteins in inflammatory bowel disease. Apoptosis 2004 Sep;9(5):657-8.
8. Kountouras J, Zavos C, et al. Immunomodulatory benefits of cyclosporine A in inflammatory bowel disease. J Cell Mol Med 2004 Jul-Sep;8(3):317-28.
9. Koutroubakis IE, Zavos C, et al. Role of ghrelin and insulin-like growth factor binding protein-3 in the development of osteoporosis in inflammatory bowel disease. J Clin Gastroenterol 2011 Jul;45(6):e60-5.
10. Zavos C, Kountouras J, et al. Diagnostic role of upper gastrointestinal endoscopy in patients with inflammatory bowel disease. Ghana Med J 2007 Sep;41(3):144-5.
11. Kapetanakis N, Zavos C, et al. Potential oncogenic properties of mobilized stem cells in a subpopulation of inflammatory bowel disease patients infected by Helicobacter pylori infection. Inflamm Bowel Dis 2013 Feb;19(2):E27-9.
12. Elmahdi R, Thomsen LT, et al. Increased risk of genital warts in inflammatory bowel disease: A Danish registry-based cohort study (1996-2018). United European Gastroenterol J 2022 Mar 16.
13. Fairbrass KM, Hamlin PJ, et al. Natural history and impact of irritable bowel syndrome-type symptoms in inflammatory bowel disease during 6 years of longitudinal follow-up. Aliment Pharmacol Ther 2022 Aug 22.
14. Mårild K, Söderling J, et al. Association of Celiac Disease and Inflammatory Bowel Disease: A Nationwide Register-Based Cohort Study. Am J Gastroenterol 2022 Sep 1;117:1471-1481.
15. Singh S. Positioning therapies for the management of inflammatory bowel disease. Nat Rev Gastroenterol Hepatol 2023

ΠΗΓΗ https://peptiko.gr/nosos-toy-crohn-ola-osa-thelete-na-mathete/